By 
Dünyanın en büyük çip üreticilerinden Tayvan merkezli TSMC, kara listedeki Huawei’ye dolaylı yoldan Ascend 910 serisi yapay zeka işlemcisi için çip tedarik ettiği gerekçesiyle ABD Ticaret Bakanlığı tarafından 1 milyar doları aşabilecek bir para cezasıyla karşı karşıya. Reuters’ın aktardığına nazaran bu ceza, bugüne dek uygulanan en yüksek yaptırımlardan biri olabilir. ABD’den rekor ceza gelebilir
Şu an için şirket hakkında resmi bir yaptırım uygulanmış değil. Lakin emsal davalarda olduğu üzere ABD Ticaret Bakanlığı’nın TSMC’ye bunu bildirmesi ve firmaya 30 günlük savunma müddeti tanıması bekleniyor. Geçmişte Seagate, Huawei’ye 1.1 milyar dolar kıymetinde sabit disk gönderdiği için 300 milyon dolar cezaya çarptırılmıştı.
TSMC’ye yöneltilen suçlamaların temelinde, 2023’te kripto para madenciliği donanım tedarikçisiBitmain’in ortağı Sophgo adlı Çin merkezli bir şirkete yaptığı yonga tedariki yatıyor. Birinci başta bu olağan bir ticaret olarak görülse de bu yongaların, temelinde Huawei’nin Ascend 910 serisi AI çiplerinde kullanıldığı ortaya çıktı. Yıllardır ABD’nin kara listesinde olan Huawei’ye yönelik teknolojik ambargolar, Amerikan ekipmanlarıyla üretim yapan tüm şirketleri bağlayıcı kılıyor. TSMC üzere firmalar, Huawei’ye bir tedarikte bulunmak için ABD’den evvelce lisans almak zorunda.
Çip tedarikinde paravan şirket dönemi
Bu ortada çipin teknik özellikleri – on milyarlarca transistör içermesi üzere – küçük ve tanınmayan bir firmanın altından kalkamayacağı bir mühendislik düzeyine işaret ediyordu. Bu da ABD makamlarının, Sophgo üzerinden Huawei’ye kitlesel çip tedariki yapıldığı kuşkusunu güçlendirdi. Kimi kaynaklar, Huawei’nin bu yöntemle milyonlarca çip elde etmiş olabileceğini öne sürüyor. Skandalın ortaya çıkmasından sonra TSMC, Sophgo ile olan tüm münasebetini sonlandırdı ve ABD ile iş birliği yapmaya başladı. Şirket, 2025 başında emsal kuşkular nedeniyle Singapur merkezli PowerAIR şirketiyle de yollarını ayırdı.
TSMC, kendisine bir çip tasarımı üretimi için gönderildiğinde, bu dizaynın asıl geliştiricisini ya da sonuncu kullanım gayesini tespit etme imkânına sahip değil. Bu nedenle, Sophgo olayında olduğu üzere yanılgıların yaşanması mümkün. Lakin Ascend 910 serisi işlemciye ilişkin olan o özel çip modülü, içerdiği on milyarlarca transistörle son derece karmaşık ve maliyetli bir dizayna sahipti. Böylesine ileri seviye bir çipin, kripto madenciliği donanımlarıyla tanınan bir firmayla irtibatlı, ismi pek duyulmamış bir şirketten gelmesi TSMC’de alarmları çalıştırmaya yetmeliydi.
