By Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Almanya Cumhurbaşkanı Frank- Walter Steinmeier ile düzenlediği ortak basın toplantısında, “Tarihi zaferimiz, barış görüşmelerine yol açmıştır. Bugün Azerbaycan ve Ermenistan’ın barışa ulaşma istikametindeki tavırlarının birbirine yakınlaştığını görüyoruz” dedi. Steinmeier ise, ” Güney Kafkasya’nın da barış içinde yaşaması için gayret sarf edilmeli ve çalışmalar yürütülmeli. Barışın her yerde uygulanabilecek bir reçetesi yoktur” sözlerini kullandı.
Azerbaycan’ın başşehri Bakü’ye gelen Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, temaslarına devam ediyor. Steinmeier ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ikili ve heyetlerin iştirakiyle gerçekleştirilen görüşmelerin akabinde ortak basın toplantısı düzenledi. Konuşmasında ekonomik başarılara değinen Aliyev, “Bu ziyaretin bağlarımıza yeni ve olumlu bir ivme kazandıracağına eminim. Zira bu yılın ocak-şubat aylarında ticaret hacmimiz yaklaşık üç kat arttı. Bunun ana sebebi, Azerbaycan’dan Almanya’ya ihraç edilen ham petrol ölçüsünün artması. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda ticaret hacmimizi çeşitlendirmek için daha etkin adımlar atmamız gerektiğini düşünüyoruz, bilhassa yenilenebilir güç alanında. Burada Almanya şirketlerinin çok büyük bir deneyimi var. Azerbaycan’ın da çok büyük bir programı ve planları var. Biz, yabancı yatırımcıların sermayesi ile 2030 yılına kadar yenilenebilir güç çeşitlerinin üretim kapasitesini 6 GW’a çıkarmayı planlıyoruz. Bunun bir kısmı Avrupa’ya ihraç edilecek” diye konuştu.
“Azerbaycan ve Ermenistan’ın barışa ulaşma tarafındaki tavırlarının birbirine yakınlaştığını görüyoruz”
Azerbaycan’ın 30 yıl boyunca Ermeni işgali altında acı çektiğini belirten Aliyev, “Halkımız etnik temizliklere tabi tutulmuştur. 1 milyon Azerbaycanlı, Ermeni saldırganlığı nedeniyle evsiz kalmış ve topraklarımızın yaklaşık yüzde 20’si işgal altında kalmıştır. Maalesef, milletlerarası kuruluşlar bu sorunla ilgili önemli adımlar atmamıştır. Azerbaycan, bu çatışmayı ve memleketler arası hukuku kendisi savaş alanında ve siyasi seviyede çözmüştür. İşte bu tarihi zaferimiz, barış görüşmelerine yol açmıştır. Bugün Azerbaycan ve Ermenistan’ın barışa ulaşma istikametindeki tavırlarının birbirine yakınlaştığını görüyoruz” dedi.
Görüşmede bölgesel ve global hususların ele alındığını tabir eden Aliyev, “Bunlar arasında ABD- Avrupa Birliği tansiyonu, Rusya-Batı tansiyonu de bulunuyor. Tüm bu problemler doğal olarak tüm dünyayı etkiliyor ve samimi bir fikir alışverişi yapmak benim için çok kıymetliydi. Bu ziyaretin çok olumlu sonuçları olacağını bir sefer daha söylemek isterim. İkili bağlantılarımızın tarihinde Almanya Cumhurbaşkanının Azerbaycan’a yaptığı birinci resmi ziyaret oldu bu. Ziyaretin sonuçlarının ülkelerimizi birbirine daha da yakınlaştıracağına eminim” diye konuştu.
Almanya Cumhurbaşkanı’na Azerbaycan-Ermenistan barış süreciyle ilgili bilgi verdiğini belirten Aliyev, “İkinci Karabağ Savaşı sona erdikten sonra şahsen Azerbaycan ve şahsen ben barış müzakerelerinin başlatılmasının öncüsü olduğumu bir sefer daha tabir ettim. O devirde ne Ermenistan ne de o vakit hala faaliyet gösteren Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Kümesi bu türlü bir teklif sunmamıştı lakin bu teklifi Azerbaycan tarafı verdi. Bu da kendi içinde, bizim barış mutabakatının imzalanmasına ne kadar istekli olduğumuzu gösteriyor” tabirlerini kullandı.
2024 yılının Ocak ayına kadar Ermenistan’ın ısrarla barış mutabakatına dahil etmek istediği kelamda Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’nin artık var olmadığını belirten Aliyev, “Bu sırf Ermenistan’ın hayallerinde yaşıyor. Azerbaycan’ın Karabağ bölgesi vardır” dedi.
“İki kural yerine getirildikten sonra mutabakatın imzalanması için bir mani kalmayacak”
Üzerinde tam bir uzlaşıya varılan barış muahedesinin 17 paragraftan ibaret olduğunu belirten Aliyev, “Azerbaycan burada rastgele bir ek koşul öne sürmüyor. Bizim koşullarımız Ermenistan için belirlidir, yeni bir şey değildir. Bu kaideleri uzun vakittir lisana getiriyoruz. Fakat bugüne kadar Ermenistan’dan rastgele önemli bir karşılık almadık. Pekala, bu nedir? Birincisi, AGİT’in Minsk Kümesi’nin feshedilmelidir. İkinci problem ise Ermenistan’ın anayasası ile ilgilidir. Ermenistan Anayasası’nda Ermenistan’ın bağımsızlık bildirgesine bir atıf bulunuyor. Bu, anayasanın bir modülü. Orada ise Azerbaycan’ın türel ve tarihi topraklarının Ermenistan ile birleşmesine dair bir husus yer alıyor ve bu bize karşı açık bir toprak savı sayılıyor. Bu nedenle Ermenistan Anayasası’ndan bu unsurun çıkarılması bizim legal talebimizdir. Bu iki kural yerine getirildikten sonra barış muahedesinin imzalanması için hiçbir pürüz kalmayacak. Tabiri caizse top Ermenistan’ın alanında. Şayet Ermenistan nitekim barış mutabakatını imzalamak istiyorsa, Azerbaycan’ın bu iki legal kuralını kabul etmeli” diye konuştu.
“Orta Koridor’un rolü Alman iktisadı için de önemlidir”
Steinmeier ise, Azerbaycan’ın gelişerek kıymetli bir pozisyona geldiğini ve Azerbaycan’dan çok kıymetli ticaret yollarının geçiyor olmasının dünyanın birleşmesine neden olabileceğini belirterek, “Biz ekonomik-ticari münasebetlerimiz hakkında konuştuk. Yalnızca Orta Asya ile değil, birebir vakitte Uzak Doğu ile ticaret münasebetlerimizde de ülkenizin rolü var, ya da Güney-Batı Asya ile, Çin ile. Biz biliyoruz ki, mevcut yolların imkanları şu anda sonludur. Ülkenizden geçen yolların, Orta Koridor’un rolü Alman iktisadı için de değerlidir, yeterli bir perspektife sahiptir ve daha değişik bir perspektife dönüşecektir” tabirlerinde bulundu.
“Barış muahedesinin imzalanacağına inanıyorum”
Azerbaycan’dan geçen Orta Koridor’un Almanya için büyük umutlar taşıdığını ve Güney Kafkasya daha istikrarlı bir bölge haline geldikçe bu koridorun değerinin daha da artacağını belirten Steinmeier, “Ermenistan ile Azerbaycan ortasındaki barış süreci büyük kıymet taşıyor. Son bir yılda büyük ilerlemeler kaydedildi. 13 Mart’ta barış muahedesinin metni hakkında mutabakata varılması ile ilgili bir açıklama yapıldı. Bu muahedeye varmak için çok düzgün bir an. Barış muahedesinin imzalanacağına inanıyorum. Bu fırsatı kaçırmamalıyız. Bu yolun sonuna kadar gidilmesi ve taviz verilmesi için siyasi iradeye gereksinim var. Umarım bu kabul edilir. Biz de elimizden geldiğince bu hususa takviye vereceğiz” dedi.
Hassas hususlara ait tavırlarını milletlerarası hukuka uygun olarak ortaya koyduklarını belirten Steinmeier, “Biz Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu biliyoruz ve tanıyoruz. Alman hükümetinin son yıllardaki siyasetine baktığımızda bölgeye yönelik çok istikrarlı bir tavır sergilediğini görüyoruz” diye konuştu.
“Güney Kafkasya’nın da barış içinde yaşaması için gayret sarf edilmeli”
Karşılıklı itimadın kademeli olarak inşa edilmesi gerektiğini ve Almanya ile Fransa ortasında yaşanan sayısız savaşa karşın bugün iki ülkenin geçmişi geride bıraktığını ve dost ülkeler haline geldiğini belirten Frank-Walter Steinmeier, “Güney Kafkasya’nın da barış içinde yaşaması için uğraş sarf edilmeli ve çalışmalar yürütülmeli. Barışın her yerde uygulanabilecek bir reçetesi yoktur” sözlerinde bulundu.
Steinmeier, karşılıklı inancı yine sağlamanın vakit ve uğraş gerektirdiğini belirterek, “Bu çok uzun bir süreçtir. Ülkeler ve halkların hala çok vakte muhtaçlığı olacak. Uzlaşma vakit alır ve bunu kaçırmamalıyız. İki ülke ortasındaki alakaların kurulmasında birinci adım bir barış mutabakatının imzalanması olabilir. Barış mutabakatının imzalanması için belirtilen kuralların yerine getirilebileceğini düşünüyorum. Her iki taraf da bir muahedeye varacak ve Ermenistan ile Azerbaycan ortasındaki barış sürecinin önündeki mahzurlar ortadan kalkacak” dedi. – BAKÜ
