By Beyaz Saray’daki başkanlık koltuğuna 20 Ocak’ta ikinci sefer oturan Donald Trump, bugün vazifesindeki 100’üncü gününü tamamlıyor.
İlk 100 gününde, seçim kampanyası sırasında verdiği tarife kelamlarını tutan Trump, global iktisatta derin yankılar uyandırdı.
“Önce Amerika” sloganıyla yola çıkan Trump, dış ticaret açığını azaltma, yerli üretimi güçlendirme ve haksız ticaret uygulamalarına karşı koyma gayesiyle yeni tarifeleri duyurdu.
KARŞILIKLI TARİFELERLE ABD’NİN TÜM TİCARET PARTNERLERİNİ AMAÇ ALDI
Görevinin birinci 100 gününde birinci olarak Kanada, Meksika ve Çin üzere büyük ticaret partnerlerine yönelik tarifeler getiren Lider Trump, çelik, alüminyum ve araba üzere stratejik bölümleri gaye alan adımlarla da dikkati çekti.
Trump, ticaret siyasetindeki en vurucu adımı 2 Nisan’da atarken Kurtuluş Günü’ olarak tanımladığı bu günde, karşılıklılık temeline dayalı tarifeleri duyurdu.
Temel tarife oranının yüzde 10 olacağını bildiren Trump, başka ülkelerin uyguladığı tarifeler ve tarife dışı pürüzleri hesaba katarak ülkeye nazaran değişen gümrük vergisi oranlarını açıkladı.
GÜMRÜK VERGİLERİ TOPLAMDA YÜZDE 245’İ BULDU
Özellikle Çin’e uygulanan tarifeler, fentanil krizi gerekçesiyle getirilen vergilerle birlikte yüzde 145’e ulaştı.
Çin’den ithal edilen kimi eserlere uygulanan gümrük vergileri ise daha evvel yürürlükte olan tarifelerle birlikte toplamda yüzde 245’i buldu.
ÇELİŞKİLİ AÇIKLAMALAR GLOBAL PİYASALARDA BELİRSİZLİK YARATTI
Kanada ve Meksika’ya yönelik tarifelerde sağlanan süreksiz muafiyetler, ABD-Meksika-Kanada Mutabakatı (USMCA) çerçevesinde muhakkak eserlere esneklik tanınması ve karşılıklılık aslına dayalı tarifelerin 90 gün durdurulması, Trump’ın sert ticaret ataklarını diplomasiyle dengeleme uğraşını yansıttı.
Ancak tarife siyasetleri, ABD’nin ticaret partnerleriyle ilgilerinde tansiyonlara yol açarken tarifeler ve ülkelerle yürütülen ticaret müzakerelerine ait çelişkili açıklamalar, global piyasalarda belirsizlikleri artırdı.
HENÜZ BİR MUTABAKAT HABERİ GELMEDİ
Müzakerelerin nasıl ilerlediği ve Çin ile görüşmelerin sahiden başlayıp başlamadığı belirsizliğini korurken, hala bir mutabakat haberi gelmedi.
Trump, her fırsatta bu siyasetlerin Amerikan emekçisini ve iktisadını muhafaza emeli taşıdığını vurgularken ekonomistler, tarifelerin Amerikalı tüketicilere artan maliyetler ve enflasyon olarak yansıyabileceği ikazında bulunuyor.
TARİFELER ABD İKTİSADINDA RESESYON RİSKİNİ ARTIRIYOR
Ayrıca, tarifelerin ABD iktisadı için resesyon riskini artırdığına işaret ediliyor.
Trump’ın ticaret vizyonunun iktisatta korumacılığın sonlarını zorlarken global ticaret tertibinde yeni bir periyodun kapısını araladığı belirtiliyor.
TRUMP’IN 100 GÜNDE ATTIĞI ADIMLAR
ABD Başkanı Trump yönetiminin 100 günde ticaret siyasetinde attığı adımlar şöyle:
20 Ocak:
Beyaz Saray, ticaret siyaseti önceliklerinin ana sınırlarının belirlendiği “Önce Amerika Ticaret Siyaseti Genelgesi”ni yayımladı ve federal kurumlara 1 Nisan’a kadar haksız ticaret uygulamalarını inceleme talimatı verildi.
1 Şubat:
ABD Başkanı Donald Trump, fentanil ve göçmen problemini münasebet göstererek Kanada ve Meksika’dan ithal edilen mallara yüzde 25, Çin’den yapılan ithalata yüzde 10 oranında ek gümrük vergisi getirilmesine yönelik kararnameyi imzaladı.
Kanada’dan ithal edilen güç kaynaklarına yüzde 10’luk daha düşük bir tarife uygulanırken, kelam konusu tarifelerin 4 Şubat’ta yürürlüğe gireceği bildirildi.
Kararnamede, ülkelerin misilleme yapması halinde tarifelerin artırılabileceği aktarıldı.
3 Şubat:
ABD Başkanı Trump, Meksika’nın sınır güvenliğini artırması karşılığında bu ülkeye getirilen yüzde 25’lik gümrük vergisini 1 ay durdurduğunu açıkladı.
Trump, Kanada’ya yönelik açıkladığı gümrük vergilerinin de hudut güvenliğini artırmaya yönelik alacakları tedbirler karşısında 30 gün müddetle durdurulacağını bildirdi.
4 Şubat:
ABD’nin 1 Şubat’ta açıkladığı Çin’den ithal edilen eserlere yönelik yüzde 10 oranındaki gümrük vergisi yürürlüğe girdi.
10 Şubat:
ABD Başkanı Trump, çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameleri imzaladı.
ABD’nin tüm ülkelerden yaptığı çelik ve alüminyum ithalatına istisnasız uygulanacak tarifelerin 12 Mart’ta yürürlüğe gireceği bildirildi.
13 Şubat:
ABD Başkanı Trump, ülkelere karşılıklılık aslına dayalı gümrük vergileri uygulama planına ait bir başkanlık kararını imzaladı.
Ticarette adaleti sağlamak emeliyle karşılıklı tarife uygulamaya karar verdiğini belirten Trump, “Ülkeler ABD’ye ne uygularsa onu uygulayacağız.” dedi.
Trump, KDV’nin bir tarife olarak değerlendirileceğini tabir ederek, ülkeler tarafından sağlanan sübvansiyonlara da bakılacağını kaydetti.
21 Şubat:
ABD Başkanı Trump, Amerikan şirketlerine uygulanan dijital hizmet vergileri üzere yabancı hükümetler tarafından getirilen vergilere karşı tarifeler dahil olmak üzere karşılık verici adımların kıymetlendirilmesine yönelik bir karara imza attı.
Trump, Çin’in ABD’nin teknoloji, kritik altyapı, sıhhat, tarım, güç, ham husus ve öbür stratejik dallarına yatırım yapmasını kısıtlamaya yönelik bir kararı da imzaladı.
25 Şubat:
ABD Başkanı Trump, Ticaret Bakanlığına bakır ithalatına yönelik soruşturma başlatma talimatı veren bir kararname imzaladı.
1 Mart:
Trump, Ticaret Bakanlığına kereste ithalatının ABD ulusal güvenliğine tehdit oluşturup oluşturmadığına ait bir soruşturma yürütmesi talimatını veren kararname imzaladı.
4 Mart:
ABD’nin Kanada ve Meksika’dan ithal edilen mallara yönelik bir ay mühletle askıya alınan yüzde 25 oranındaki gümrük vergileri yürürlüğe girdi.
Çin’e mevcut tarifelere ek yüzde 10 gümrük vergisi getiren kararnamede yapılan değişiklikle de bu ülkeye yönelik ek tarife oranı yüzde 20’ye çıkarıldı.
6 Mart:
Trump, Meksika ve Kanada’ya yönelik tarifelerde ABD-Meksika-Kanada Muahedesi (USMCA) ile uyumlu malların 2 Nisan’a kadar muaf tutulmasını öngören düzenlemeleri imzaladı.
Düzenlemeyle, USMCA gerekliliklerini karşılayan arabalar de tarifelerden muaf tutulan eserler ortasında yer alırken, Kanada menşeli potasa (çiftçilerin kullandığı gübre) uygulanan gümrük vergisi oranı ise yüzde 10’a düşürüldü.
12 Mart:
Trump’ın 10 Şubat’ta açıkladığı çelik ve alüminyum ithalatına yönelik yüzde 25 oranındaki tarife yürürlüğe girdi.
25 Mart:
ABD Başkanı Trump, Venezuela’dan petrol yahut gaz satın alan ülkelere 2 Nisan’dan itibaren yüzde 25 tarife getirileceğini bildirdi.
Venezuela’nın kasıtlı ve hileli bir formda on binlerce hatalıyı bâtın bir biçimde ABD’ye gönderdiğini öne süren Trump, bu dahil birçok nedenden ötürü Venezuela’ya ‘ikincil tarife’ olarak bilinen uygulamanın başlatılacağını duyurdu.
26 Mart:
Trump, ithal araba ve hafif ticari araçlar ile temel araba modüllerine yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameyi imzaladı.
2 Nisan:
ABD Başkanı Trump, ABD’nin ticaret partnerlerine karşılıklılık aslına dayalı tarifelerin uygulanmasını öngören kararnameyi imzaladı.
Temel tarife oranının yüzde 10 olacağını belirten Trump, ülkelerin uyguladığı tarifeleri ve tarife dışı pürüzleri hesaba katarak ülkeye nazaran değişen gümrük vergisi oranlarını paylaştı.
Bu kapsamda tüm ülkelere getirilen yüzde 10 oranındaki temel gümrük vergisinin 5 Nisan’da, ülkelere özel olarak belirlenen daha yüksek oranlı ek tarifelerin ise 9 Nisan’da yürürlüğe gireceği bildirildi.
3 Nisan:
Trump idaresinin ithal araba ve hafif ticari araçlar ile temel araba kesimlerine getirdiği yüzde 25’lik gümrük vergisi yürürlüğe girdi.
5 Nisan:
ABD’nin ticaret partnerlerine getirdiği yüzde 10’luk temel tarife oranı yürürlüğe girdi.
8 Nisan:
Karşılıklılık aslına dayalı tarifelere misilleme olarak ABD’den ithal edilen eserlere yönelik yüzde 34 oranında tarife açıklayan Çin’e uygulanacak tarife oranında düzenlemeye gidildi.
Bu kapsamda, 9 Nisan’dan itibaren geçerli olmak üzere Çin’e yüzde 50 oranında ek gümrük vergisi uygulanacağı bildirildi.
9 Nisan:
Trump idaresinin 2 Nisan’da duyurduğu, ABD’nin ticaret partnerlerinin uyguladığı tarifeler ve tarife dışı mahzurlar hesaba katılarak belirlenen ve ülkeye nazaran değişen ek tarifeler yürürlüğe girdi.
Karşılıklılık aslına dayalı ek tarifelerin yürürlüğe girmesinin üzerinden 24 saat geçmeden ABD Başkanı Trump, Çin hariç öteki ticaret ortakları için ek tarifelerin 90 gün müddetle durdurulduğunu duyurdu.
Trump, Çin’e uygulanan tarifeyi ise yüzde 125’e çıkardığını açıkladı.
Böylece, ABD’nin Çin’e uyguladığı toplam tarife oranı, fentanil krizi nedeniyle uygulanan yüzde 20’lik gümrük vergisi oranı da dahil edildiğinde yüzde 145’e ulaştı.
11 Nisan:
ABD idaresi, karşılıklı tarife uygulamalarına ait düzenlemeler kapsamında akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve çipler üzere kimi teknoloji eserlerini ek gümrük vergilerinden muaf tuttu.
ABD İç Güvenlik Bakanlığına bağlı ABD Gümrük ve Sınır Koruma Kurumu tarafından yayımlanan düzenlemeye nazaran, bilgisayarlar, akıllı telefonlar, çipler, çip üretiminde kullanılan makineler, işlemciler, modemler, güneş panelleri ek tarifelerden muaf tutulacak teknoloji eserleri ortasında yer aldı.
14 Nisan:
ABD idaresi, ithal ilaçlar ile yarı iletkenler ve yarı iletken üretim ekipmanlarının ulusal güvenliğe tesirlerini incelemek üzere iki başka soruşturma başlattı.
15 Nisan:
ABD Başkanı Trump, kritik mineraller, ender toprak elementleri, işlenmiş kritik mineraller ve bunlardan türetilen eserlerin ithalatının ulusal güvenlik açısından oluşturduğu risklerin araştırılması talimatı veren bir kararname imzaladı.
17 Nisan:
ABD Ticaret Temsilciliği (USTR), Çin merkezli gemi sahipleri ve Çin imali gemilerin işletmecilerinden net tonaj ya da konteyner sayısına nazaran fiyat alınmasına yönelik planını açıkladı.
Açıklamada, yeni tedbirlerin iki basamakta hayata geçirileceği ve birinci 180 gün boyunca rastgele bir fiyat uygulanmayacağı kaydedildi.
Bu müddetin sonunda Çin merkezli gemi sahipleri ve işletmecilerine ABD seferi başına net tonaja nazaran ve Çin üretimi gemilerin işletmecilerinden de net tonaj yahut konteyner bazında fiyatlar alınacağı bildirilen açıklamada, bunların kademeli olarak artırılacağı söz edildi.
22 Nisan:
ABD idaresi, orta ve ağır vasıta kamyonları, yedek modül ve türev eserlerinin ithalatının ulusal güvenliğe tesirlerini incelemek üzere soruşturma başlattı.
