By Ankara Sanayi Odası (ASO) 2025 yılı Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı Muğla Dalaman’da yapıldı.
ASO 2025 yılı Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı Muğla Dalaman’da yapıldı. ASO Yönetim Kurulu Lideri Seyit Ardıç’ın şimdiki ekonomik gelişmeleri değerlendirdiği ve sanayicilerin beklentilerini lisana getirdiği açılış konuşmasının akabinde toplantı, Lider Seyit Ardıç’ın moderatörlüğünü yaptığı ve kamu bankaları Genel Müdür Yardımcılarının katıldığı “Sanayicinin Finansmana Erişimi” bahisli panelle devam etti.
ASO Başkanı Ardıç, açılış konuşmasında 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramını kutlayarak başladı.
105 yıl evvel, 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılmasıyla egemenliğin kayıtsız koşulsuz milletin olduğunu belirten Lider Ardıç, “Demokrasinin, özgürlüğün, eşitliğin ve adaletin desteği ulusal egemenliktir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, milletin geleceğinin çocuklar olduğu kanısıyla bu büyük bayramı tüm dünya çocuklarına armağan etti. Bu hislerle başta Ulu Liderimiz Atatürk olmak üzere Ulusal Uğraşın tüm kahramanlarını ve şehitlerimizi bir sefer daha rahmet ve minnetle anıyorum. Yalnızca büyük bir önder, geleceği küçük kalplere emanet eder. Dünyadaki çocuklara ithaf edilen birinci ve tek bayram olma özelliği taşıyan; 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’mız kutlu olsun” dedi.
Konuşmasında global ekonomik gelişmelere değinen Başkan Ardıç, ABD Başkanı Trump’ın açıkladığı gümrük vergisi tarifelerine dikkat çekerek, “Yarın ne açıklayacağı konusunda ise hiç kimse bir öngörüde bulunamıyor. Belirsizlikler her geçen gün artıyor ancak şurası bir gerçek ki, artık hiçbir şey eskisi üzere olmayacak. Dünya ticareti artık çoklu belirsizliklerin olduğu orijinal bir periyoda giriyor, korumacılık ve tedarik zinciri de tekrar şekilleniyor” değerlendirmesinde bulundu.
“Ekonomide itimat algısına ziyan verecek her türlü gelişmenin uzağında kalmalıyız”
Trump’ın gümrük tarifelerinde Türkiye’ye en düşük oran olan yüzde 10’un uygulanacağını hatırlatan Lider Ardıç, “Avrupa ve Çin’e uygulanacak yüksek tarifeler bizim için bir fırsat doğurabilir. Lakin bu avantajı kullanabilmemiz ismine yapmamız gerekenler var” diye konuştu. Lider Ardıç, dünyanın tüm gelişmiş ülkelerinin, yine şekillenen dünya iktisadına adapte olmak için yeni iktisat siyasetleri geliştirdiğine dikkat çekerek, “Ülke olarak bizim de ülke gündemimizin birinci sırasında, tekrar şekillenen dünya iktisadından daha fazla hisse almak ve sürdürülebilir kalkınmamıza odaklanmak olmalı. İktisatta itimat algısına ziyan verecek her türlü gelişmenin uzağında kalmalıyız, yatırımcılar için uygun iklimi tesis etmeliyiz” dedi.
“Bu coğrafyada en büyük sanayi üssüyüz”
Türkiye’nin coğrafik pozisyonu, genç ve dinamik iş gücü, gelişen sanayi altyapısı ve lojistik avantajlarıyla dünyanın yeni üretim üslerinden biri olma potansiyeline sahip olduğunu belirten ve İtalya’nın altından Suudi Arabistan’a kadar uzanan coğrafyada en büyük sanayi üssü olduğuna dikkat çeken Ardıç, şöyle devam etti:
“Bu potansiyeli yeterli kullanabilmemiz için gerçek kesime daha fazla yük vermeli, yüksek teknoloji ve katma pahalı üretime ağırlaşmalı, beşeri sermayemizi çok daha verimli kullanmalıyız. Global üretim üssü olma gayesi doğrultusunda sektörel ve tematik önceliklendirme yapmalıyız. Tarifeler sonrası değişen tedarik zincirinde hangi ülkeye ve kesimlerde yoğunlaşmamız gerektiğini ortaya koyan planlamalar yapmalıyız. Mesela Ankara’da savunma sanayi, makine, müteahhitlik, medikal, bilişim üzere kesimler ön plana çıkabilir. Bu kapsamda orta ve uzun vadeli stratejiler ortaya koymamız, bütünsel bakış açısıyla fırsatları kıymetlendirecek siyasetleri hayata geçirmemiz gerekiyor.”
“Politika faizinin yüzde 40’a düşmesini bekliyorduk, 9 puanlık artışla karşı karşıya kaldık”
Enflasyonla gayret konusuna da değinen Lider Ardıç, şunları söyledi:
“Son bir ayda yurt içinde yaşanan gelişmelerin enflasyon beklentilerini olumsuz etkilediğini söyleyen Lider Ardıç, “Merkez Bankası Aralık 2024’te başladığı faiz indirim döngüsünü sonlandırdı. Aslında biz endüstriciler Nisan ayında 250 baz puanlık indirim ile siyaset faizini yüzde 40 düzeylerine düşeceğini bekliyorduk. Bugün geldiğimiz nokta gecelik borç verme faizinin yüzde 49 çıkmasıyla, aslında faizlerde 9 puanlık bir artışı ile karşı karşıya kaldık. Yeni iktisat idaremizin başlattığı dezenflasyonist programla 22 aydır enflasyonla çaba ediyoruz. Biz endüstriciler hem yüksek enflasyonun hem de yüksek faizin ortaya çıkardığı çoklu tahribatla ayakta kalmaya çalışıyoruz. Tüm umudumuz enflasyonda güzelleşmeyle birlikte faizlerin de makul düzeye gelmesiydi. Maalesef yeniden başa döndük.”
Mevcut durumda enflasyonla çabada denetimin kaybedilmemesi gerektiğini lakin endüstricinin dayanacak gücü kalmadığını söyleyen Lider Ardıç, şöyle devam etti:
“Yüzde 60’ların üzerine çıkan bir kredi maliyeti ile endüstricinin, bırakın yatırım yapmayı, üretimine devam edebilmesi bile mümkün değildir. Dünyadaki mevcut gelişmeler ülkemize global üretim üssü olabilme fırsatını beraberinde getirirken; krediye ulaşmanın ve maliyetinin yüksek olduğu bir ortamda fırsatları nasıl değerlendireceğiz? Nasıl üretim üssü haline geleceğiz? İhracat ve istihdamı nasıl arttıracağız? Bu noktada; enflasyonla gayret kapsamında uygulanan para siyasetinin, tüketime yönelik krediler kısıp, üretim için kullanılan kredilerin arttırılması gerekiyor. Fiyat artışı yalnızca talep fazlalığından değil tıpkı vakitte arz açığından ortaya çıkar. Üretmediğimiz malın fiyatı yükselir.”
“Anadolu’nun verimli topraklarında nerede yanlış yaptık?”
Başkan Ardıç’ın gündeminde besin fiyatlarındaki yüksek enflasyon da vardı. Mart ayında besin enflasyonun yüzde 4,94 ile manşet enflasyonun iki katı olduğuna dikkat çeken Lider Ardıç, şunları söyledi:
“Yıllık besin enflasyonumuz ise OECD’deki en yüksek ülkeden 3 kat daha fazla. Buna bir de Nisan ayında yaşadığımız zirai don felaketinin sonuçlarını ekleyecek olursak, önümüzdeki periyotta besin enflasyonu ne yazık ki çok daha ürkütücü boyutlara ulaşabilir. Besin fiyatlarındaki artış, düşük ve orta gelirlilerin alım gücünü önemli biçimde etkilerken gelir adaletsizliğini daha da besbelli hale getiriyor.
Toplumsal refah üzerinde derin tesirler olşturan besin enflasyonu denetim altına alınmalıdır. Halkımızın temel besine erişim imkanlarının korunması için aktif siyasetler geliştirilmelidir. Besin arzının da kesinlikle teminat altına alınması gerekiyor. Tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi ve korunması, besin arzının sağlanması bakımından kilit bir rol oynuyor. Ülkemiz coğrafyasının yüzde 30’unun tarım toprağı olmasına rağmen üretim kapasitemiz ve hasılamız düşük kalıyor. Anadolu’muzun verimli topraklarında nerde yanlış yaptık, neden tarım ve hayvancılık ülkemizde hala sorun olmaya devam ediyor? Şapkamızı önümüze koyup düşünmemiz gerekiyor.”
“Su olmazsa hayvancılık olmaz, tarım olmaz”
Egemenliğin yolunun su, besin ve gücün bağımsızlığından geçtiğini vurgulayan Lider Ardıç, “Su olmayınca ot olmaz, ot olmayınca hayvancılık olmaz, et olmaz. Su olmayınca tarım olmaz, besin olmaz. ve ne yazık ki su zengini değil, su gerilimi çeken bir ülkeyiz” dedi. Türkiye’nin su gerilimi yaşayan bir ülke olduğu gerçeğini görerek hareket etmesi gerektiğini belirten Lider Ardıç, şunları söyledi:
“Yoksa hiç de uzak olmayan bir gelecekte su krizi yaşayan ülke olacağız. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen hafta ülkemizin sulama hedefli en büyük tüneli olacak Silvan Tüneli’nin hafriyat başlangıç törenindeki hitabında kullandığı sözleri çok pahalı buluyorum. Suyun yüzyılın en stratejik ve pahalı kaynağı olduğunu belirten Sayın Cumhurbaşkanımız, su kaynaklarımızı tükenme hududuna gelmeden muhafazanın, verimli kullanmanın ve hakikat direktörün ülkemiz için bir ulusal güvenlik problemi olduğunu vurguladı. Görünen o ki, petrol ve doğalgaz için yapılan savaşlar, önümüzdeki periyotta su kaynakları için yapılacak. Bu hususta hepimize kıymetli sorumluluklar düşüyor. Biz sanayi bölümü olarak endüstriyel su verimliliğine yönelik attığımız ve atacağımız adımlarla ülkemizin su kıtlığının azaltılmasında gerekli irade ve sorumluluğu alıyoruz ve almaya devam edeceğiz.”
“Tekno-feodal lordlar oluştu”
Günümüzde tekno-feodalizm isminde yeni bir ekonomik düzenle kapitalizmin dönüşüm sürecine girdiğini söyleyen Lider Ardıç, “Feodal tertipteki toprak sahiplerinin yerini alan teknoloji devleri; dijital altyapılar, platformlar ve kullanıcı bilgileri üzerinde hakimiyet kuruyor” dedi.
Bu sürecin global seviyede tekno-feodal lordların oluşmasına taban hazırladığını ve az sayıda çok uluslu şirketin denetiminde bulunan devasa dijital mülkiyetin, bu şirketlerin büyük hissedarlarına harikulâde politik ve toplumsal güç kazandırdığını belirten ASO Başkanı Ardıç, “Sanayi sektörü de bu teknofeodal tertibin tesiri altında besbelli bir dönüşüm yaşıyor. Sanayi 4.0, yapay zeka, otomasyon, büyük data üzere teknolojik yeniliklerle sanayi üretimi süratle dijitalleşiyor” diye konuştu.
Çin ve ABD global teknoloji yarışında liderliklerini sürdürebilmek için kamu ve özel kesim vasıtasıyla büyük yatırımlar yaptıklarına dikkat çeken Lider Ardıç, Türkiye’nin yüksek teknoloji ihracatı, Ar-Ge ve inovasyon datalarını kıymetlendirerek şunları söyledi:
“Toplam ihracatımız içinde yüksek teknolojili eserlerin hissesi yüzde 3,8 ile yaklaşık yüzde 20’ler civarında seyreden global ortalamanın epey altında. Bu sayılar, üretimdeki eser çeşitliliğinin teknoloji odaklı büyüme dönüşümde kâfi olmadığımızı gösteriyor. Bu bağlamda, teknolojik dönüşüm amaçlarımızı gerçekleştirmek için inovasyona dayalı daha güçlü bir strateji ve kararlı uygulamalara gereksinim duymaktayız.
Maalesef mevcut datalar Ar-Ge harcamalarında şimdi istenilen düzeyde olmadığımızı gösteriyor. OECD sayılarına nazaran, Ar-Ge harcamalarımızın gayri safi yurt içi hasılamıza oranı, benzeri gelişmekte olan ülkelerle kıyaslandığında düşük kalıyor.
Ar-Ge harcamalarının Gayri Safi Yurtiçindeki hissesi 2023’te 1,42 düzeyinde. Bu oran yüzde 2,2 olan Avrupa Birliği ortalamasının da hayli altında. Megatrend olarak isimlendirilen gelişmelere yönelik hem yenilikçi hem de proaktif siyasetler geliştirmek üzere, mevcut durumu ve geleceğe yönelik perspektifi ortaya koymamız gerekiyor.”
“ASO Teknoloji Üssü fizibilitesi tamamlandı”
Ankara Sanayi Odası’nın bu noktada çalışmalarına başladığı ASO Teknoloji Üssü projesinin fizibilite çalışmasının tamamlandığını belirten Lider Ardıç, “Ürün geliştirme ve üretim odaklı Ar-Ge yaklaşımıyla yeni bir teknopark modeli olan projemiz, 440 bin metrekaresi kullanılabilir olmak üzere toplam 1,2 milyon metrekare alan üzerinde konuşlanacak. Farklı kiralama ve paydaşlık modeliyle inşa edeceğimiz yeni model teknoparkımız ASO Teknoloji Üssü, kentimizin endüstrisi başta olmak üzere ülkemiz iktisadına, yüksek teknolojili ve katma pahalı üretim manasında çok kıymetli katkı sağlayacaktır. Tam kapasiteye ulaşmasıyla birlikte 843 firma, 18 bin yeni nitelikli istihdam ve 1,5 milyar dolar ihracata katkı öngörmekteyiz” dedi.
“ASO Ankara Hür Bölgesi çalışmalarına başladık”
Ankara Sanayi Odası’nın yeni projesi ASO Ankara Özgür Bölgesi için de çalışmaların başladığını duyuran Lider Ardıç, “Ankara Sanayi Odası olarak teknoloji ve sanayinin başkentinde Ankara Kalkınma Ajansı ile birlikte; Hür Bölge kurma girişimlerimizi başlattığımızı da sizlerle paylaşmanın memnunluğunu yaşıyorum. Temelli sanayi havzasında mülkiyeti bize ilişkin ve 4,2 milyon metre kare alan üzerinde Hür Bölge heyetim sürecini başlatacağız” dedi.
Başkan Ardıç, Ankara’da hür bölge olmamasının büyük bir eksiklik olduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Ankara’mız, Ar-Ge harcamalarında 1. sırada, ihracatımızda yüksek teknolojinin hissesi yüzde12 ile öbür büyük sanayi kentlerinin uzak orta önünde, İstanbul’dan sonra gayrisafi katma bedel üretiminde 2. sırada, TUİK bilgilerine nazaran en çok ihracat yapan 3. Kent, ihracatımızın yüzde 90’nından fazlası sanayi eserleri, ülkemizin savunma sanayi ihracatının yüzde 35’e yakın kısmı Ankara’dan yapılıyor, 14 Organize Sanayi Bölgesi, 13 Teknoloji Geliştirme bölgesi, 154 Ar-Ge, 36 Tasarım Merkezi ile değerli bir üstünlüğe sahip. İşte bu kadar yüksek potansiyele sahip olan başşehrimizde neden özgür bölge olmasın kanısıyla bu türlü bir karar aldık. Ankara’mızda faaliyete geçecek bir hür bölge, kentimizin ekonomik yapısını dönüştürme ve memleketler arası ticarette daha aktif bir rol üstlenme potansiyelini ortaya çıkaracaktır. Yalnızca başşehir kimliğiyle değil, üretim ve ihracat üssü kimliğiyle de öne çıkan bir Ankara’nın, ülkemiz iktisadına sağlayacağı katma kıymet çok daha yüksek olacaktır.”
“Sanayicinin Finansmana Erişimi” paneli
ASO Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı, Lider Ardıç’ın açılış konuşmasının akabinde “Sanayicinin Finansmana Erişimi” başlıklı panelle devam etti. ASO Başkanı Ardıç’ın moderatörlüğündeki panele, Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Şükrü Taşçı, Halk Bankası Genel Müdür Yardımcısı Yalçın Madenci, Vakıflar Bankası Genel Müdür Yardımcısı Hazım Akyol ve Türk Eximbank Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Davet Altındağ panelist olarak katıldı.
Başkan Ardıç, gerçek ve bankacılık dallarının birbirlerini beslediklerine, karşılıklı ilgi içinde faaliyetlerini sürdürmeye devam ettiklerine işaret ederek, “Bu birliktelik ne kadar sağlıklı olursa, ülkemiz iktisadının sürdürülebilir büyüme süreci ve makroekonomik istikrarı da o derece sağlam temellere oturacaktır” dedi.
Sanayicilerin finansmana erişimde karşılaştığı meseleleri ve beklentilerini kamu bankalarının Genel Müdür Yardımcıları ile direkt paylaşarak, tahlil odaklı ve yapan bir diyalog yeri oluşturmayı amaçladıklarını belirten Lider Ardıç, “Reel kesimin üretim gücünün korunabilmesi için; sanayicilerin gereksinimlerine nazaran özel kredi eserleri ya da finansman düzenekleri geliştiriyor musunuz? Likidite idaresi açısından, işletmelerimizin acil muhtaçlıklarını karşılamak için özel bir programınız var mı? Firmalarımızın uzun vadeli yatırımlarını sürdürebilmeleri için kalıcı, uygun maliyetli finansmana nasıl ulaşabiliriz? Uzun vadeli projelerde kullandırabileceğiniz özel kredi eserleri yahut modeller geliştiriyor musunuz? Kredi sürecinin aktif ve sağlıklı işlemesi için sizin bakış açınızdan endüstriciler neler yapmalı? Ankaralı sanayicilerimizle ortak projeler geliştirerek dalların büyümesini desteklemek ismine bankalar olarak nasıl bir strateji izleyeceksiniz? Ankaralı firmaların potansiyelini nasıl değerlendiriyorsunuz, hangi alanlarda büyüme bekliyorsunuz?” sorularını yöneltti.
“Seçici kredileri ön plana çıkarıyoruz”
Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Taşcı da izledikleri stratejilere değinerek, bankanın etkin büyüklüğünün 6 trilyon liranın üzerine çıktığını bildirdi.
Bilanço istikrarı içinde kredileri azamî verimlilikle yönetmeye çalıştıklarını belirten Taşcı, bankanın nakdi ve gayri nakdi kredi bakiyelerine ait ayrıntıları paylaştı.
Taşcı, Ziraat Bankası olarak 20 ülkede ve 129 noktada faaliyet gösterdiklerini söz ederek, farklı ülkelerde banka ve şube açma çalışmalarının devam ettiğini anlattı.
Söz konusu ülkeleri ve noktaları tercih etme nedenlerini de paylaşan Taşcı, “Bu noktaları Türk iş adamlarının yahut Türkiye’nin ticaretinin olduğu yerlerde Türk iş adamlarımıza, sanayicilerimize dayanak olmak, yardımcı olmak, onların finansmana erişimini yahut da para transferlerinde kolaylık sağlamak üzere belirliyoruz” biçiminde konuştu.
Son periyotta devletin iktisat siyasetleriyle uyumlu hareket etmek için seçici kredileri ön plana çıkardıklarını lisana getiren Taşcı, bankanın ihracatçılara sağladığı kredilerin fiyatlarına ait de bilgi verdi.
“Kredi, kredi üzere kullanılmalı”
Türk Eximbank Genel Müdür Yardımcısı Altındağ da Eximbank’ın eserlerinin iki ana başlıkta ele alınabileceğini lisana getirerek, geçen yıl 24,1 milyar doları nakdi kredi, 24,6 milyar doları da alacak sigortası olmak üzere 48,7 milyar dolarlık takviye sağladıklarını söyledi.
Bankanın kalkınma ve yatırım bankası statüsünde olduğuna dikkati çeken Altındağ, bu statüden ötürü mevduat toplayarak kaynak oluşturma üzere talihlerinin olmadığını anlattı.
Altındağ, Türk Eximbank’ın etkin büyüklüğünün yüzde 90’ının krediden oluştuğunu belirterek, bankacılık dalında bu oranın yüzde 50’nin altında olduğunu kaydetti.
Reeskont kredilerinin kıymetli olduğunu söz eden Altındağ, “Türk Eximbank olarak günlük 2,2 milyar liralık reeskont kredisine aracılık ediyoruz. Bunun yanında ocak ayı sonunda yabancı para reeskont kredilerinin de kullanımına başladık.” diye konuştu.
Altındağ, bankaların endüstricilerden beklentilerine ait ise şunları aktardı:
“Bankaların soru ve taleplerine süratli karşılık verilmesi. Mümkün olduğunca finans takımlarından gelen soru ve evrak taleplerine ne kadar süratli karşılık veriyor olurlarsa o kadar düzgün olur. Bir de bunu belirtmeden geçemeyeceğim, kredi süreciyle ilgili beklentilerimizden tahminen de en değerlilerinden biri, kredinin kredi olarak kullanılması. O kredinin üretimde kullanılması, kredinin ihracat için kullanılması. Alınan kredinin ne kadar bedelli olduğunun farkında olunmalı ve kredi, kredi üzere üretim, ihracat için kullanılmalı.”
Panel ASO üyesi sanayicilerin soruları ve yanıtlarla son buldu.
ASO Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı’nda Ankara Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Dr. Duhan Kalkan, ASO Ankara Özgür Bölgesi çalışmaları hakkında yaptığı sunumla devam etti. Akabinde ASO Genel Sekreteri Prof. Dr. Mehmet Cansız da ASO Teknoloji Üssü’nde gelinen son nokta ve projenin ayrıntılarıyla ilgili bilgi paylaşımında bulundu. – ANKARA
