By Bundan tam 25 sene evvel, Galatasaray Türk futbol tarihinde bir prensip imza atarak UEFA Kupası’nı kaldırdı. Üzerinden geçen çeyrek asra karşın Türk futbolu bir Avrupa kupası daha görmedi. Pekala neden?
Tarih 17 Mayıs 2000.
Galatasaray Danimarka’nın başşehri Kopenhag’daki Parken Stadyumu’nda İngiliz grubu Arsenal’le karşı karşıya geldi.
A Kadro Kaptanı, namı öbür “Büyük Kaptan” Bülent Korkmaz o günü BBC Türkçe‘ye anlatırken “Muhteşem bir ortamdı” diyor.
“Arsenalli oyuncuların çok gergin olduğunu görebiliyordum, bizimkiler çok rahattı.”
O güne dair hafızalara kazınan pek çok ayrıntı var.
Gheorghe Hagi’nin kırmızı kart görmesi, Bülent Korkmaz’ın omzunun çıkması, tribünlerde Gençlik Marşı’nın çınlaması, Cláudio Taffarel’in Thierry Henry’nin golünü kurtarışı…
Ve sonra, maçın olağan mühleti ve uzatmalar golsüz tamamlanınca, Türkiye’nin asla unutmayacağı bir heyecanla penaltılar başladı.
Bülent Korkmaz, Taffarel için “dünyanın en uygun kalecisiydi” diyor.
Maç penaltılara kaldığında kendi kendine “Kupa bizim” dediğini hatırlıyor.
Korkmaz yazı çeşide atışını kazanmış ve penaltı atışları için Türk seyircinin önündeki kaleyi seçmişti.
O gün stadda olan spor yorumcusu Banu Yelkovan, BBC Türkçe‘ye taraftarın “bir saniye bile durmadan” tezahürat yaptığını anlatıyor:
“Tarif edilemeyecek büyük bir heyecanın sonunda tanım edilemeyecek büyük bir mutluluktu, stadyumda çok büyük coşku vardı.”
O gün birinci penaltıyı Ergün Penbe kullandı ve golü buldu. Arsenal’li Davor Šuker’in penaltıyı kaçırmasıyla durum 1-0 oldu.
Ardından Hakan Şükür’ün ve Arsenal’li Ray Parlour’un penaltı golleri geldi.
Ümit Davala, Galatasaray’ın üçüncü golünü attıktan sonra Arsenal Patrick Vieira ile son defa talihini denedi fakat golü bulamadı.
Sonunda Galatasaraylı Popescu 4-1’lik skora imza atan son penaltıyı kaleye gönderdiğinde bütün Türkiye ayağa kalktı.
Maç bittiği anda stadyumda Türkçe bir playlist çalmaya başladı.
Banu Yelkovan o anları “düğün üzere bir ortamdı” diye hatırlıyor.
Galatasaray kupayı nasıl aldı?
Yelkovan “Türk futbol tarihi için bu kupanın değeri büyük zira tek” diyor.
Aynı yıl Galatasaray’ın Real Madrid’i yenerek Üstün Kupa’yı da aldığını hatırlatıyor:
“UEFA Kupası ve Üstün Kupa’yı üzerinden çok vakit geçti diye değersiz göstermeye çalışanları ben anlamıyorum. Bir daha o basamaklara hiç gelemediğimize nazaran bu kupalar kıymetini koruyor.”
Peki Galatasaray’ın kupayı kaldırması tesadüf müydü? Grubu bu muvaffakiyete götüren koşullar neydi?
BBC Türkçe‘ye konuşan Bağış Erten, 17 Mayıs 2000’e giden süreçte Türkiye’nin uzun yıllardır bir futbol ülkesi olmaya çalıştığını, bilhassa 12 Eylül 1980 darbesinin akabinde sistemli olarak futbola yatırım yapıldığını vurguluyor.
Erten bu yatırım karşılığında ulusal gruba Sepp Piontek ve Galatasaray’a teknik yönetici olarak Jupp Derwall üzere isimlerin geldiğini, bunun Türk futboluna büyük katkıları olduğunu söylüyor.
Erten bu ortamda ulusal kadronun 1996’daki Avrupa Şampiyonası’na gidişinin kıymetine dikkat çekiyor.
Bu periyotta Türkiye’nin üç tane birinci yaşadığını hatırlatıyor: UEFA Kupası, Avrupa Şampiyonası’nda bir çeyrek final ve Dünya Kupası’nda üçüncülük.
Banu Yelkovan’a nazaran de 17 Mayıs 2000’de kupa birçok tesirin bir ortaya gelmesiyle alındı.
Takımda genç yeteneklerin, deneyimli büyük isimlerin ve bir ortada oynamaya alışmış bir takımın olduğunu hatırlatıyor.
Yelkovan, “Bir ekibin omurgasını oluşturan ögelerin hepsi yerli yerindeydi, kenarda da Fatih Terim üzere bu kadroyu düzgün yöneten bir teknik adam vardı” diyor.
Ayrıca Galatasaray’ın o devirde üst üste dört sefer şampiyon olduğunu hatırlatıyor:
“Öncesindeki şampiyonlukların hepsinin bu kupada tesiri vardı.”
Erten de bu başarıda tıpkı anda hem Fatih Terim’in hem o oyuncu kümesinin hem de Türkiye’nin rol oynadığını tabir ediyor:
“Bu muvaffakiyetin Terim imgesinden, futbolcu karakteri olarak Hagi imgesinden bağımsız olduğunu söylemek çok sıkıntı.”
‘Mucizeler kolay tekrarlanmaz’
Aradan geçen 25 yılda Fenerbahçe UEFA Avrupa Ligi’nde yarı final, Beşiktaş da çeyrek final oynadı.
Ancak hiçbir Türk grubu Galatasaray’ın o günkü muvaffakiyetini yakalayamadı.
Peki neden?
Spor yorumcusu Bağış Erten, “Türkiye topraklarının futbol sistematiği, bir Avrupa şampiyonu çıkartmaya müsait değil” diyor ve ekliyor:
“O yüzden Galatasaray’ın yaptığı şeyin mucizevi olduğunu düşünüyorum. Mucizeler kolay tekrarlanmaz, miras bırakmaz.”
Erten Türkiye’nin bu başarıyı bir daha hiç yaşayamayacağının “belki o gün bile farkında” olduğunu söylüyor.
Erten’e nazaran bu muvaffakiyetlerin tekrarlanamamasının sebebi bireylere bağlı bu kazanımların sistematik bir algı ve yapıya dayanmamasıydı.
Öte yandan, Türkiye’de devamlılık ve irade problemine değinen Erten, “Bu yılki Galatasaray grubu dahil olmak üzere üç dört sene birarada oynayan grup hiç olmadı” diyor.
Tarihte böylesine muvaffakiyetler yakalayan kadrolarda oyuncu takımının büyük ölçüde korunduğunu belirten Erten, “Galatasaray’ın UEFA kupasını dördüncü yılında kazanması bir tesadüf sonucu değil” kelamlarını ekliyor.
Bülent Korkmaz da aslında maddi manada, tesis ve oyuncu olarak her şey düzgüne giderken neyin eksik kaldığını futbol federasyonu ve kulüplerin düşünmesi gerektiğini söylüyor.
Banu Yelkovan ise Türk ekiplerinin imkanları güzelleşirken son 25 yılda futbol sanayisine giren büyük bütçelerin kıymetli kısmının, büyük liglerin büyük kadrolarına gittiğini hatırlatıyor:
“Para parayı çekti, muvaffakiyet başarıyı getirdi. Küme evrelerinde farklı ülkelerden kadrolar görsek de şubat ve mart ayı geldiğinde geriye daima birebir gruplar kaldı.”
Kupa tekrar gelir mi?
Erten, bir Avrupa başarısına gitmenin çok uzun bir mühlet tıpkı performansı gösterebilmek manasına geldiğini vurguluyor:
” Futbol yıldızlarla kupa getiren bir spor değildir, ekiple getirir.”
Ancak, Okan Buruk’un oynattığı oyundaki “istikrar ve işçi kullanma becerisinin” onu bu türlü bir başarıda en büyük aday yaptığını söz ediyor:
“Bunun tekrar de imkansızı başarmak üzere bir şey olduğunu düşünüyorum”.
Banu Yelkovan “Ben optimist bir beşerim, %1 ihtimal bile olsa, ihtimal varsa neden olmasın” diyor.
Galatasaray’ın bu sene UEFA Avrupa Ligi’nde final oynayacak Tottenham ve Manchester United’ı yenmiş bir kadro olduğunu hatırlatıyor.
Bülent Korkmaz ise Galatasaray’dan umutlu.
Türkiye’nin en uygun oyuncularının Galatasaray’da oynadığını düşünen Korkmaz, Okan Buruk’u çok başarılı bulduğunu vurguluyor:
“Ben Galatasaray’dan bu sene bir kupa bekliyorum.”
“Şampiyonlar Ligi’nde Dortmund finali oynuyorsa bizim de oynamamız gerekir, orada olmazsa UEFA, orada olmazsa Konfederasyon. Gelecek sene üç kupadan birisi gelsin istiyorum.”
