By Antalya’da düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı Yüksek Mahkemeler Konferansı’nda “Antalya Statüsü” imza altına alındı. Türk Devletleri Teşkilatı’na üye yüksek mahkemeler ortasında türel iş birliğini kurumsallaştıracak olan “Antalya Statüsü”ne ait metne sonuncu hali Antalya’da verildi. Statüye, Türkiye adına Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez ve Danıştay Lideri Zeki Yiğit’in yanı sıra Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yüksek mahkeme temsilcileri imza attı.
6-7 Mayıs 2025 tarihlerinde Türkiye’nin konut sahipliğinde Antalya’da düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Yüksek Mahkemeleri Konferansı, üye ülkelerin yüksek yargı organlarını bir ortaya getirdi. Konferansa, Türkiye’yi temsilen Yargıtay ve Danıştay liderlerinin mesken sahipliğinde; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgız Cumhuriyeti, Özbekistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden yüksek mahkeme liderleri ile üst seviye yargı mensupları katıldı.
Etkinlikte, Türk dünyasının ortak hukuksal sıkıntılardaki deneyim paylaşımı, yargı alanındaki iş birliğinin kurumsallaştırılması, hukukun üstünlüğü, yargı bağımsızlığı, insan hakları ve dijitalleşmenin yargıya tesiri üzere çok sayıda başlık masaya yatırıldı.
“Adalet anlayışımız ortak bir paydada buluşacak”
Konferansın açılış konuşmasını gerçekleştiren Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, Türk devletlerinin ortak tarih, lisan ve kültür bağlarına işaret ederek, yüksek yargı kurumları ortasında kurumsal bir iş birliği ağının kurulmasının tarihi bir sorumluluk olduğunu tabir etti. Kerkez, “Bizler birebir yıldızın altında doğmuş, birebir göğe bakarak dua etmiş milletlerin evlatlarıyız. Ortak bir geçmişi, lisanı, kültürü ve medeniyeti paylaşan, kardeşliği miras kabul eden devletlerin yüksek yargılarını temsil ediyoruz. Bu nedenle Türk devletleri ortasındaki iş birliğini yargı alanında da taşımayı tarihi bir misyon olarak kabul ediyor, konferansımızda sizleri konuk etmekten onur duyuyorum” diye konuştu.
Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, Türk Devletleri Teşkilatı’nın iktisat, gümrük, turizm, eğitim ve sıhhat üzere birçok alanda yürüttüğü faaliyetlere dikkat çekerek, yargı alanındaki iş birliğinin de bu çerçevede kurumsallaşmasının büyük değer taşıdığını vurguladı. Kerkez, “Yüksek mahkemelerimiz ortasındaki nizamlı, daima ve karşılıklı görüşme ve diyalog ile ortak faaliyetler sayesinde birbirimize büyük katkılar sağlayacağımıza yürekten inanıyorum. Şuşa Deklarasyonu’nun öncülük ettiği bu süreçte dün yüksek mahkemelerimizin kıymetli temsilcilerinin uzlaşısı ve çalışması ile konferansa ait statü dokümanına son hali verilmiştir. Bu statüye Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan yüksek mahkemeleri olarak atacağımız imzalarla gönüllerimizdeki iş birliğinin bir sefer daha pekişecek olmasından büyük mutluluk duyuyorum” dedi.
Yargıtay Başkanı, Türkiye’de istinaf sisteminin 2016 yılında uygulanmaya başladığını hatırlatarak, “Yargıtay, 157 yıllık geçmişi ve kurumsallığıyla özel hukuk ve ceza hukukunda doktrine temel içtihatlar oluşturmaktadır. Bu gelişme ile yüksek mahkeme olarak yargılamayı sonlandıran Yargıtay’ın içtihat mahkemesi sıfatı daha da güçlenmiştir” sözlerini kullandı. Kerkez, “İnanıyorum ki birebir destanlarla büyüyen, birebir türkülere kulak veren ortak hafızamız, yalnızca kalbimizi değil, adalet anlayışımızı da ortak bir paydada buluşturacaktır” formunda konuştu.
“Danıştay, hukuk devletinin temel taşıdır”
Konferansta konuşan Danıştay Başkanı Zeki Yiğit ise, Türk milletinin kadim hukuk geleneğine vurgu yaparak, ortak bir geçmişe ve pahalara sahip Türk dünyasının bu mirası gelecek jenerasyonlara taşıyacak hukuk yapıları kurmakla yükümlü olduğunu tabir etti. Yiğit, “Bugün devletlerimiz, Türklüğün varlıklı tarihini ve kültürel mirasını farklı coğrafyalarda yaşatmakta; ülkeler ortası daha güçlü bağların tesisi ve ortak bir geleceğin inşası için birlik ve beraberlik içinde yine bir ortaya gelmiş bulunmaktadır” tabirlerini kullandı.
Zeki Yiğit, 2021’de İstanbul’da gerçekleştirilen tepede teşkilatın isminin Türk Devletleri Teşkilatı olarak değiştirildiğini ve Türk Dünyası 2040 Vizyon Belgesi’nin kabul edildiğini hatırlattı. Bu evrak kapsamında ulaşımdan güce, ortak alfabe oluşturulmasından dış siyasette iş birliğine kadar birçok alanda olduğu üzere yargı alanında da ortak amaçlar belirlendiğini tabir etti.
Yiğit, şöyle devam etti:
“Danıştay, anayasal bir kurum olarak yüksek yönetim mahkemesi sıfatıyla birinci derece yönetim ve istinaf mahkemelerince verilen kararların son inceleme merciidir. Kanununda gösterilen muhakkak davalara birinci ve son derece mahkemesi olarak bakar. İçtihat merci rolüyle temel hak ve özgürlükler konusunda istikrarlı ve entelektüel içtihatlar vermekte, hukuk devleti unsurunun tesirli formda uygulanmasını temin için adaletin terzi vazifesini sürdürmektedir.”
Konuşmasında Osmanlı’dan bugüne hukuk sisteminin gelişimine değinen Yiğit, Türk milletinin yazılı olmayan kadim hukuk anlayışına dikkat çekerek, Kutadgu Bilig’den şu tabirleri aktardı:
“Adalete istinat eden kanun, bu göğün direğidir; kanun bozulursa gök yerinde duramaz. Zulüm yanar ateştir, yaklaşanı yakar; kanun sudur, akarsa nimet yetişir.”
Yiğit ayrıyeten, üye ve gözlemci ülkelerle yapılacak ortak çalıştaylar, hakim değişim programları, sempozyumlar ve bilgi paylaşımı üzere faaliyetlerle, karşılıklı deneyim transferinin yargı sistemlerinin gelişimine büyük katkı sunacağını belirtti. Bu kapsamda “Türk Devletleri Teşkilatı Yüksek Mahkemeler Ağı”nın kurulmasına yönelik görüş ve temennilerini de iştirakçilerle paylaştı.
İmzalar Antalya’da atıldı: Yüksek Mahkemeler ortasında yeni dönem
Konferansın açılış oturumunun akabinde, Türk Devletleri Teşkilatı’na üye yüksek mahkemeler ortasında türel iş birliğini kurumsallaştıracak olan “Antalya Statüsü”ne ait metne kesin hali verildi. Statüye, Türkiye adına Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez ve Danıştay Lideri Zeki Yiğit’in yanı sıra Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yüksek mahkeme temsilcileri imza attı. Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, konuşmasında bu süreci, “Şuşa Deklarasyonu ile tohumu atılan ve bugün Antalya Statüsü ile toprak üstüne çıkıp filizlenen bu iş birliği ve birlikteliğimizin ulu bir çınar haline geleceğine inancım tamdır” kelamlarıyla tanımladı.
İmza için tarafların uzlaştığı metinle birlikte, yüksek mahkemeler ortasındaki dayanışma birinci defa kurumsal çerçeveye oturtulmuş oldu. Açılış oturumunun akabinde çekilen aile fotoğrafı ile konferansın resmi kısmı tamamlandı. – ANTALYA
