By Konforculuk global bir hastalık halinde artıyor!
Günümüzde konforculuğun yaygınlaşmasının, insan sıhhati için de önemli bir tehdit haline geldiğini kaydeden Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Rahatlık hastalıkları olarak tanımlanan bir kavram var. Beş temel rahatlık hastalığı tanımlanmış. Bunlardan ikisi fizikî, üçü ise ruhsal ya da psikiyatrik rahatsızlıklardır. Fizikî hastalıklar ortasında obezite ve hareketsizlik kaynaklı hastalıklar yer alıyor.” dedi.
Kötülüğün sebeplerinden birisinin de beşerdeki konformist eğilimler olduğunu vurgulayan Tarhan, konforculuğa karşı en değerli teklifin, kişinin yalnızca ferdî faydayı değil, toplumsal faydayı da gözetmesi olduğunu söyledi.
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, konforculuk konusunu kıymetlendirdi.
Konforculuk global olarak bir hastalık halinde arttı
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Konfor kavramının, “konforculuk” ya da “konformizm” olarak da bilindiğini lisana getirerek, “Konfor, kişinin kendi rahatına düşkünlüğü halinde tanımlanabilir. Konfor alanı ise kişinin kendini en rahat ve inançta hissettiği alanı söz eder. Türkçede ‘rahatlık’ yahut ‘rahatına düşkünlük’ kavramları, konforculuğu karşılıyor. Konforculuk global olarak bir hastalık halinde arttı. Aslında bu durum, modernizmin doğal bir sonucudur ve şaşırtan değildir. Teknolojik gelişmeler, ekonomik refahın artışı, toplumsal normlardaki değişimler, paha yargılarının evrimi ve beklentilerin farklılaşması üzere etkenler konforculuğu beslemiştir. Eğitim sistemi de bu süreci teşvik eden ögelerden biri. Yalnızca kendi rahatını düşünen, birey odaklı bir hayat anlayışı yaygınlaşmıştır. Kişisel faydayı toplumsal yarara tercih ettiren yaklaşımlar global olarak konforculuğu teşvik etti.” dedi.
Beş temel rahatlık hastalığı tanımlanmış
Günümüzde konforculuğun yaygınlaşmasının, insan sıhhati için de önemli bir tehdit haline geldiğini kaydeden Prof. Dr. Tarhan, “Rahatlık hastalıkları olarak tanımlanan bir kavram var. Beş temel rahatlık hastalığı tanımlanmış. Bunlardan ikisi fizikî, üçü ise ruhsal ya da psikiyatrik rahatsızlıklardır. Fizikî hastalıklar ortasında obezite ve hareketsizlik kaynaklı hastalıklar yer alıyor. Kalp-damar hastalıkları, romatizmal hastalıklar ve öbür kronik rahatsızlıklar, ömür usulündeki yanlışlar nedeniyle ortaya çıkıyor. Bilhassa ileri yaşlarda tıbbın üzerine büyük bir yük getiren birçok hastalığın kökeninde, genç yaşlardan itibaren yapılan yanlış beslenme ve hareketsiz hayat yatıyor.” diye konuştu.
Psikiyatrik rahatlık hastalıkları neler?
Psikiyatrik rahatsızlık hastalıklarına gelince, bunlardan birincisinin bağımlılık olduğunu ve kişi zahmetten kaçınıp kolay yoldan hazza yöneldiğini, emek vererek, yorularak ve mana arayarak memnun olmak yerine, anlık tatmin sağlayan bağımlılık yapan hususlara ya da davranışlara yöneldiğini anlatan Prof. Dr. Tarhan, “İkincisi ise yalnızlıktır. Yalnızlığın temelinde de rahatlığa kaçma eğilimi yatar. Mesela eşiyle sorunları çözmek yerine ‘Boş ver, kendini düşün, sen önemlisin’ anlayışına kapılan birey, kolay yolu seçerek bağını sonlandırabilir. Birebir halde, çocuk eğitimi üzere emek gerektiren bir süreçle uğraşmak yerine, ilgisiz kalmayı tercih eden ebeveynler, vakitle çocuklarıyla olan bağlarını kaybeder. Sonuç olarak, aile bağları zayıflar ve bireyler yalnızlaşır.” halinde konuştu.
Neden kötülük sıradanlaştı?
Kötülüğün sıradanlaşmasına işaret eden Prof. Dr. Tarhan, “Peki, neden kötülük sıradanlaştı? Kötülük karşısında beşerler ‘Kurulu nizam bu türlü istiyor’ diyerek rahatlarına düşkünlük gösterdiler ve kolay yolu seçtiler. Berbatlığa ahenk sağlamak, olağan bir durum olarak kabul edildi. Meğer berbatlığı yapanlar, harikulâde bir baskı altında değiller ya da onları kötülük yapmaya zorlayan çok bir etken yok. Aslında rahatlarını terk etmeme tasasıyla, rahatlarını kaybetme, sahip olduklarını kaybetme tasasıyla haksızlığa sessiz kalıyorlar, berbatlığa sessiz kalıyorlar. Berbatlığın sebeplerinden birisi de beşerdeki konformist eğilimlerdir.” sözünde bulundu.
Sahip olduklarını kaybetme kaygısıyla berbatlığa karşı ses çıkaramıyorlar…
İnsanların kişisel olarak yaşamaya uygun yaratılmadığını lisana getiren Prof. Dr. Tarhan, “Nörobilim araştırmaları da bunu doğruluyor. İnsan beyni, toplumsal olarak onaylanmadığında tehlike devreleri harekete geçiyor. Bir kişi yalnız hissettiğinde, beynindeki bu tehlike devreleri etkinleşiyor ve topluma ahenk sağlamak için taviz vermeye başlıyor. Berbatlığı görmemezlik yapıyor. Beşerler sahip olduklarını kaybetme kaygısıyla ahenk sağlama eforuna giriyor ve berbatlığa karşı ses çıkaramıyorlar.” dedi.
Konforu kaybetmemek için ödünler veriyorlar…
İnsanların, konforunu kaybetmemek için hareket ettiklerini, bu durumun ruhsal savaş stratejilerinde de birebir olduğunu, güç sahiplerinin, insanları manipüle etmek için onlara daima vererek belirli bir makama getirdiklerini ve o makamı muhafaza tasasıyla da onları köleleştirdiklerini tabir eden Prof. Dr. Tarhan, “Bu, güç sahiplerinin en sık kullandığı ruhsal savaş metotlarından biridir. Kişi, istekli fakat mecburi bir biçimde ödünler vermeye başlar. Vakitle kusurlar yapar ve bu yanılgılar zincirleme bir formda devam eder. İnsan beyni ahenk sağlamaya programlanmıştır.” diye anlattı.
Kişi yalnız olmadığını anlarsa kendini inançta hisseder
İnsanların yalnız kaldığı vakit beyindeki tehlike devreleri harekete geçtiği için kaygı yaşamaya başladığını kaydeden Prof. Dr. Tarhan, “Bir insan, bir sistemin yahut bir mananın kesimi olduğunu hissederse, onaylandığını fark ettiğinde yalnız olmadığını anlar ve kendini inançta hisseder. Gerçek konfor da burada başlar. Lakin bu, kısa vadeli ve ilkel bir konfordur. Pekala, akıllı insanın konforu nedir? Daha büyük resmi görerek, uzun vadeli bir konfor sağlamaktır. Tıpkı teknolojideki varsayılan (default) modlar üzere, insan beyninde de doğuştan gelen bir ahenk sağlama düzeneği vardır. İnsan, hayata adapte olabilmek için birtakım bilgi ipuçlarına muhtaçlık duyar. Fakat yalnızca bilgi değil, normatif bilgi ipuçları da gereklidir. Hayatı öğrenmek için diğerlerine bakıyoruz.” diye konuştu.
Evlilikte de boşanma bir alternatif değil, bir sonuç!
Konforculuğun, insanın empati marifetini ve toplumsal bağları zayıflattığını kaydeden Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti:
“Empati, ‘Başkalarının hakkı nerede başlıyor, benim hakkım nerede bitiyor?’ sorusunu sormayı gerektirir. Ama günümüzde kimi hayat koçları ve hatta birtakım psikologlar, insanlara daima ‘Sen kıymetlisin, boş ver eşini, partnerini, çocuğunu, aileni…’ üzere bireyci bildiriler veriyor. Aile kutsal değil, sen kutsalsın diyerek bireyi merkeze koyuyorlar. Bu yaklaşım, boşanma oranlarının artmasına ve yalnızlığın yaygınlaşmasına neden oluyor. Halbuki sağlıklı bir bağda asıl kıymetli olan ‘Nasıl anlaşabiliriz?’ sorusuna odaklanmaktır. Karşı taraf makûs niyetli değilse, onunla ahenk sağlamaya çalışmak en ülkü yaklaşımdır. Ayrılmak, gitmek kolaydır, lakin bunun sonucunda yalnızlık ve öbür toplumsal sorunlar ortaya çıkabilir. Evlilikte de boşanma bir alternatif değil, bir sonuçtur. Tüm yollar denendikten sonra kaçınılmaz hale gelirse, elbette kabul edilebilir. Lakin değerli olan, tüm gayretleri göstermeden, birinci fırsatta vazgeçmemektir.”
Mizaçlar farklı olabilir, lakin ortak bir gelecek için ahenk içinde hareket etmek mümkün!
Küresel çapta yalnızlığın artmasının en büyük nedenlerinden biri, kişiselliğin benmerkezcilik olarak algılanması olduğunu kaydeden Prof. Dr. Tarhan, “Ne yazık ki, eski psikoloji ekolleri de bu anlayışı desteklemiştir. Lakin yeni psikoloji ekolleri, bilhassa mindfulness çalışmaları ve üçüncü kuşak psikoterapiler, bu bakış açısını değiştirmeye çalışmaktadır. Kıymetli olan, farklı karakterlere sahip insanları ortak bir maksat doğrultusunda bir ortada tutabilmektir. Bir evlilikte mizaçlar farklı olabilir, fakat ortak bir gelecek için ahenk içinde hareket etmek mümkündür. Tıpkı durum iş hayatı için de geçerlidir. Bir şirkette çalışırken herkesin sizin üzere düşünmesini beklemek, huzursuzluk oluşturur. Meğer şahısları oldukları üzere kabul etmek hem kendine hem de çevrene hürmet göstermek manasına gelir. Ne ezmeli ne de ezilmelisin. Değerli olan, ortak bir gaye uğruna birlikte çalışabilmektir.” dedi.
Konfor ferdi olabildiği üzere grupsal da oluyor!
Konforun yalnızca kişisel bir kavram olarak anlaşıldığını halbuki ferdi konforun ötesinde, grupsal konforun da var olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Tarhan, “Çünkü insan, tabiatı gereği toplumsal bir varlıktır. Daha evvel belirttiğim üzere, onaylanmadığında ve yalnız kaldığında beyindeki tehlike devreleri harekete geçer. Bu durum bireyde tasayı artırır, depresif hissetmesine ve mutsuz olmasına neden olur.” tabirinde bulundu.
Aile inançta olduğunda, birey de inançta olur!
Uyumun oluşması için ortak bir hedefin gerekli olduğuna işaret eden Prof. Dr. Tarhan, “Günümüzdeki uyumsuzluğun temel sebebi amaçsızlıktır. Beşerler sadece kendi ferdî maksatlarına odaklandığında, toplumsal ahenk bozulur. Konforculuğa karşı en kıymetli teklif, kişinin yalnızca kişisel faydayı değil, toplumsal faydayı da gözetmesidir. Aile inançta olduğunda, birey de inançta olur.” formunda kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
