By Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi Başkanı Ahmet Burak Dağlıoğlu, yakın vakitte birtakım satın alma ve birleşme projeleriyle birlikte yeni yatırımların açıklandığını belirterek, “Bunların önümüzdeki periyotta yatırıma dönüşeceğini düşünürsek, yatırım trendinin olumlu istikamette ilerlediğini ve yatırımlarda yine bir artış periyoduna girildiğini görebiliyoruz.” dedi.
Dağlıoğlu, İstanbul Finans Merkezi’nin katkılarıyla hazırlanan Anadolu Ajansı (AA) Finans Masası’nda gündeme ait değerlendirmelerde bulundu ve soruları yanıtladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan 183 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Dijital Dönüşüm, Finans ve İnsan Kaynakları Ofisleri kapatılmış, Yatırım Ofisinin ismi ise “Yatırım ve Finans Ofisi” olarak değiştirilmişti. Dağlıoğlu, bu değişiklikle birlikte çalışmalarına devam ettiklerini söz ederek yürüttükleri faaliyetler hakkında bilgi verdi.
Türkiye’de yatırım ortamının gelişmesi için hem memleketler arası yatırımcıların Türkiye’deki yatırımlarını artırmalarını teşvik ettiklerini hem de yerli yatırımcıların büyük ölçekli projelerde etkin rol alarak bu yatırımları geliştirdiklerini belirten Dağlıoğlu, şunları kaydetti:
“Yatırım ortamını uygunlaştırma noktasında da sorumluluklarımız bulunuyordu. Bu kapsamda, ıslahat süreçlerine katkı sağlayarak, bilhassa yatırımcılardan gelen geri bildirimleri karar alma düzeneklerine ileterek yatırım ortamının güzelleşmesini sağlıyorduk. Yeni misyonla birlikte finans alanında da vazifeler üstleniyoruz. İştirak finans burada öncelikli alanlardan biri. Dünyada bu alandaki büyüme, bize global ölçekte yeni fırsatlar sunuyor. Türkiye’de de bu alanda kıymetli gelişmeler yaşandı. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde katılım finansın ülkemizdeki hissesi arttı; yeni oyuncular pazara girdi. Artık sadece finansman değil, sigortacılık üzere öbür alanlarda da faaliyet gösteren kurumlar mevcut. Sermaye piyasaları da bu açıdan kıymetli bir taban oluşturuyor. İştirak finans dalının tüm bu alanlarda büyümesi için biz de faal olarak çalışacağız. Öbür bir kıymetli başlık ise finansal teknolojiler, yani FinTek bölümü. Bu, Türkiye’nin en başarılı dikeylerinden biri.”
FinTek ekosisteminin Türkiye’de güçlü bir geçmişi olduğuna dikkati çeken Dağlıoğlu, klasik bankacılık yapıları, Borsa İstanbul ve başka aktörlerin, dünyada gibisi olmayan uygulamaları Türkiye’deki kullanıcılarla buluşturduğunu belirtti.
Dağlıoğlu, “FinTek alanında güçlü bir yer var. Bu alan, yeni teknolojik teşebbüslerle global ölçekte rekabet edebilir hale geliyor. Finans Ofisi’nden devraldığımız bu misyonu ileriye taşıyacağız. İstanbul Finans Merkezi ise bir öteki değerli başlık. Malumunuz olduğu üzere, Finans Ofisi bu merkezin iştirakçi dokümanlarının düzenlenmesini sağlıyordu. Bu misyonu da tıpkı halde sürdüreceğiz.” diye konuştu.
“İstanbul Finans Merkezi büyük ölçekli bir vizyonun parçası”
Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi Başkanı Ahmet Burak Dağlıoğlu, İstanbul Finans Merkezinin büyük ölçekli bir vizyonun modülü olduğunu belirterek, “Türkiye’yi global finans merkezleri haritasında daha sağlam bir pozisyona yerleştirmeyi hedefleyen kıymetli bir proje. Halihazırda memleketler arası ve yerli iştirakçilerini kabul etmeye başlamıştı; bu süreç önümüzdeki devirde de devam edecek.” dedi.
“Tek Durak Ofis” hizmetlerinin de yakında faaliyete geçeceğini açıklayan Dağlıoğlu, “Fintech Zone” projesi kapsamında gündemde olan bir teknopark kurulmasına yönelik çalışmaların paydaşlarla sürdüğünü, yakın vakitte faal bir teknoparkın hayata geçmesini beklediklerini söyledi.
“Pozitif trend son 3-4 aydır devam ediyor”
Uluslararası yatırımlar konusunda yeni bilgileri paylaşan Dağlıoğlu, dünya genelinde geçtiğimiz yıl yaklaşık 1,3-1,4 trilyon dolarlık bir milletlerarası direkt yatırım gerçekleştiğinin öngörüldüğünü belirtti.
Pandemi sonrası devirde global seviyede yatırım akışlarının durağan seyrettiğini söz eden Dağlıoğlu, “Böyle bir ortamda Türkiye’nin nispeten daha fazla yatırım çekmesi izafi bir muvaffakiyettir. Lakin bu bizim için kâfi değil. Maksadımız, Türkiye’nin global pastadaki hissesini daha da artırmak.” diye konuştu.
Bugüne kadar Türkiye’nin toplam 270 milyar doları aşkın milletlerarası direkt yatırım çektiğini vurgulayan Dağlıoğlu, şu bilgileri verdi:
“Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Türkiye’nin milletlerarası alanda değerli muvaffakiyetleri var. Bu yılın birinci iki ayında yaklaşık 1,9 milyar doları aşan yatırım girişi oldu. Bu sayı, 2024 yılının tıpkı periyoduna kıyasla çok daha olumlu bir tabloyu ortaya koyuyor. Son açıklanan ödemeler istikrarı datalarına nazaran, son 12 aylık devirde toplamda 12,2 milyar dolarlık yatırım gerçekleşti ve bu da son 3-4 aydır olumlu bir trendin sürdüğünü gösteriyor. Bu trend, gelecek projeksiyonlarımızı şekillendirmemiz açısından da kıymetli bir gösterge. Çünkü hem elimizdeki proje portföyünü hem de piyasadaki yatırım gündemini yakından takip ediyoruz. Yakın vakitte kimi satın alma ve birleşme projeleriyle birlikte yeni yatırım duyuruları yapıldı. Bunların önümüzdeki periyotlarda fiili yatırıma dönüşeceğini düşündüğümüzde, yatırım trendinin olumlu istikamette seyrettiğini ve yatırımlarda yine bir artış periyoduna girildiğini söyleyebiliriz.”
“Endüstriyel yatırımların devamı bizim için memnunluk verici”
Son devirde endüstriyel yatırımların Türkiye’deki yatırım ortamının en güçlü itici güçlerinden biri olduğuna işaret eden Dağlıoğlu, bilhassa Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın geçtiğimiz yıl duyurduğu “2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi” kapsamında yapılan yatırım açıklamalarına dikkati çekti.
Dağlıoğlu, bu kapsamda duyurulan 19 projenin toplamda 9 milyar doların üzerinde yatırım taahhüdü içerdiğini ve yaklaşık 20 bin kişilik istihdam oluşturacağını belirterek bu projeler ortasında kimi memleketler arası şirketlerin de yer aldığını tabir ederek, “Türkiye’nin bölgesel bir merkez pozisyonundan global ölçekte ekonomik bir aktöre dönüşme seyahatinde çok bedelli projeler bunlar. Sanayi ve sanayi altyapısı, ülkeler için korunması güç; bir kere kaybedildiğinde yine kazanılması güç bir alan. Türkiye’nin son 20 yıldaki yatırımlar geçmişinde bu altyapının daima olarak güçlendiğini görmek bizleri şad ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından geçtiğimiz yıl duyurulan “HIT-30 Yüksek Teknoloji Teşvik Programı”na da değinen Dağlıoğlu, çok kısa müddette yüksek yatırım talebiyle karşılaşılmasının programın muvaffakiyetini ortaya koyduğunu ve bu yatırımların önümüzdeki devirde de devam edeceğini kaydetti.
“2003 yılından bu yana en çok yatırım çeken kesim: Finans”
Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi Başkanı Ahmet Burak Dağlıoğlu, memleketler arası yatırımcıların en fazla ilgi gösterdiği dallarla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Bu bahiste uzun vadeli bir tahlil yapılabileceğini belirten Dağlıoğlu, “Türkiye’nin içinde yer aldığı geniş bir rekabet coğrafyası var. Yatırımcılar tarafından ekseriyetle Orta Avrupa, Doğu Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkeleriyle kıyaslanıyoruz. Bu geniş coğrafyada, son 20 yılda en fazla memleketler arası yatırım çeken ülkelerden biriyiz.” dedi.
2003 yılından bu yana Türkiye’nin toplamda 270 milyar doların üzerinde yatırım çektiğini hatırlatan Dağlıoğlu, bölümlere nazaran dağılımı şöyle özetledi:
“Bu periyotta en çok yatırım çeken bölüm finans oldu. Onu imalat sanayi izliyor. Akabinde güç, toptan ve perakende ticaret, bilgi ve irtibat teknolojileri, ulaştırma ve lojistik bölümleri geliyor. Bilhassa toptan ve perakende ticaret içinde birtakım büyük ölçekli teknoloji teşebbüslerimiz de yer alıyor.”
2025 yılının birinci iki ayına dair yeni dataları de paylaşan Dağlıoğlu, “Bu yılın birinci ayında en çok yatırım çeken bölüm toptan ve perakende ticaret oldu. Bu tablo, büyük bir e-ticaret platformuna gelen yatırımlardan kaynaklanıyor. Lakin onu çabucak akabinde imalat sanayi izliyor. Hasebiyle 2024 yılı genelinde de imalat, en çok yatırım çeken kesim pozisyonunda.” dedi.
“Son 5 yılda yatırımların itici güçlerinden biri: Endüstriyel projeler”
Dağlıoğlu, Türkiye’nin yatırım profiline uzun vadeli bir perspektifle bakıldığında, global iktisatla paralel bir dönüşüm izlendiğini belirtti. 2003–2009 devrinde finans dalının yatırımlar açısından tartısı olduğuna dikkati çeken Dağlıoğlu, şunları kaydetti:
“İlk devirde finansın yatırım içindeki hissesi epeyce yüksekti. Fakat vakitle, global yatırım dinamikleri değişti. Türkiye’ye gelen yatırımlar içinde finansın hissesi azaldı; imalat sanayi ise öne çıktı. Güç kesiminin önemli bir hissesi oldu. Ulaştırma ve depolama da emsal biçimde yatırım çeken alanlar ortasında yer aldı. Toptan perakende ticaret ve teknoloji teşebbüsleri de bu kümede yer alıyor.”
Dağlıoğlu, pandemi sonrası devri bir kırılma noktası olarak nitelendirerek, şunları söyledi:
“Bu devirde Türkiye’nin global tedarik zincirlerinden daha fazla hisse alabileceği konuşuluyordu. Gerçekten bu süreçte de imalat dalı liderliğini korudu. Toptan perakende ticaret alanı ise, büyük teknoloji teşebbüslerinin tesiriyle dikkat alımlı bir büyüme gösterdi. Bilgi ve bağlantı teknolojileri kesimi de tekrar bu teknoloji odaklı yatırımların yansıdığı kıymetli bir alan. Bilhassa pandemi sonrasındaki son beş yıllık periyotta, Türkiye’deki yatırımların en değerli itici güçlerinden biri endüstriyel yatırımlar oldu. Bu yatırımların kıymetli bir kısmı global tedarik zincirine entegrasyonu güçlendiren, ihracat odaklı ya da ithalatı azaltan nitelikteydi. Bir öteki başlık da başarılı yerli teknoloji teşebbüslerine gelen yatırımlar.”
“Türkiye her yıl daha fazla yatırım ve proje çeken bir ülke”
Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi Başkanı Ahmet Burak Dağlıoğlu, Türkiye’nin her geçen yıl daha fazla yatırım çeken ve yatırım projelerine konut sahipliği yapan bir ülke haline geldiğini belirterek, proje sayılarında dikkat cazip bir artışın kelam konusu olduğunu bildirdi.
Dağlıoğlu, “2003 yılından bu yana geçen devri ikiye ayırdığımızda, yatırım proje sayılarında kayda paha bir artış görüyoruz. Gelişmiş ve gelişmekte olan Avrupa ülkeleri ile Orta Doğu ve Kuzey Afrika’yı da kapsayan geniş rekabet coğrafyasına baktığımızda, Türkiye her yıl daha fazla yatırım ve proje çeken bir ülke haline geldi.” dedi.
Gelişmekte olan Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında Türkiye’nin bu coğrafyada en çok yatırım çeken ikinci ülke olduğunu belirten Dağlıoğlu, “Orta Doğu ve Kuzey Afrika’yı da dahil ettiğimizde, Türkiye bu geniş coğrafyada en fazla yatırım projesi çeken üçüncü ülke pozisyonunda.” bilgisini paylaştı.
“Daha fazla ve daha katma pahalı ihracat yapmalıyız”
“Türkiye Memleketler arası Direkt Yatırım Stratejisi” kapsamında kendilerine somut amaçlar koyduklarını aktaran Dağlıoğlu, “Şu anda dünyadaki direkt yatırımların yaklaşık yüzde 1’ini çekiyoruz. Bunu yüzde 1,5’e çıkarmayı hedefliyoruz lakin bunu da kâfi görmüyoruz.” dedi.
Dağlıoğlu, Türkiye’nin bölgesel bir merkez haline geldiğini, lakin gayenin global ölçekte daha güçlü bir rekabet seviyesine ulaşmak olduğunu vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:
“Dünyanın birinci 10 iktisadından biri olacağımızı sav ediyoruz. Bölgesel merkez haline esasen geldik, lakin bu kâfi değil; bu rekabeti daha büyük, daha global bir ölçeğe taşımaktan bahsediyoruz. Çektiğimiz projelerin de bu ülkenin genel stratejilerine ve gayelerine hizmet eden projeler olması gerekiyor. Bu manada kendimize birtakım dikey alanlar belirledik. Bilhassa global tedarik zincirine entegrasyonu daima vurguluyoruz. Yani daha fazla ihracat yapan ve daha katma pahalı ihracat gerçekleştiren bir ülke olmamız gerekiyor. Ulusal Teknoloji Hamlemizden bahsediyoruz. İhracatımızda teknoloji yoğunluğunun hissesini artırmaktan ve milletlerarası yatırımcıları da bu tarafa kanalize etmekten kelam ediyoruz. Bir öbür değerli başlık ise dijital dönüşüm; daha bilgi ağır alanlarda yatırım çekmek istiyoruz. Ayrıyeten tüm dünyanın gündeminde olan yeşil dönüşüm ve karbon emisyonlarının azaltılması üzere perspektifleri de bu çerçeveye dahil ettik.”
“Kendi data tabanımızı geliştirdik, birinci defa kamuoyuyla paylaşıyoruz”
Daha çok dijital yatırım, daha nitelikli istihdam üreten, bilgi ağır alanlarda istihdam oluşturan projeler ile iklimle ilgili, daha teknolojik ve çevreci yatırımları çekmek üzere başlıklar üzerinde durduklarını belirten Dağlıoğlu, bu doğrultuda kendilerine kimi gayeler koyduklarını tabir etti.
Dağlıoğlu, “Uluslararası bilgi tabanlarının yanı sıra artık kendi bilgi tabanımızı da tutmamız gerektiğini düşündük. Yeni bir bilgi tabanı geliştirdik ve bunu birinci defa kamuoyuyla sizin ekranlarınız aracılığıyla paylaşmış oluyoruz. 2024 yılında Türkiye’de 380’in üzerinde yeni memleketler arası direkt yatırım projesi duyuruldu. Bu projelerin 270’ten fazlasının, nitelikli memleketler arası direkt yatırım kriterlerimize uyan alanlar, dallar ve faaliyetler kapsamında olduğunu tespit ettik. Böylelikle genel bir dağılım ortaya koymuş olduk.” bilgisini paylaştı.
Küresel tedarik zincirine iştirak ve imalat sanayi yatırımlarının, Türkiye’nin genel siyasetleriyle uyumlu formda en fazla yatırım çekilen alanlardan biri olduğuna işaret eden Dağlıoğlu, şunları kaydetti:
“Burada bilhassa hatırlatmak istiyorum; bu bilgiler satın alma ve birleşme projelerini kapsamıyor. O cins projeleri ayrıyeten inceliyoruz. Bizim temel olarak üzerinde durduğumuz, sıfırdan istihdam yaratan yeni alanlar, genişleme projeleri yahut sıfırdan yatırım projeleridir. Türkiye’nin yatırım performansını önümüzdeki yıllarda da bu bakış açısıyla izlemeye, kendimize daha savlı maksatlar koyarak tüm grup arkadaşlarımızla bu amaçların peşinden kararlılıkla gitmeye devam edeceğiz.”
(Sürecek)
