By 
Çin, nadir toprak elementleri üzerindeki global tedarik denetimini artırarak, bu materyallere dayalı bölümleri tehdit eden yeni ihracat kısıtlamalarını duyurdu. Geçtiğimiz hafta sonu açıklanan bu yeni tedbirler, akıllı telefonlardan elektrikli araçlara ve askeri teknolojilere kadar pek çok alanda kullanılan yedi elementi kapsıyor. Bu elementler ortasında skandiyum ve disprosiyum da bulunuyor. Nadir toprak elementlerine yeni kısıtlama
Yeni düzenlemeler, dalların materyal temin süreçlerinde önemli zorluklar yaratacak üzere görünüyor. İhracatçılardan, gereç tedarik edecek alıcıların kullanım hedeflerini belirtmeleri ve gerekli lisansları almaları talep ediliyor. Bu, bürokratik maniler oluşturacak ve teslimatları geciktirerek maliyetleri artırabilecek bir durum yaratıyor. Çin’in bu adımı ABD’nin ek gümrük vergilerinden sonra atıldı.
Nadir toprak elementleri, çağdaş teknolojilerdeki eşsiz kimyasal ve fizikî özellikleri sayesinde kritik bir rol oynamaktadır. Örneğin, skandiyum, telekom aygıtlarında kullanılıyor. Materyal, 5G, Wi-Fi sistemleri ve baz istasyonlarındaki yüksek frekanslı dalga filtrelerinde değerli ögelerden birisi. Disprosiyum ise çok geniş bir sanayi yelpazesinde kullanılıyor. Elektrikli araç motorları ve sabit disk şoförlerinden nükleer reaktörlere ve uydu sistemlerine kadar birçok eserde kullanılıyor.
Bu ortada kısıtlanan başka elementler – gadolinyum, terbiyum, itriyum, lutetiyum ve samaryum üzere – de ileri teknolojilerde kritik fonksiyonlar görmekte. Bu elementlerin yerine alternatifler bulmak ekseriyetle kıymetli tahliller gerektiriyor yahut performans kayıplarına yol açıyor.
Çin bu alana hakim
Çin’in ender toprak üretimindeki üstünlüğünü, maden çıkarma, arıtma ve sürece altyapısına yaptığı uzun yıllara dayalı yatırımlara dayanıyor. Çin, dünya çapında ender toprak madenlerinin yaklaşık yüzde 70’ini ve rafine edilmiş üretimin yüzde 85’ini karşılıyor. Bu elementler elbette yalnızca Çin’de bulunmuyor lakin bu materyalleri verimli bir biçimde üretebildiği için tedarik zincirinde inhisar pozisyonuna yükselmiş durumda. Bu yeni ihracat kısıtlamaları, ABD ile artan ticaret tansiyonlarına Çin’in verdiği stratejik bir karşılık olarak görülüyor. Bu kısıtlamalar tıpkı vakitte Çin’in yakın vakitte uyguladığı galyum ve germanyum üzere yarı iletken üretiminde kullanılan kritik gereçler üzerindeki sınırlamalardan sonra gelen üçüncü ihracat denetimi pozisyonunda.
Kısıtlamaların Broadcom, Qualcomm, TSMC, Samsung, Seagate ve Western Digital üzerinde tesirli olması bekleniyor. Analistler, kısıtlanan malzemelerin fiyatlarının iki katına yahut beş katına çıkabileceği konusunda uyarıyor. Bu materyaller savunma sanayi teknolojilerinde de kullanılıyor. ABD’nin bu gereçler için Çin’den ithalata büyük ölçüde bağımlı olduğunun da altını çizelim.
