By Türkiye’nin değerli ihracat eserlerinden olan çam fıstığında (Künar) hasat dönemi sürerken, hayli sıkıntı kurallar altında yapılan hasatta üreticiler ekmek parası için metrelerce yükseklikteki çam ağaçlarına demirden yapılan merdivenler yardımıyla çıkarak gözünü kırpmadan çalışıyor.
Aydın’ın Koçarlı ilçesi başta olmak üzere vilayet genelinde yaygın olarak üretilen çam fıstığı ihracat kıymeti ile ülke iktisadına kıymetli katkı sağlıyor. Metrelerce yükseklikteki ağaçlardan özel metotlarla düşürülen kozalaklar daha sonra fabrikalarda kırılıp içi çıkarıldıktan sonra ayıklanıyor. Yaklaşık 100 kilogram kozalaktan ortalama 2 kilogram künar elde edilirken, uzun süreçlerden geçirildikten sonra ihraç eseri haline gelen künar değere biniyor.
Söke ilçe kırsalında çam fıstığı hasadını sürdüren Akın Arıcı, “Atalarımız bizi bu ağaçlara çıkmaya alıştırdı. Çocukluğumdan beri bu işin içerisindeyiz ve yapacak öbür bir işimiz de olmadığından bize güç gelmiyor. Genç jenerasyon maalesef bu işi yapmak istemiyor. Bu işle uğraşanlar da severek yapmıyor, mecbur olduğu için yapıyor. Pandemiden beri her şeyi kıymeti arttı lakin bizim fiyatlar yüz güldürmüyor. İç künarın kilo fiyatı bin 500 TL civarında, kabuklu çam fıstığının kilosu 300-350 TL bandında, direk kozalak olarak satarsak da 25-30 TL civarında. Günlük hasat ortalaması yerin durumuna ve mahsulün bolluğuna nazaran değişkenlik gösteriyor. 5-10 çuval da dökebilirsin 1 ton da dökebilirsin” dedi.
“Düşüp ölenler bile oluyor”
Yaptıkları işin çok tehlikeli olduğunu ve ağaçtan düşüp hayatını kaybedenlerin olduğunu hatırlatan Arıcı, “Bu işi yapana 2 bin 500-3 bin TL ortası yevmiye veriyorlar. Düşen, sakat kalan, hatta ölen bile oluyor. Sonuçta her gün trafik kazası oluyor orada da beşerler ölüyor ancak beşerler otomobil kullanmaktan vazgeçmiyorlar. Bu da o denli bişey, başına her şey gelebilir lakin bu işi yapmaya devam ediyoruz” diye konuştu.
“Burada devletten evvel biz varız, buraları koruyoruz”
Hazine topraklarında kendilerine verilen bölge içerisinde hasat yapan Arıcı, kendilerinin öncelikli geçim kaynağının çam ağaçları olduğunu ve ağaçlara gözü üzere baktıklarını belirterek, “Devlet vaktinde köy muhtarlıkları vasıtası ile buraları nüfusa dayalı olarak böldü ve sahiplendirdi. Herkes kendisine verilen yerin bakımını yapıyor. Orman köylüsü bu ormanları korumak zorunda burası yanarsa ağaçlar yok olur, mahsuller yanar. Burada devletten evvel biz varız, buraları koruyoruz ve korumak zorundayız. Bu ağaç yanarsa bizim de emeğimiz kül olur” sözlerini kullandı.
Eşine yardımcı oluyor
Eşine hasat periyodunda yadım ettiğini belirten Dilek Arıcı, “Evleneli 5 yıl oldu ve hayatın yükünü her alanda olduğu üzere burada da paylaşıyoruz. Dökmesi kadar toplaması da güç. Zorluk derecesi işi yaptığınız alana nazaran değişiyor” dedi.
“Türkiye genelinde rekolte düşük”
Çam fıstığında Türkiye genelinde rekoltenin düşük olduğunu belirten toptancı Serkan Karatosun ise, “Bu yıl Türkiye genelinde rekolte düşük. Marmara’yı bitirdik orada yaklaşık 7-8 bin ton üzere bir mal aldık. Şimdilerde de kendi bölgemize başladık. Eserin hasadı güç, personelliği kıymetli. Öbür tarım eserlerini baz alırsak çam fıstığı fiyatında yüzde 50 bir artış oldu. İç fıstığın kilosu geçen yıl 800 TL falandı bu yıl ise bin 300 TL civarında. Kozalaklar da kalitesine nazaran değişiyor. 15 liradan tutun 35 TL’ye kadar eser var. Rekoltenin düşük olması iklimsel. Türkiye önümüzdeki devirde de kuraklıkla karşı karşıya ve daha güçlü süreçler bizi bekliyor” tabirlerini kullandı. – AYDIN
