By And Dağları’nda bulunan ve “Zombi Yanardağı” olarak da bilinen Uturuncu, uzun yıllardır huzursuzluk belirtileri gösteriyor. Patlama riski taşıyan yanardağın, son periyottaki zelzeleler ve gaz salımları üzere aktivitelerinin arkasındaki nedenleri araştıran bilim insanları, bu volkanın geleceği hakkında yeni bilgiler edindi.
UTURUNCU’NUN PATLAMA MÜMKÜNLÜĞÜ: BİLİM İNSANLARI NE DİYOR
1990’lardan itibaren yapılan uydu radar ve GPS ölçümleri, Uturuncu Yanardağı etrafındaki alanın bir Meksika şapkası üzere hal değiştirdiğini gösteriyor. Yanardağ sisteminin merkezi yükselirken, etrafındaki topraklar ise çöküyor. “Ulusal Bilimler Akademisi Raporları” dergisinde yayınlanan araştırma, son 50 yıl içinde volkanın merkezindeki toprakların her yıl yaklaşık 1 santimetre yükseldiğini ortaya koydu.
ABC News’in aktardığına nazaran; araştırmacılar, Dünya üzerindeki en büyük magma kütlesine sahip olan bu yanardağ patlarsa, bunun önemli hasarlara ve bölgedeki insanların hayatına büyük riskler doğurabileceğini belirtiyorlar. Fakat, patlama mümkünlüğünün düşük olduğu tarafında görüş bildiren bilim insanları, volkanın hala tehlikeli bir formda etkin olduğunu vurguluyor.
VOLKANIN İÇ YAPISI ARTIK GÖRÜLEBİLİYOR
Araştırma, yanardağların iç yapısının nasıl incelenebileceğine dair yeni bir yol geliştirdi. İnsan bedeninin tıbbi görüntülenmesinde kullanılan tekniklere benzeri bir yaklaşımla, Uturuncu’nun içindeki hareketler sismik dalgalarla üç boyutlu bir formda haritalandı. Bu sayede, yer altındaki sıvıların ve gazların nasıl hareket ettiği, volkanın kraterinin çabucak altında nasıl toplandığı ayrıntılı bir halde görüldü.
Araştırmacılar, yer altındaki hareketlerin ve faaliyetin, yanardağ sisteminin merkezindeki deformasyonu açıklığa kavuşturduğunu belirtti. Oxford Üniversitesi Yer Bilimleri Bölümü’nden Mike Kendall, “Sonuçlarımız, jeofiziksel ve jeolojik formüllerin, yanardağların potansiyel tehlikelerini ve kaynaklarını daha düzgün anlamak için nasıl kullanılabileceğini gösteriyor.” şeklinde açıklama yaptı.
DÜNYADAKİ ÖBÜR YANARDAĞLAR İÇİN DE GEÇERLİ
Araştırmaya nazaran, geliştirilen sistemler sırf Uturuncu Yanardağı için değil, Dünya üzerindeki 1.400’den fazla faal yanardağa ve etkin kabul edilmeyen, fakat hayat emaresi gösteren onlarca volkan için de uygulanabilir. Bu, bilim insanlarının gelecekteki yanardağ patlamalarını daha tesirli bir formda kestirim etmelerine imkan sağlayacak.
