By Suriye’deki 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin akabinde Lübnan’da da memleketler arası toplumun takviyesini alan bir idarenin oluşması, iki ülke ortasında tahlil bekleyen deniz ve kara hudutları uyuşmazlığını gündeme getirdi.
Kuzeyinde ve doğusunda Suriye, güneyinde İsrail ve batısında Akdeniz’in yer aldığı 10 bin 452 kilometrekarelik alana sahip Arap ülkesi Lübnan, Fransız sömürgesinden bağımsızlığına kavuştuğu günden beri, komşu ülkelerle hudut uyuşmazlıklarını yaşıyor.
SINIRLARIN BELİRLENMESİ UZUN MÜHLET SAĞLANAMADI
Lübnan ile Suriye ortasındaki 375 kilometre uzunluğundaki hudut çizgisi, Arap dünyasındaki en karmaşık hudut bölgelerden biri olarak öne çıkıyor.
İki komşu ülkenin bağımsızlıklarına kavuşmasının akabinde hudutların belirlenmesi için ortak komiteler oluşturuldu lakin hem siyasi hem de dış müdahaleler nedeniyle bu eforlar sonuç vermedi.
ESAD REJİMİ DE BU PROBLEMDE ROL OYNADI
Lübnan ile Suriye ortasındaki kara sonlarını belirlemenin önündeki önemli mahzurlardan biri de demografik ve coğrafik karışıklık.
Esad idaresinin 1976-2005 yıllarında Lübnan’da askeri güç bulundurması da iki ülke ortasındaki sonları belirlemeye mahzur oldu.
Esed rejimi, Lübnan’ın siyasetine dolaylı olarak müdahale ettiği üzere sonların belirlenmesi konusunu da gündem dışı tutabiliyordu.
BEYRUT DENİZ SONLARINI TEK TARAFLI ÇİZME TEŞEBBÜSÜNDE BULUNDU
Beyrut idaresi, 2011 yılında İsrail ve Suriye ile deniz hudutlarını tek taraflı olarak çizme teşebbüsünde bulundu.
Şam idaresi de Lübnan’ın bu adımına karşı Birleşmiş Milletler’e (BM) başvurarak itiraz etti ve mevzuyla ilgili bugüne kadar rastgele bir adım atılmadı.
Suriye’de 14 yıl süren halk ihtilali, 8 Aralık 2024’te 61 yıllık Baas rejiminin sonunu getirdi.
Lübnan’da ise 2 yıldan uzun süren boşluk ve siyasi krizin akabinde 9 Ocak’ta Genelkurmay Başkanı Joseph Avn, ülkenin 14. Cumhurbaşkanı seçildi.
SINIRLAR UYUŞMAZLIĞI TEKRAR GÜNDEME GELDİ
Sonrasında da Milletlerarası Adalet Divanı Başkanlığı misyonunu yürüten Nevvaf Selam başbakanlığında, yeni hükümet kuruldu.
Şam’da rejimin değişmesinin akabinde Beyrut’ta da memleketler arası toplumun dayanaklarını alan bir idarenin oluşması, iki ülke ortasında tahlil bekleyen deniz ve kara sonları uyuşmazlığını gündeme getirdi.
Suriye ve Lübnan, 27 Mart’ta Suudi Arabistan’da hudutları belirlemeye dair bir mutabakat imzaladı. Gelecek hafta, Lübnan’dan Başbakan Nevvaf Selam’ın öncülük edeceği heyetin, Şam’da sonlar başta olmak üzere Suriyeli makamlarla çeşitli mevzuları ele alması bekleniyor.
“SİLAHLI ÇATIŞMALARIN YAŞANDIĞI HUDUT SINIRI MASAYA YATIRILMALI”
ABD merkezli Doğal Kaynak İdaresi Enstitüsü Orta Doğu ve Kuzey Afrika Yöneticisi Laury Haytayan yaptığı açıklamada, iki ülke ortasındaki bağlara ve sonları belirlemeye dair değerlendirmelerde bulundu.
Lübnan’daki yeni idarenin siyasi, ekonomik ve güvenlik seviyelerinde Suriye ile bağlarına öncelik vermesi gerektiğini lisana getiren Haytayan, “Bölgede birtakım değişimler kelam konusu, Lübnan da bu bölgenin bir kesimidir. Suriye’de yeni bir rejim oluştu ve dünyadaki birden fazla ülkeler bununla bağlantı kurmakta yarışıyor.” dedi.
Beyrut idaresinin de Şam’la bağlantı kurmakta süratli davranması gerektiğini lisana getiren Haytayan, birkaç hafta evvel silahlı çatışmaların yaşandığı hudut çizgisinin masaya yatırılmasının kaçınılmaz hale geldiğini tabir etti.
“LÜBNAN’IN SURİYE İLE DENİZ SONLARINI BELİRLEMESİ GEREKİR”
Lübnan hükümetinin Suriye idaresine ciddiyetle yaklaşması gerektiğine vurgu yapan Haytayan, şunları kaydetti:
Hafız Esad devrinde Lübnan ile Suriye ortasında kardeşlik işbirliği mutabakatı sağlanmıştı. Bu mutabakat birebir vakitte, tahlil bekleyen kara ve deniz sonlarını belirlemeyi de içeriyordu.
Halihazırda da Lübnan, daha yeterli bir gelecek için Suriye ile ilgilerini ileri bir düzeye taşımadığı sürece hudutları belirleme konusunda bir sonuç elde edemez.
Lübnan’ın Suriye ile ağır diplomatik çalışmaların akabinde kara ve deniz sonlarını belirleyebileceğine işaret eden Haytayan, “Suriye, halihazırda denizde doğal gaz ve petrol arama çalışmalarına çok fazla kıymet veriyor. Bu nedenle Lübnan’ın, Suriye ile bağlarını ileriye taşıyarak deniz hududunu belirlemesi gerekir.” diye konuştu.
Haytayan, iki ülke ortasındaki hudut uyuşmazlıklarının çözülmesiyle Suriye ile olan deniz hududunda petrol arama çalışmalarının kolaylaşabileceğini kaydetti.
