By Tarladan sofraya uzanan meyve ve sebzeler, sanıldığı kadar günahsız olmayabilir. Bitki hastalıklarını engellemek, randımanı artırmak ve raf ömrünü uzatmak emeliyle sıkça başvurulan pestisitler, önerilen ölçünün üzerinde kullanıldığında önemli sıhhat riskleri oluşturabiliyor. Bu kimyasallardan korunmak isteyenlerse gözünü tabiata ve klâsik bilgeliklere çeviriyor. Japonların meyveleri temizleme formülü de işte tam bu noktada dikkat çekiyor.
SIRADAN YIKAMADA PESTİSİT İZLERİ KALIYOR
Özellikle bahar aylarının simgesi haline gelen çilek, parlak kırmızı rengiyle iştah kabartırken, yüzeyine yapışan kimyasal kalıntılarla sıhhati tehdit edebiliyor. Yalnızca musluk suyuyla yapılan kolay yıkama süreçleri ise birden fazla vakit yetersiz kalıyor. Japonya merkezli etraf sıhhati araştırma kuruluşlarının tahlilleri, sıradan yıkama sonrası bile çileklerin büyük çoğunluğunda pestisit izlerinin kaldığını gösteriyor.
MEYVEYİ PESTİSİTTEN TEMİZLEYEN YÖNTEM
Japon mutfak kültüründen esinlenilen ve son periyotta bilimsel takviye de bulan doğal bir karışım, bu soruya tesirli bir karşılık sunuyor. Uygulaması son derece kolay: Ilık su, tuz ve kabartma tozu… Hepsi bu kadar.
JAPON ŞEKLİ TEMİZLİK
Çilekleri saplarını koparmadan yıkama kabına yerleştirin. Bu adım, iç kısımlara su girmesini ve meyvenin bozulmasını önler.
Her litre ılık suya birer çay kaşığı tuz ve kabartma tozu ekleyin. Karışımı uygunca çözündürün.
Meyveleri bu karışımın içinde 10 dakika kadar bekletin.
Ardından soğuk akan su altında yeterlice durulayın.
Bu prosedürle yüzeydeki pestisit, mikrop ve toz üzere ziyanlı kalıntıların büyük kısmı meyvenin dokusuna ziyan vermeden uzaklaştırılabiliyor. Sadece çileklerde değil; böğürtlen, ahududu, yaban mersini üzere çilekgiller ailesine mensup başka meyvelerde de tesirli olduğu belirtiliyor.
BİLİMSEL BULGULAR
Tamamen arındırmak mümkün olmasa da, bilim insanları bu çeşit doğal metotların kimyasal kalıntıları büyük oranda azaltabildiğini vurguluyor. Açık erişimli bilimsel yayınlarda yer alan bulgulara nazaran:
Basit musluk suyuyla 1–2 dakikalık yıkama bile birtakım pestisit tiplerinde %40–60’lık bir azalma sağlayabiliyor.
Yapraklı sebzelerde yapılan bir çalışmada, yalnızca durulama yoluyla toplam kalıntının %43,7 ile %77’si ortası yok edilebildi.
ScienceDirect’te yayımlanan bir araştırmada, ozon mikrobaloncuklarıyla yapılan paklık sürecinin çilek, kiraz ve kayısıda %80’in üzerinde pestisit masrafımı sağladığı belirtildi.
Nano Letters mecmuasına nazaran, yıkama yüzeyde işe yarasa da, bilhassa sert kabuklu meyvelerde (örneğin elma) iç katmanlardaki kimyasallar için en tesirli yolun kabuğun soyulması olduğu tabir ediliyor.
TAMAMEN KURTULMAK GÜÇ, FAKAT RİSK AZALTILABİLİR
Pestisit kalıntılarından büsbütün kurtulmak imkânsıza yakın olsa da, yanlışsız yıkama prosedürleriyle bu riski büyük ölçüde azaltmak mümkün. Tuz ve karbonat karışımı, ozonlu su, hatta ultrasonik paklık teknikleri bir ortada kullanıldığında, %80–90 oranında muvaffakiyet sağlanabiliyor. Hem tabiata hem sıhhate daha saygılı bu sistemler, çağdaş mutfakların vazgeçilmezi olmaya aday.
