By ABD Hazine Bakanlığı, ABD ile Ukrayna ortasında ‘ekonomik ortaklık’ muahedesi imzalandığını duyurdu.
Söz konusu mutabakatın bugüne kadarki askeri ve finansal takviyesi karşılığında ABD’ye Ukrayna’nın doğal kaynaklarına erişim imkanı sağlayacağı belirtildi.
“UKRAYNA’NIN EKONOMİK TOPARLANMASI HIZLANACAK”
ABD-Ukrayna Yine Yapılandırma Yatırım Fonu kurulmasına yönelik muahedeye ait yapılan açıklamada Rusya’nın geniş çaplı işgalinden bu yana ABD halkının Ukrayna’nın savunmasına sağladığı değerli mali ve maddi takviyeye değinilirken, “Bu ekonomik paydaşlık, iki ülkeyi ortak varlıklarımızın, yeteneklerimizin ve kabiliyetlerimizin Ukrayna’nın ekonomik toparlanmasını hızlandırmasını sağlamak üzere birlikte çalışmak ve yatırım yapmak üzere konumlandırmaktadır” sözü kullanıldı.
ABD Lideri Donald Trump’ın liderliğinde Hazine Bakanlığı ve ABD Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu’nun program idaresini tamamlamak ve bu kıymetli iştiraki ilerletmek için Ukrayna ile çalışacağı aktarıldı.
“TRUMP İDARESİNİN BARIŞ SÜRECİNE BAĞLILIĞINI GÖSTERMEKTEDİR”
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent da hususa ait değerlendirmesinde Trump’ın Rusya-Ukrayna ortasında kalıcı bir barışın sağlanmasına yönelik gayretlerine işaret etti.
Bessent, “Bu muahede, Rusya’ya Trump idaresinin uzun vadede özgür, hâkim ve müreffeh bir Ukrayna’yı merkeze alan bir barış sürecine bağlı olduğunu açıkça göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu, Trump’ın ABD ile Ukrayna vatandaşları ortasındaki bu paydaşlığı her iki tarafın da Ukrayna’da kalıcı barış ve refaha olan bağlılığını göstermek için tasarladığını belirterek Rusya’nın savaşını finanse eden ya da buna tedarik sağlayan hiçbir devlet ya da kişinin Ukrayna’nın tekrar inşasından faydalanmasına müsaade verilmeyeceğini bildirdi.
MADEN YATAKLARINDA AVRUPA’NIN ÖNDE GELEN ÜLKELERİNDEN
Nadir toprak elementleri dünya genelinde yer kabuğunda bol ölçüde bulunan 17 metal oksitten oluşan bir küme.
Bunlar cep telefonları, füze sistemleri, elektronik araçlar, yenilenebilir güç, savunma endüstrisi ve sıhhat üzere birçok alanda kullanılıyor.
Dünya genelinde yaklaşık 110 milyon ton ender toprak elementi bulunuyor.
Çin, az toprak elementlerinde 44 milyon ton rezervle dünyanın en büyük üreticisi pozisyonunda bulunuyor.
Nadir metallerin yaklaşık yüzde 70’ini üreten Çin, global sürece kapasitesinin yüzde 85’ini oluşturuyor.
Savaşın taraflarından Rusya da bu alanda önde gelen ülkelerden.
Avrupa Birliği Komitesi, Ukrayna’yı 20’den fazla kritik hammadde için potansiyel tedarikçi olarak tanımlıyor.
Kiev’in çok kullanılan madenlerden yaklaşık 117 çeşidine sahip olduğu varsayım ediliyor lakin Ukrayna; savaş, altyapı sıkıntıları ve ülkenin maden siyasetleri nedeniyle hepsinden yararlanamıyor.
Verilere nazaran ender toprak elementleri de dahil, dünyadaki maden rezervlerinin yaklaşık yüzde 5’i Ukrayna’da bulunuyor.
Türkiye Ticaret Bakanlığı verilerine göre Ukrayna, dünyanın en değerli maden üreten ülkelerinden biri.
LİTYUM REZERVİNDE BİRİNCİ SIRALARDA
Ukrayna’nın 25 milyondan fazla ton demir, 3 milyon tona yakın manganez cevheri, 1,5 milyar ton tebeşir ve kireçtaşı rezervi olduğu varsayım ediliyor.
Ukrayna’da bakır, çinko ve gümüş üzere kaynaklar da bulunuyor.
Lityum, titanyum, uranyum, grafit, galyum, nikel ve berilyum üzere kritik madenler de dahil olmak üzere değerli cevherlere sahip Ukrayna’da bunların kıymetli bir kısmı şimdi kullanılmadı.
Lityum, akü, pil, batarya, elektrikli araçlar, cam ve seramik ve eczacılık üzere birçok değerli alanda kullanılabiliyor.
Ukrayna, Avrupa’da lityum rezervinde birinci sıralarda yer alıyor.
UkraineInvest datalarına nazaran ülke, dünyadaki rezervlerde titanyumda 6’ncı, manganezde 8’inci, demirde ve uranyumda 10’uncu sırada bulunuyor.
NATO bilgilerine nazaran dünyadaki titanyum rezervlerinin yüzde 7’sine sahip Ukrayna’nın Avrupa’daki titanyum kaynaklarında birinci sırada yer aldığı kaydediliyor.
Ukrayna, 2022 datalarına nazaran titanyum ihracatından 155 milyon dolardan fazla gelir elde etti.
Dayanıklılığı ile öne çıkan titanyum, uzay endüstrisi, havacılık, sıhhat, denizcilik sanayisi ve otomotiv üzere dallarda kullanılıyor.
Ukrayna’nın tekrar değerli kaynaklara sahip olduğu uranyum ise nükleer güç, uzay araştırmaları ve denizcilik üzere alanlarda kıymetli bir hammadde.
Ülkenin güçlü kaynaklara sahip olduğu grafit; elektronik alanlarda, çelik sanayisinde ve havacılık dalında kullanılıyor.
Ukrayna’nın grafitte dünyadaki kaynaklarının yüzde 20’sini barındırdığı belirtiliyor.
Ukrayna; lantan, seryum, neodimyum, itriyum ve erbiyum üzere az toprak elementlere de sahip.
Bunlardan neodimyum güçlü mıknatıs üretimi, manyetik alanlar, telefon ve tablet teknolojisi, rüzgar türbinlerinde kullanılırken erbiyum ise fiber optik irtibat ve lazerlerde kullanıyor.
İtriyum, lazer teknoloji ve üstün iletkenlerde kullanılırken lantan ise çelik üretiminde gerecin dayanıklılığını artırıyor.
Trump’ın Ukrayna’nın madenlerinden ABD’deki ağır sanayi üretiminde yararlanmak ve Çin’in az toprak elementlerindeki üstünlüğünü kırmak için ilgilendiği varsayım ediliyor.
BAZI KAYNAKLAR RUSYA’NIN KONTROLÜNDE
Ukrayna, yaygın olarak kullanılan kritik madenlerin büyük çoğunluğuna sahip olsa da kömür yatakları başta olmak üzere bunların bir kısmı 2014’te Rusya’nın Kırım’ı yasa dışı ilhakı ve 2022’de başlayan savaş sonrasında ya Moskova’nın denetimine geçti ya da cepheye yakın pozisyonlarda yer alıyor.
Rusya’nın Ukrayna’nın ne kadar maden kaynağını denetim ettiği konusunda çeşitli kaynaklarda farklı sayılar yer alıyor.
Savaşın akabinde Rusya, bilhassa Ukrayna’nın doğusunda bulunan kömür yataklarının büyük bir kısmını denetim altına aldı.
Savaşın sürdüğü Donetsk bölgesi Ukrayna kömür rezervlerinin büyük çoğunluğunu barındırıyor.
Savaştan etkilenen Dinyeper-Donetsk bölgesi de ülkenin kanıtlanmış hidrokarbon rezervlerinin yaklaşık yüzde 80’ine konut sahipliği yapıyor, Ukrayna’nın gaz üretiminin büyük çoğunluğu burada gerçekleştiriliyor.
Ukrayna’nın sanayi faaliyetlerinin yüzde 15’i, ihracatının da yüzde 20’sinden fazlası savaşın sürdüğü Donbas bölgesinde yapılıyordu.
Uluslararası basında çıkan haberlere nazaran Ukrayna, Donetsk’in batısında yer alan ve kıymetli bir lojistik merkezi olan Pokrovsk kentine Rus birliklerinin yaklaşmasıyla ocakta ülkenin son koklaşabilir kömür madenini kapatmak zorunda kalmıştı.
Koklaşabilir kömür, Ukrayna’nın çelik bölümü için hayati değer teşkil ediyor.
