By NASA’nın SWOT (Yüzey Suyu ve Okyanus Topografyası) uydusu, Dünya okyanuslarının daha evvel hiç görülmemiş detaylarını gün yüzüne çıkardı.
Uydu, okyanus yüzeyindeki milimetrik yükseklik değişimlerini kullanarak deniz tabanındaki 100 binden fazla bilinmeyen dağ ve zirveyi haritaladı.
BU GELİŞME ÇALIŞMALARI HIZLANDIRABİLİR
Yeni keşifler, derin deniz ekosistemlerinin yapısını anlamaya ve Dünya’nın jeolojik geçmişine ışık tutmaya yardımcı oluyor.
Bu gelişme, bilim insanlarını okyanus tabanının tam haritasına, yalnızca sonar teknolojisiyle elde edilebilecek sonuçlardan onlarca yıl evvel ulaştırabilir.
AY, OKYANUS TABANINDAN DAHA DÜZGÜN BİLİNİYOR
Bilim dünyası, Ay’ın yüzeyini Dünya’nın okyanus tabanından daha detaylı formda haritalamış durumda.
Ancak NASA ve Fransız Uzay Ajansı CNES’in ortak projesi olan SWOT uydusu bu durumu değiştirmeye başladı.
21 GÜNDE BİR YÜZDE 90 TARAMA YAPABİLİYOR
Okyanus tabanının gerçek formda haritalanması, inançlı deniz nakliyatından, bağlantı kablolarının döşenmesine, derin deniz akıntılarından levha tektoniğine kadar birçok alanda kritik kıymet taşıyor.
Deniz altı dağları ve abissal zirveler üzere jeolojik yapılar, derin okyanuslardaki ısı ve besin akışını etkileyerek deniz canlılarının ömür alanlarını şekillendiriyor.
SWOT uydusu, yeryüzünün yaklaşık yüzde 90’ını her 21 günde bir tarayabiliyor.
UYDU, DENİZ YÜZEYİNDEKİ DEĞİŞİMLERİ TESPİT EDEBİLİYOR
Uydu, deniz yüzeyinde birkaç santimetreyi bulan değişimleri tespit ederek, bu farklılıkların altında yatan yapıları tespit edebiliyor.
Jeofizikçi David Sandwell ve grubu, bir yıllık SWOT bilgilerini kullanarak deniz altındaki dağlık bölgeleri ayrıntılı biçimde haritaladı.
Harita üzerinde mor renk, deniz tabanındaki çöküntüleri, yeşil ise daha yüksek kütleli dağlık bölgeleri gösteriyor.
DENİZ ALTI DAĞLARININ SAYISI 100 BİNE ÇIKTI
Daha evvelki uydu müşahedeleri, sırf 1 kilometre yüksekliğindeki büyük dağları tespit edebiliyordu.
SWOT sayesinde bu hudut 500 metreye kadar indi.
Böylece bilinen deniz altı dağlarının sayısı 44 binden 100 bine çıktı.
DAĞLIK YAPILAR, BİYOÇEŞİTLİLİĞİN ARTIŞINDA ETKİLİ
Bu dağlık yapılar, derin deniz akıntılarını yönlendirerek besinleri ağırlaştırıyor ve biyoçeşitliliğin artmasına katkı sağlıyor.
Çıplak görünen okyanus tabanlarında adeta ‘canlı vahaları’ oluşturuyorlar.
Scripps Oşinografi Enstitüsü’nden araştırmacı Yao Yu, SWOT’un sırf dağları değil, birkaç kilometre genişliğindeki abissal zirveleri de ayrıntılı biçimde gözlemleyebildiğini belirtti.
KEŞFEDİLEN YAPILARIN DERİNLİĞİ HESAPLANACAK
Bu zirveler, tektonik plakaların ayrıldığı bölgelerde çamaşır tahtası üzere paralel şeritler halinde oluşuyor.
Bu yapıların istikameti ve dağılımı, kıtaların geçmişte nasıl hareket ettiğine dair kıymetli ipuçları sunuyor.
Araştırmacılar, SWOT bilgilerinden elde edilen mevcut bilgilerin büyük kısmını çıkardıklarını, artık bu yapıların derinliğini hesaplamaya odaklandıklarını söylüyor.
2030 YILINA KADAR TÜM OKYANUSU HARİTALAMAK HEDEFLENİYOR
Bu çalışma, milletlerarası bilim topluluğunun 2030 yılına kadar tüm okyanus tabanını sonar ile haritalama amacına büyük katkı sağlayacak.
Jeofizikçi David Sandwell, “Bu maksada büsbütün ulaşamasak bile, SWOT sayesinde değerli bir kısmı tamamlanmış olacak” dedi.
