By Evrenin yapısını manaya yolunda çığır açan bir keşfe imza atan gö kbilimciler, galaksilerin etrafını saran ve daha evvel gözlemlenemeyen hidrojen gazı halelerinin varlığını ortaya çıkardı.
Bu bulgular, cihandaki eksik olduğu düşünülen olağan atomik unsurun, yani baryonik hususun yaklaşık yarısının bu gaz halelerinde gizli olabileceğini gösteriyor.
Bu kıymetli araştırma, Karanlık Güç Spektroskopik Aleti (DESI) ve Şili’deki Atacama Kozmoloji Teleskobu üzere çeşitli astronomik araçlardan elde edilen bilgileri kullanan büyük bir milletlerarası takım tarafından yürütüldü.
Ekip, bu sayede cihanın kütle bilmecesinin kıymetli bir modülünü aydınlatmış olabilir.
HİDROJEN GAZI HALELERİ İNCELENDİ
Araştırma takımı, yaklaşık yedi milyon galaksinin manzaralarını incelemek için DESI gözlemlerinden yararlandı. Temel amaçları, galaksilerin kenarlarında bulunan iyonize olmuş hidrojen gazından oluşan soluk haleleri ölçmekti.
Bu haleler ekseriyetle direkt gözlemlenemeyecek kadar sönük oldukları için farklı bir sistem kullanıldı.
Bilim insanları, bu gazın, kozmosun her yerini dolduran ve Büyük Patlama’dan kalan ışınım olan kozmik mikrodalga art planından (CMB) gelen radyasyonu nasıl azalttığını yahut parlattığını ölçerek halelerin varlığını ve özelliklerini belirlediler.
Ekip ayrıyeten, bu iyonize hidrojen bulutlarının galaksiler ortasında uzanan ve neredeyse görünmez olan iplikçikler (filamentler) oluşturduğunu da keşfetti. Bu iplikçikler, kainatı devasa bir ağ üzere saran kozmik ağı oluşturuyor.
Eğer bu kozmik ağ cihandaki birden fazla galaksiyi birbirine bağlıyorsa, daha evvel tespit edilemeyen kayıp baryonik unsurun değerli bir kısmını basitçe açıklayabilir.
Dahası, bu keşif kara deliklerin davranışlarına dair anlayışımızı da değiştirebilir; bulgular, birden fazla galaksinin merkezindeki üstün kütleli kara deliklerin düşündüğümüzden daha sık etkin hale gelebileceğine işaret ediyor.
KAYIP BARYONİK HUSUS NEREDEYDİ
Evrenin kütle bulmacasındaki eksik kesim, yıldızları, gezegenleri ve bizleri oluşturan olağan husus olan baryonik husustu.
Bilim insanları uzun müddettir bu baryonik hususun yaklaşık yüzde 50’sinin müşahedelerle açıklanamadığından şüpheleniyorlardı.
Şimdi ise bu “kayıp yarının” büyük ölçüde galaksilerin dışında, görünmez hidrojen gazı formunda bulunduğu düşünülüyor.
