By Bugünlerde, toplumsal medya hesaplarınızda kendine has yeşil renge sahip matcha çayından bir fincan görmüş olma ihtimaliniz çok yüksek.
TikTok’tan Instagram’a kadar toplumsal medya influencer’ları bu içeceğin popülerliğini artırdı ve Z jenerasyonu, matcha içmek için kafelerde sıraya girmeye başladı.
Ancak matchanın geçmişi çok eskiye dayanıyor.
Japonya’da yaygın olarak üretilen bu yeşil çay tozu, yüzyıllardır Japon geleneklerine esaslı biçimde bağlı bir temel içecek. Çoklukla de çay seremonilerinde sunuluyor.
Son yıllarda ise sıcak ve soğuk latte’lerde, tatlılarda hatta cilt bakım eserlerinde çağdaş bir dokunuşla karşımıza çıkıyor.
Matcha, Camellia sinensis bitkisinin özel olarak yetiştirilen yapraklarından yapılan bir cins yeşil çay.
Normal yeşil çay, dökme yaprak ya da poşet çay formunda demlenirken, ince öğütülmüş matcha tozu sıcak suya ya da süte çırpılarak karıştırılıyor.
Kanadalı diyetisyen Miranda Galati, “Yeşil çay sıhhat yararları açısından güzel çalışılmış bir içecek. Matcha ise bunun daha ağır bir versiyonu sayılır. Lakin potansiyel yararları için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor,” diyor.
Peki matchanın sıhhate yararları, toplumsal medyada gösterildiği kadar var mı?
Matchanın yararları neler?
Matcha, bedeni hücre hasarından koruyan ve kronik hastalık riskini azaltan antioksidanlar açısından güçlü.
Güney Kore’nin başşehri Seul’deki Konkuk Üniversitesi’nden bilim insanlarının yayımladığı bir araştırmaya nazaran, matcha olağan yeşil çaya nazaran 10 kat daha fazla antioksidan içeriyor.
Yeşil çay ve matcha yakından bağlı.
Yeşil çay, yüksek antioksidan içeriği sayesinde kilo kaybına yardımcı oluyor. Araştırmalar yeşil çayın metabolizmayı hızlandırdığını ve yağ yakımını artırdığını gösteriyor. Bunda kafein oranının yüksek olmasının tesiri büyük.
Bir matcha latte porsiyonu (bir çay kaşığı matcha tozu) yaklaşık 38-176 mg kafein içeriyor. Bu, bir fincan kahveye kıyasla daha az kafein manasına geliyor.
Ancak Galati, matchanın içeriğindeki L-theanine sayesinde kahveye kıyasla daha “sakinleştirici bir etkisi” olduğunu söylüyor.
Galati, “Matchadaki amino asit hudut sistemi için yararlı olabilir; gerilim azaltma, anksiyete hafifletme ve uykusuzluğu azaltma üzere tesirleri olabilir,” diyor.
Bazı çalışmalar matchadaki antioksidanlar, klorofil, kafein ve L-theanine üzere bileşenlerin beyin işlevlerini güzelleştirdiğini gösteriyor.
Kafein merkezi hudut sistemi üzerinde tesirli olup beynin metabolizmasını artırıyor, uyanıklık veriyor ve hafızayı güçlendiriyor.
Japonya’daki Shizuoka Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, matchanın bilişsel yararları olabileceğini öne sürüyor.
Ulusal Tıp Kütüphanesi’nde yayımlanan çalışmada, yaşları ileri iki erkek ve on bayandan oluşan 12 iştirakçi, iki ay boyunca günde iki gram yeşil çay tozu tüketti.
Bulgular, beyin işlevlerinde düzgünleşme belirtileri gösterdi.
Fazlası zarar
Tüm kafein kaynaklarında olduğu üzere, matcha da ölçülü tüketilmeli.
Matcha, yeşil çaydan daha fazla kafein içerir ve çok kafein alımı anksiyete, uykusuzluk ve kalp çarpıntısı üzere olumsuz tesirlere neden olabilir.
Kafein uyanıklığı artırır, bu yararlı da görülebilir. Fakat çok fazla tüketildiğinde adrenalin salgılanmasına yol açabilir. Bu da süreksiz güç artışına lakin birebir vakitte gerilim ve telaş hissine neden olabilir.
Yetişkinler için önerilen azamî günlük kafein alımı 400 mg’dır. Bu nedenle günde en fazla bir ya da iki matcha latte içilmesi önerilir.
Kafeine hassas olanlar için matcha cazip olabilir zira kahveden daha az kafein içerir ve içeriğindeki L-theanine, kafein emilimini azaltmaya yardımcı olur.
‘Kirli matcha’ nedir?
Kulağa makus gelse de, göründüğü kadar korkutucu değil. Kirli matcha, süt ve matcha karışımının üzerine bir espresso shot’ı eklenerek yapılan içecektir.
Peki bu bir bardakta çok mu fazla kafein anlanıma geliyor?
Kirli matcha, kafeinden gelen uyanıklık tesiriyle matchanın sakinleştirici özelliklerini birleştiriyor.
Beslenme uzmanları, bu karışımın da adrenalini artırabileceğini ancak bunu daha “temiz” bir halde yaptığını, zira kafeinin L-theanine sayesinde daha yavaş salındığını söylüyorlar.
Ancak tekrar de bir bardaktan fazlası önerilmiyor.
Kaliteye dikkat edin
Matchanın son yıllarda artan popülerliğiyle birlikte, Japonya’nın ürettiği matchanın yarısından fazlası artık yurt dışına ihraç ediliyor.
Bazı haberler, bu artan talebin Japonya’da ve dünya genelinde matcha arzında sıkıntılara yol açabileceğini öngörüyor.
Buna karşılık, Japon çay firmaları Ippodo Tea ve Marukyu Koyamaen birinci defa matchaya satın alma kısıtlamaları getirdi.
Japonya Tarım Bakanlığı’na nazaran, ülke 2023 yılında 4 bin 176 ton matcha üretti. Bu, 2010’daki ölçünün neredeyse üç katı.
Ancak matcha daha yaygın hale geldikçe kalite farklılıkları da artıyor.
Beslenme platformu Real Life Nutritionist’i yöneten Galati, “Matcha tozunun kalitesi değişkenlik gösterebilir,” diye uyarıyor ve şöyle devam ediyor:
“Eğer şifa olsun diye içiyorsanız, muteber bir kaynaktan geldiğinden emin olun.”
Bazı durumlarda bu içecekler şeker, aroma verici yahut tatlandırıcı üzere katkı unsurları içerebilir ve bu da matchanın sağlıklı imajını zedeleyebilir.
