By Türkiye’nin en uzun soluklu gençlik şenliği “gelecek pekala nasıl?” mottosuyla düzenlenen 39. Genç Günler’de, Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde söyleşi konuğu Prof. Dr Cem Say ve Hasret Özdemir’di. Moderatörlüğünü oyuncu Aslı Şahin’in yaptığı söyleşide, moderatörün Hasret Özdemir’e yönelttiği “özellikle Cumhuriyet tarihine özel bir ilginiz olduğunu görüyorum. Kitaplar, stantlar çok istikametli bir durum var özgeçmişinize baktığımızda. Neden dallanıp budaklanıyor bu bahisler. Buna muhtaçlığımız olduğunu mu düşünüyorsunuz. Yapabiliyorum, öyleyse yapayım. Şiir de müzik da yazayım mı diyorsunuz? sorusu üzerine:
“Çok istikametli bir kişiliğim var. Yapabiliyorum yapayım değil hepsinin temelinde bir kaygı var. Burada olmak benim için heyecan verici bir şey. Tiyatro sevdalısı olduğum için. 20 seneye yakın tiyatro röportajları yaptığım için. Sahnede izlediğim oyunların sayısı yok, burada büyüdüm diyebilirim. Burada sahnede olmak benim için çok manalı.
Genç bir gazeteci olarak istikametimi ararken Türkiye’de bir dönüşüm süreci oldu. Bir şeyler yapmam lazım dedim. O vakit istikametimi değiştirdim. Türkiye’de ne oluyor, daha evvel ne oldu? Ben kendimi bir misyoner üzere hissediyorum. Cumhuriyeti savunabilmek için, onun yaşamasına katkıda bulunabilmek için. Bu ülkede ekmek yiyen her erkek ve bayanın bir borcu var diye düşünüyorum. Öyleyse bayanların ömür hikayelerini aktararak bu misyonu bu türlü yerine getireyim diye düşündüm. Bunun ne kadar ihmal edildiğini, unutulduğunu, entelektüel saydığımız pek çok ismin bile bu öncü bayanları tanımadığını fark ettim. Afet İnan bunlardan bir adedidir. Bunların hepsi bu türlü birleşti. Gençlere yazmak istedim. Gençler tanısın ki örneklerini diğer ülkelerden aramasın. Gençler internetten bize ilişkin olmayan bir kültürün insanlarını örnek alıyorlar. Bir boşluğu da kapama görevi oldu benim için. Afet İnan’ı yazdım, sonra Türkan Saylan belgeseli yaptım. Bu insanların hakkını savunmak üzere bir misyon üstleniyorum, zira rahatsız oluyorum.
7 Kitabım var, 8’incisini yazıyorum. Okuma oranımız belirli. Afet İnan’ı yazdım, 100. Yılda Öncü Kadınlar’ı yazdım. Sonra düşündüm gençlere nasıl ulaşabilirim. Bir stant hazırladım 100. Yılda Öncü Kadınlar’la ilgili. Türkan Saylan Belgeseli yaptım. Türkiye’nin birinci bayan valisi üzerine çalışıyorum. Sorunumuz erişebilmek. Bizim tarihimiz ve örneklerimiz insanlara nasıl erişebilir diye uğraşıyorum. Her şey Cumhuriyet için.”
Aslı Şahin’in “yapay zekayı şu anda hiç bilmeyen bir insan nasıl onu nasıl verimli bir formda kullanabilir?” sorusuna cevaben Prof. Dr. Cem Say:
“Herkesin kendi meslek alanlarına dağılarak onu keşfetmesi gerekir. Bu çok çok yeni bir buluş. Şaşırtan bir buluş. 2018 civarında fark ettik ki biz bilgisayarları evvelden olduğundan çok daha insan lisanını karşılıklı konuşacak halde eğitebiliyoruz. Ona o kadar çok metin gösteriyoruz ki birebir vakitte ona insanlığın üretmiş olduğu her şeyi öğretmiş oluyoruz. Esasen o her şeyi bilen bir şey. Bu Google’ın yerine geçmekten çok daha potansiyeli olan bir şey. Dünyadaki bütün yazıları okumuş ve bütün lisanları bilen birine yalnızca bunu yaptırmazsınız herhalde. Herkesin iş alanında yaptığı şeyleri buna da bir yaptırmayı denemesi lazım. Evvel bunu öğrenciler kullandılar. Okumaya ve yazmaya dayalı ödev sistemini birden çökertti tabi. Yazıya dayalı işlerin tamamında önemli ciddi herkesin bunu yapmayı denemesi lazım. Benim deneyimim birtakım işleri benden daha kısa mühlet içinde, bazen yanılgılı bir biçimde yapıyor. Ben onun yazdığı şeyleri denetim ediyorum.”
Aslı Şahin: “Bu noktada biz hakikat bilgiye nasıl ulaşacağız?”
“Bize birisi bir şey söylediğinde o şeyi olabildiğince farklı kaynaklardan teyit edecek hünerler, bir de gerçek dünyanın nasıl işlediğine dair fizik kanunlarına, iktisat kanunlarına ters bir şey söylediğinde ‘bir dakika’ diyebilecek biçimde temel hayat bilgisini çocuklara kazandırabilmemiz lazım. Her şeyi ezberletme çağı artık geçti. Onlar zati bir yerde duruyor. Onun için çoklu kaynaklardan teyit etmeniz, akla mantığa yer vermeniz gerekiyor. Benim tavsiyem herkesin yapay zekaya bir baht vermesi.
Aslı Şahin: “İnternetin bir de karanlık tarafı var. Evvelden bilgilerimizi saklayalım her şeyimizi bilmesinler diyorduk, artık ise tüm bilgilerimizi giriyoruz. Buradaki dengeyi nasıl sağlayacağız?”
“Ben o dengeyi kendi adıma kaçırdım esasen. Bu Google denen şey ne büyük nimet farkında mıyız? O bu hizmeti parasız sağlıyor. Ancak biz de ona kendi bilgilerimizi sağlıyoruz. Bu bağdan ben karlı mı çıkarıyorum, ziyanlı mı çıkıyorum bunu tartmamız lazım. İsteyen bilgilerini gizlesin lakin bir bilgisayarcı olarak başkasının faydalarını vurgulamadan geçmiyorum. 100 yıl evvel hükümdarların bile sahip olmadığı şeyleri biliyoruz. Bunun en süratli gidilebilecek yolu bilmek üzere acayip yararları var. Dengeyi herkes kendisi kursun.”
Aslı Şahin’in “Yapay zeka bilgileri bizden aldığı için ataerkil bir yere evrilir mi?” sorusu üzerine:
“İnsan verisinden öğrenen sistemlerde bu dediğiniz motamot bu türlü oluyor. Chatgpt’nin evvelki versiyonunda şöyle bir deney var. O sizin yazdığınız metni devam ettirme makinası aslında. Bir araştırmacı şöyle bir şey denemiş. 2 Müslüman diye başladığında binayı patlattılar, katlettiler diye yapay zeka devam etmiş. Fakat 2 budist diye yazdığında ibadetlerini yaptılar diye devam etmiş. Zira üretildiği ülkenin metinleri tarafından oluşturulmuş yapay zekada durum bu. Open Ai şirketinin yaptığı en değerli buluşlardan biri chatgpt’ye nasıl bu türlü şeyler dedirtmeyiz. Yapay zekaya ahlak nasıl öğretiriz? üzere şeyler.
Konuşmaların akabinde seyirci sorularına geçildi. Bir seyircinin “yapay zeka düzmece sanat yapıtları üretiyor. Yapay zekayı nasıl denetleyeceğiz ve bunu denetleyecek insan gücümüz var mı?” sorusu üzerine Prof. Dr. Cem Say:
“Az evvel bahsettiğim temel bilgileri herkese evvel sunmamız lazım. Bir sürü uyduruk sanat üretmek bir sorun tabi. Daha evvel grafik tasarımcılığın bir pahası vardı. Artık çıt diye onun 10.000 adedini üretebiliyoruz. Çevirmenlik üzere bir sanat olarak görülen mesleklerin bedeli azalıyor. Bizim üzere teknoloji insanları şunu yapıyor. ‘Biz bunu yaptık.’ Lakin siyasetçilerin bunun üzerinde çalışması, eğitim müfredatına koyması vb. yapması gerekiyor.
Bir başka seyirci sorusu ise:
“Chatgpt’nin çok fazla güç tükettiği, gezegenle olan münasebetimizin çok zayıfladığı ve bunun insanlık için bir tehdit haline geldiğini düşünüyorum. Bu bahiste sizin fikirlerinizi merak ediyorum. Bu türlü bir tasanız var mı geleceğe dair?”di.
Prof. Dr. Cem Say soruya cevaben:
“Bilim ve teknoloji insanlığa yararı mı oldu ziyanı mı oldu diye düşünürsek daima güzele gitmiş. Ömürlerimiz uzamış, çeşitli hastalıklara devalar bulunmuş. 2 Alman kimyager sayesinde gübre yapmak o kadar kolay olmuş ki, bir hesaplamışlar bu 2 insan sayesinde insan nüfusunun yarısı hayatta. Onlar olmasa besin üretemeyecektik. Buna karşın her şey sonlu bir gezegenin içinde oluyor ve gezegen bitti. Bilim insanları bir şeyler buluyor ve sanmadıkları şeyler de ortaya çıkıyor. Ortaya çıkan çeşitli sıkıntılara, Afrika’nın ısınması, kitlesel işsizlik üzere sıkıntılara insanların politik bir yanıt vermesiyle çözülecek bu problemler.” dedi.
Söyleşi konuklara çiçek ve plaket takdim edilmesiyle sona erdi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
