By Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Bilim İrtibatı Ofisi tarafından hazırlanan “5 Soru-5 Karşılık Bilim Söyleşileri” programının ikincisi “Çölyakla Ömür: Sağlıktan İktisada Bir Toplumsal Farkındalık Meselesi” alt başlığıyla gerçekleştirildi.
Yükseköğretim Şurasının (YÖK) karar ve teşvikleri doğrultusunda Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Rektörü Prof. Dr. İsmail Hakkı Özölçer’in teşebbüsleriyle kurulan BEUN Bilim İrtibatı Ofisi tarafından hazırlanan “5 Soru-5 Karşılık Bilim Söyleşileri” başlıklı programının ikincisi gerçekleştirildi.
BEUN bünyesinde faaliyet gösteren Karaelmas Üniversitesi Vakfı’na ilişkin Cafe Akademi’de gerçekleştirilen programın moderatörlüğünü BEUN Kurumsal Bağlantı Koordinatör Yardımcısı ve BEUN Bilim İrtibatı Ofisi Sorumlusu Dr. Öğr. Üyesi Cem Evrim Aslan yaparken, programın konukları; BEUN Tıp Fakültesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları (Pediatri) Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Gonca Handan Üstündağ, Çölyak Vakfı Lideri Doç. Dr. Elif Bal Beşikçi, BEUN İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Avcı, BEUN Hastanesinden Uzman Diyetisyen Funda Kasapoğlu ve Zonguldak Kantin İşletmeleri Esnaf Derneği Başkanı Süleyman Erbay oldu. Programa izleyici olarak çok sayıda akademisyen, farklı kısım ve sınıflardan öğrenciler, toplumun farklı bölümlerinden vatandaşlar da iştirak sağlarken Zonguldak Valisi Osman Hacıbektaşoğlu’nun eşi Güney Hacıbektaşoğlu, BEUN Rektörü Prof. Dr. İsmail Hakkı Özölçer’in eşi Seran Özölçer, AK Parti Zonguldak Vilayet Lideri Mustafa Çağlayan’ın eşi Hande Çağlayan Hanımfendi ve Zonguldak Aile ve Toplumsal Hizmetler Vilayet Müdürü eşi Merve Köse de programa katılarak vilayet çapında bir farkındalık oluşturulması ismine dayanak gösterdiler.
“Çölyakla Hayat: Sağlıktan İktisada Bir Toplumsal Farkındalık Meselesi” alt başlığıyla gerçekleştirilen “5 Soru-5 Yanıt Bilim Söyleşileri” programında, birey ve toplum sıhhati açısından büyük kıymet arz eden çölyak hastalığı ile glütensiz beslenme bahisleri masaya yatırıldı. Birtakım bireylerde glüten tüketimine yönelik intolerans gelişimi sonucu bağırsağın yapısının bozulması ve sonucunda besinlerin emiliminin zorlaşmasıyla ortaya çıkan çölyak hastalığının odağa alındığı programda; çölyak hastalığının teşhis ve tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktalar, izlenmesi gereken beslenme programı, çölyak hastalığının kişisel, toplumsal ve kamusal açıdan oluşturduğu maliyetin giderilmesi konusunda atılabilecek adımlar ile kamu-toplum iş birliğinde kreşlerden başlayarak tüm eğitim sisteminde ve kamu kurum-kuruluşlarında yapılabilecekler geniş bir boyutla tartışıldı.
Çölyak hastalığının erken teşhisinin arz ettiği değeri ve hastalığın çeşitli belirtilerini ele alan konuşmasında Prof. Dr. Gonca Handan Üstündağ, hastalığın belirtileri ile seyri konusunda iştirakçilerle kıymetli bilgiler paylaşarak çölyak hastalığının yerleşik algılarda ferdî bir beslenme tavrı olarak ele alınmasındaki kusurları irdeledi. Özellikle küçük çocuklarda gelişimi engelleyici sonuçlara sebep olabilecek çölyak hastalığının ileri yaş düzeylerinde dahi gerekli testlerin yapılmaması nedeniyle fark edilmeden bireyin hayat kalitesini zorlaştırarak semptomlarını gösterebildiğini aktaran Prof. Dr. Üstündağ, hastalıkla uğraşta toplumsal farkındalık oluşturmanın kıymet taşıdığını belirtti.
BEUN Hastanesinden Uzman Diyetisyen Funda Kasapoğlu, çölyak hastalığına taban hazırlayan glütenli besinleri sıralayarak hastalığın beslenme pratikleriyle olan münasebetine dikkat çekti. Çölyak hastalarının ömür uzunluğu dikkatli bir formda glütensiz eserler ile oluşturulmuş bir besin tertibine sahip olmaları gerektiğini aktaran Uzm. Dyt. Kasapoğlu, yalnızca glütensiz eserleri tüketerek beslenmeyle hastalığın tesirlerinin azaltılamadığını, tıpkı vakitte standart kalitede üretilen, çapraz bulaş riskinin olmadığı ve herkes açısından erişilebilir olacak eserler ile bireylerin beslenebilmeleri için de gerekli adımların atılması gerektiğinin altını çizdi. Bilhassa çölyak hastası çocukların beslenme programlarına uymakta zorluk yaşadıklarını belirten Uzm. Dyt. Kasapoğlu, her yerde ve tıpkı kalite standardına erişilebilir eserlerle bu sorunun çözülmesinde büyük evre kat edilebileceğini tabir etti.
Çölyak Vakfı Lideri Doç. Dr. Elif Bal Beşikçi, kişisel ve toplumsal açıdan çölyak hastalığı konusunda yaşanan zorlukları ve aşılması gereken mevcut sıkıntıları örnekler üzerinden ele aldığı konuşmasında, Çölyak Vakfı olarak gerçekleştirdikleri projeleri iştirakçilerle paylaştı. Çölyak hastalığında erken teşhisin ehemmiyetine ve bireyin toplumsal hayat içinde sağlıklı, kaliteli bir formda hayatını sürdürmesi için gereksinim duyduğu eserlerin temini konusunda çalışmalar gerçekleştirdiklerini aktaran Doç. Dr. Bal Beşikçi, Türkiye’de çölyak hastası bireylere yönelik eser yelpazesi ve erişilebilirliğin sağlanması konusunda toplumsal farkındalık oluşturmanın en önemli adım olduğunu vurguladı. Bilhassa yakın vakitte gerçekleştirdikleri çeşitli çalışmalardan hareketle Türkiye’de çölyaklı hastalara yönelik besin eserlerinin ve çölyak hastalarına uygun yemek servisinin gerçekleştirilebileceği restoranların yayılımı konusunda gayret gösterdiklerini aktaran Doç. Dr. Bal Beşikçi, BEUN Bilim Bağlantısı Ofisi tarafından gerçekleştirilen programın bu hususta bir farkındalık oluşturacağına inandığını kelamlarına ekledi.
Çölyak hastalığının ve bunun gerektirdiği beslenme tertibinin ferdî ve toplumsal açıdan gerektirdiği mali ihtiyaçları pahalandıran Doç. Dr. Mehmet Avcı, Türkiye’nin dünya ülkeleri ortasında çölyaklı eserlerin erişimi ve fiyatlandırması konusunda emsal bir pozisyonda olduğunu lakin maliyetlerin düşürülmesi için devletin sübvansiyon ve çeşitli vergi kolaylıkları sağlaması gerektiğini aktardı. Doç. Dr. Avcı ayrıca çölyak hastası bireylerin tedavilerinin ve beslenme biçimlerinin uzun vadede kamu bütçesi açısından oluşturduğu tablonun aslında bu bireylere yönelik gerçekleştirilebilecek desteklemeler, vergi indirimleri ile kolaylıklar doğrultusunda sıhhat alanında büyük bir tasarrufu beraberinde getirebileceğini ekledi. Mali tablonun yanında işin insani boyutuna da değinen Doç. Dr. Avcı, bütüncül bir perspektifle hastalığa odaklanmanın toplum sıhhati ve huzuru açısından getireceği olumlu sonuçları ele alarak çölyak hastası bireylerin yaşadığı zorlukların maddi açıdan kamu takviyesiyle hafifletilmesi gerektiği konusunda tavsiyede bulundu.
Zonguldak Kantin İşletmeleri Esnaf Derneği Başkanı Süleyman Erbay ise ferdi deneyimlerinden yola çıkarak ilkokullardan başlayarak çeşitli yaş kümelerindeki çocukların bilhassa okul kantinlerinde glütensiz eserlere ulaşma konusunda yaşadıkları ezadan hareketle “Temiz Etraf, Sağlıklı Yaşam” isimli bir proje gerçekleştirdiklerini, farklı kamu kurum ve kuruluşlarıyla ortak olarak gerçekleştirdikleri bu proje kapsamında Zonguldak ve Türkiye çapındaki okul kantinlerinde çölyak hastası çocukların gözetilerek uygun bir mevzuat hazırlanması konusunda çalışmalar gerçekleştirdiklerini belirtti. Okul kantinlerinde çölyak hastası çocukların gereksinim duydukları eserlerin temin edilerek satışının gerçekleştirilmesinin büyük değer arz ettiğini kelamlarına ekleyen Erbay, mevcut problemlerin aşılmasında çeşitli kurumlar ile öğretmenler ve akademisyenlere büyük rol düştüğünü tabir etti.
Söyleşi kapsamında iştirakçilerden gelen çok sayıda soruyu da yanıtlayan konuşmacılar, çölyak hastalığı konusunda gerçekleştirilmesi gereken aksiyonlar, uygulanabilecek tahlil teklifleri ve toplumsal farkındalık konusunda atılabilecek adımları da pekiştirici izahlarla paylaştılar. Soru ve karşılık kısmının tamamlanmasının akabinde ise Zonguldak Valisi Osman Hacıbektaşoğlu’nun eşi Güney Hacıbektaşoğlu ve BEUN Rektörü Prof. Dr. İsmail Hakkı Özölçer’in eşi Seran Özölçer tarafından konuşmacılara teşekkür evrakı takdiminde bulunuldu.
BEUN Bilim Bağlantısı Ofisi tarafından ikincisi düzenlenen ve “Çölyakla Hayat: Sağlıktan İktisada Bir Toplumsal Farkındalık Meselesi” alt başlıklı 5 Soru-5 Karşılık Bilim Söyleşisi programı, günün anısına binaen çekilen fotoğraf ile sona erdi. – ZONGULDAK
