By CNN International’a nazaran, arşiv uzay misyonu datalarında ortaya çıkarılan bir sinyale dayanan yeni araştırma, potansiyel bir ipucuna işaret edebilir: Manyetarlar yahut yüksek derecede manyetize nötron yıldızları.
“BU ASLINDA ÇÖZÜLMEMİŞ EĞLENCELİ BİR BULMACA”
Bilim insanları, hidrojen ve helyum üzere daha hafif elementlerin ve hatta az ölçüde lityumun, 13,8 milyar yıl evvel kozmosu yaratan büyük patlamadan sonra erken periyotlarda var olduğuna inanıyor.
Daha sonra patlayan yıldızlar demir üzere daha ağır elementleri özgür bıraktı ve bunlar yeni doğan yıldız ve gezegenlere dahil oldu. Lakin demirden daha ağır olan altının kainattaki dağılımı astrofizikçiler için bir gizem oluşturdu.
Salı günü The Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan çalışmanın baş muharriri ve New York’taki Columbia Üniversitesi’nde fizik doktora öğrencisi olan Anirudh Patel yaptığı açıklamada, “Bu, kozmostaki karmaşık unsurun kökeni açısından epeyce temel bir soru. Bu aslında çözülmemiş eğlenceli bir bulmaca” dedi.
Daha evvel kozmik altın üretimi sadece nötron yıldızı çarpışmalarıyla ilişkilendirilmişti.
UZAYDAKİ “ALTIN FABRİKALARI”
Gökbilimciler 2017 yılında iki nötron yıldızı ortasında bir çarpışma gözlemledi. Bu dehşet verici çarpışma, uzay-zamanda yerçekimi dalgaları olarak bilinen dalgalanmaların yanı sıra bir gama ışını patlamasından gelen ışığı da yaydı. Kilonova olarak bilinen çarpışma olayı birebir vakitte altın, platin ve kurşun üzere ağır elementler de yarattı. Kilonovalar uzaydaki altın “fabrikalarına” benzetiliyor.
Baton Rouge’daki Louisiana Eyalet Üniversitesi’nde yardımcı doçent ve astrofizikçi olan çalışmanın muharrirlerinden Eric Burns, birçok nötron yıldızının birleşmesinin sırf son birkaç milyar yılda gerçekleştiğine inanıldığını söyledi.
Ancak Burns, NASA ve Avrupa Uzay Ajansı teleskoplarından elde edilen ve daha evvel çözülemeyen 20 yıllık dataların, çok daha evvel (evrenin bebeklik döneminde) oluşan magnetarlardan kaynaklanan patlamaların, altının yaratılması için öteki bir yol sağlamış olabileceğini öne sürdüğünü söyledi.
“YILDIZ DEPREMLERİ”
Nötron yıldızları, patlayan yıldızların çekirdeklerinin kalıntılarıdır ve o kadar ağırdırlar ki yıldızın 1 çay kaşığı gereci, Dünya’da 1 milyar ton yükünde olur. Manyetarlar, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip son derece parlak bir nötron yıldızı tipidir.
Manyetarlar vakit zaman “yıldız depremleri” nedeniyle bir radyasyon bolluğu ortaya çıkarır.
Dünya’da zelzeleler, Dünya’nın erimiş çekirdeği gezegenin kabuğunda harekete neden olduğu için meydana gelir ve kâfi gerilim biriktiğinde, uçucu hareketle yahut ayaklarınızın altındaki tabanın titremesiyle sonuçlanır.
Burns, yıldız zelzelelerinin de misal olduğunu söyledi.
