By Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riskine ait yeni düzenlemeye gitti.
BDDK Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Yaklaşımla Ölçülmesine ve Kıymetlendirilmesine Ait Yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayımlandı.
KURULCA BELİRLENEN ORAN BAZ ALINACAK
Bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosunun hesaplanmasında, bankacılık hesaplarında yer alan konumlardan katılma hesabı kaynaklı olanlar Konseyce belirlenecek oranda dikkate alınacak.
FAİZ ORANI RİSKİ HESAPLAMASI
Söz konusu yönetmelik, bankacılık hesaplarında yer alan bilanço içi ve bilanço dışı konumlardan kaynaklanan faiz oranı riskinin standart yaklaşımla ölçülmesine ve kıymetlendirilmesine ait metot ve asılları düzenliyor.
RİSKİN STANDART RASYOSU YÜZDE 20’DEN YÜZDE 15’E İNDİ
Yönetmeliğe nazaran, konsolide ve konsolide olmayan bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski standart rasyosu yüzde 20’den yüzde 15’e düşürüldü.
DÜZENLEMEDE DİKKATE ALINACAKLAR
Yönetmelikte standart yaklaşım uyarınca ekonomik bedel değişimi hesaplamasına ait genel kararlara ait düzenlemeler yer aldı.
Ekonomik paha değişimi hesaplamasında, faize hassas konumlardan kaynaklanan gelecekteki tüm nakit akışları dikkate alınacak.
Söz konusu konumlar, çekirdek sermayeden indirilen varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve pay senedi yatırımları dışında kalan bankacılık hesaplarında izlenen tüm faal kalemler, çekirdek sermaye dışında kalan tüm pasif kalemler ve bilanço dışı kalemler olarak bildirildi.
Yönetmelikte ekonomik kıymet değişimi hesaplamasında izlenecek kademelere ait de kararlar yer aldı.
HESAPLAMA TEKNİĞİNİN DETAYLARI
Faize hassas bilanço içi ve bilanço dışı varlık ve yükümlülüklerin tekrar fiyatlanan tüm nakit akışları, para ünitesi yahut faizle ilişkilendirilen emtia bazında standartlaştırılmaya uyumlu olduğu ölçüde ilgili vade dilimlerine yerleştirilecek. Bu yerleştirme yapılırken faiz oranlarına ait marjlar da nakit akışı hesaplamasına dahil edilecek.
Gömülü olan ve olmayan otomatik faiz oranı opsiyonaliteleri içeren araçların bedellerindeki değişiklikler 8’inci husus uyarınca hesaplanan eklenti fiyat uygulanarak ekonomik kıymet değişimi hesaplamasında dikkate alınacak.
Standartlaştırılmaya uyumlu olmayan konumların, vadesiz mevduat ile gerçek kişi ve perakende müşterilere ilişkin erken kapanma riski bulunan vadeli mevduat ve erken ödeme riski bulunan sabit faizli kredileri içerecek.
Perakende müşteri mevduatının faiz riski yapısının gerçek kişi müşteri mevduatının faiz riski yapısı ile uyumlu olmadığı durumda bu perakende müşteri mevduatı, öteki kişi mevduatı kapsamında dikkate alınacak.
Gerçek kişi ve perakende müşteri mevduatından, ilgili hesapta sistemli nakit akışı olanlar yahut ilgili hesaba faiz işletilmeyenler hareketli mevduat olarak, bu şartlara uymayanlar ise hareketli olmayan mevduat olarak dikkate alınacak.
10 YILLIK TARİHİ BİLGİ KULLANILARAK ÇEKİRDEK MEVDUAT ORANI HESAPLANACAK
10 yıllık tarihi bilgi kullanılarak her bir vadesiz mevduat sınıfı için çekirdek mevduat oranı hesaplanacak. Bu bilginin bulunmaması halinde banka, sahip olduğu tüm datayı içsel olarak belirlediği bir ihtiyatlılık marjı çerçevesinde kullanacak.
Çekilme mümkünlüğü düşük olan mevduatın faiz oranındaki kıymetli değişimler altında dahi yine fiyatlama mümkünlüğü düşük olan kısmı çekirdek mevduat olarak, kalan kısmı ise çekirdek olmayan mevduat olarak sınıflandırılacak.
Gerçek kişi ve perakende müşterilere ilişkin erken kapanma riski bulunan vadeli mevduat ve erken ödeme riski bulunan sabit faizli kredilerdeki opsiyonalite iki kademeli bir yaklaşım kullanılarak dikkate alınacak.
Birinci kademede, faiz oranlarının cari vade yapısı göz önüne alınarak sabit faizli kredilerin erken ödeme oranları ve vadeli mevduatın erken kapanma oranları içsel olarak hesaplanırken, banka tarafından bu oranların içsel olarak hesaplanamaması halinde Kurum tarafından belirlenen oranlar kullanılabilecek.
Azami oranlarda aşım oluşması durumunda son iki devir art geriye azami oranda aşım bulunması ve son 12 aylık periyot içerisinde son devir aşımı dahil üç sefer azami oranın aşılması kaidelerden rastgele birinin varlığı halinde oluşan son devir aşım meblağı değerli sistemik sermaye yeterliliği standart oranının hesaplamasında özkaynaktan indirilecek.
YÖNETMELİK 1 EKİM 2025 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
Söz konusu yönetmelik 1 Ekim 2025 tarihinde prestijiyle yürürlüğe girecek. Yönetmeliğin konsolide temele nazaran uygulanması ise 1 Nisan 2026 tarihinde başlayacak.
SÖZ KONUSU RASYONUN YÜZDE 15’İ AŞMASI RİSK OLUŞTURABİLİR
Bankacılık hesaplarından kaynaklanan konsolide ve konsolide olmayan faiz oranı riski standart rasyosu, bankaların faiz oranı şoklarına karşı ekonomik bedelinin ne kadar değiştiğini gösteren bir ölçü olarak öne çıkıyor.
Bu oran yüzde 15’i aşarsa, bankaların risk idaresi zayıf sayılabiliyor ve müdahale gerekebiliyor. Bu orana nazaran bankalar da kendilerini ayarlıyor.
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN YÖNETMELİK
Bu kapsamda Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Faiz Oranı Riskinin Standart Şok Sistemiyle Ölçülmesine ve Kıymetlendirilmesine Ait Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.
