By TARIM ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Hububat alanlarında ÇKS kayıtlarına nazaran; bir evvelki yıla nazaran 2,7 milyon dekar artış ve tüm tarım alanlarında 4 milyon dekar artış iddia ediyoruz. 3 yıllık açıkladığımız üretim planlaması sonunda ise hububat üretiminde yüzde 13’lük artış bekliyoruz” dedi.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ulusal Hububat Kurulu’nun Mardin’de düzenlediği 2025 Hasat Öncesi Hububat Kongresi’ne katıldı. Bir otelin konferans salonunda düzenlenen programa Vali Tuncay Akkoyun, AK Parti Mardin milletvekilleri Faruk Kılıç ile Muhammed Adak, Ulusal Hububat Konseyi Yönetim Kurulu Lideri Özkan Taşpınar, sivil toplum kuruluşları ile siyasi parti temsilcileri, çiftçiler ve çok sayıda davetli katıldı.
‘KONGRE SONUÇLARI KIYMETLİ DATA OLACAK’
Burada konuşan Bakan Yumaklı, konseyde Türkiye’nin çok kıymetli stratejik eserlerini içeren hububat üretimi ile ilgili bütün istikametlerin enine uzunluğuna tartışılacağını söz ederek, “Bu kongreden çıkacak sonuçlar bakanlığımız için de son derece değerli bilgiler içermiş olacak. Bu kongrenin yalnızca bir eser kümesinin değerlendirmesinden ibaret olmadığını söylemek istiyorum. Tarımın stratejik gücünü, besin arz güvenliğimizin temelini ve üreticimizin emeğini konuştuğumuz kıymetli bir platformdur. Bu vesileyle başta Ulusal Hububat Kurulu olmak üzere, üretimden endüstriye, ihracattan akademiye kadar bu sürece katkı sunan tüm paydaşlarımıza teşekkür ediyorum” dedi.
‘ZİRAİ DONDA MEVCUT TEKNOLOJİLER VE METOTLAR KÂFİ OLMADI’
Bakan Yumaklı, “İki hafta evvel tarihimizin en şiddetli zirai don olaylarından biri oldu. Bilhassa meyve çeşitlerimiz çok önemli bir halde etkilendi. Son 30 yılın en düşük sıcaklığından bahsediyoruz. Bize gelen bilgiler eksi 17 derecelerdi. Niğde’de birtakım yerlerde eksi 19 derecelerin de ölçüldüğünü söylediklerinde durumun ne kadar önemli olduğunun hepimiz farkına varmış olduk. Meteoroloji Genel Müdürlüğü zirai donla alakalı geçtiğimiz hafta başından itibaren bu bilgileri açıkladığında birinci yaptığımız iş, bütün bakanlık teşkilatının üreticilerimizin yanında olmasıydı. Derhal alana çıkıldı. Ziraî üretimin açık alanlarda yapılması pek çok riski barındırıyor. Sizler farklı tedbirleri alabilirsin lakin bu olayda daha farklı oldu. Maalesef eksi 6 derecenin çok daha altındaki sıcaklıklarda mevcuttaki teknolojiler ve metotlar kâfi olmadı. Bunun sonucunda Sayın Cumhurbaşkanımız, her zaman olduğu üzere bu bahisle yakından ilgilendi ve gerekli talimatları bizlere verdi. Bizler de bilhassa bu don hadisesinin yaşandığı vilayetler başta olmak üzere genelini söz eden konularda açıklamalarımızı yaptık. Tarım sigortasının değeri herhalde bu son yaşadığımız olayda çok daha yakından anlaşılmış oldu. TARSİM tarafından yüzde 70’e varan oranlarda devlet pirim dayanağı sağlıyoruz” diye konuştu.
TÜRKİYE’DE HUBUBAT ÜRETİMİ VERİLERİ
Bakan Yumaklı, şöyle devam etti: “Dünyada en fazla üretimi yapılan hububat eseri mısır olup; bunu, çeltik ve buğday takip etmektedir. Yapılan kestirimlere nazaran; dünyada tahıl üretiminin 2025/2026 pazarlama yılında yeni bir doruğa ulaşarak, bir evvelki yıla nazaran 70 milyon ton artışla, 2,4 milyar tona ulaşacağı varsayım edilmektedir. Türkiye de hububat üretim potansiyeli yüksek olan ülkeler ortasında yer almaktadır. Bu nedenle hububat üretimi ziraî üretimimizde büyük kıymet taşımaktadır. Ülkemizde üretilen bitkisel eserler içerisinde en fazla ekim alanlarına sahip olan eser kümesi hububatlardır. Ülkemiz yüz ölçümünün üçte biri tarım yapılabilir özelliktedir. Tarım alanlarımızın, nadas alanları hariç yüzde 69’unda tarla ziraatı yapılmaktadır. Bu alanın da yaklaşık yüzde 68’inde hububat ekilmektedir. 2024 yılında tarla bitkileri ekim alanı 544 bin dekar artışla 167,9 milyon dekara ulaşmıştır. Son 20 yılda hububat üretimimiz yüzde 14, son 3 yıllık devirde ise yüzde 22 oranında artarak 39 milyon tona yükselmiştir. Hububat içerisinde kıymetli yere sahip olan buğdayda son 10 yıllık üretimimiz 17 ila 22,6 milyon ton aralığında gerçekleşmiştir. Son 20 yılda randıman yaklaşık yüzde 31 oranında artarak dekara 296 kiloya ulaşmıştır. Alışılmış ki bu sayı kâfi değil. Kurak alanlarda yapılan tarımın, bilhassa hububat ekiminin sulak alanların oluşturulması ile bir arada bu sayının çok daha üstlere çıkacağını biliyoruz. Bilhassa GAP bu mevzuda son derece kıymetli. Geçtiğimiz ay Şanlıurfa’da GAP Hareket Planı ile ilgili yine neler yapılabileceği konusu söz edildi. Buradaki yatırımları süratlice bitirmek bizlerin dileği. Türkiye şu anda, un ihracatında dünyada 1’inci, makarna ihracatında ise 2’nci sırada yer almaktadır. Bu başarıda emeği ve alın teri olan herkesi tebrik ediyorum.”
‘4 MİLYON DEKAR ARTIŞ İDDİA EDİYORUZ’
Verimli ve kaliteli üretimi artırmak, bu üretimi risklere karşı güçlü hale getirmek için son periyotta kimi değerli düzenlemeleri hayata geçirdiklerini lisana getiren Bakan Yumaklı, “Bu düzenlemelerle; planlı üretim yapılmasını, ekilmeyen toprakların üretime kazandırılmasını, üretim yapılan tüm alanların kayıt altına alınmasını, kontratlı üretimin yaygınlaştırılmasını hedefledik. Bu düzenlemeler sayesinde, ziraî hasılamızı kıymetli ölçüde arttırmanın yolunu açmış olduk. Bu çalışmalarımıza yeni destekleme modelimizi de entegre ederek, dayanakların yönlendirme tesirini artırdık. Bu sayede çiftçimiz; şayet planlamaya uyarsa buğday ve arpada yüzde 243, mısırda yüzde 254 daha fazla dayanak alacak. Geçen yıl 1 Eylül prestijiyle de üretim planlaması sürecini resmi olarak başlattık. Kanunda yaptığımız değişikliklerin alana müspet yansımalarını data setlerimiz ile doğruluyoruz. 2025 üretim yılında ÇKS kayıtlı alanlarımız 3,4 milyon dekar arttı. Bunun 1,9 milyon dekarı ziraî üretim planlama eserleri. ÇKS kayıtlı alanımız 168,7 milyon dekara ulaşırken, planlama eserleri alanı 112,9 milyon dekara çıktı. Bu sayılar üreticimizin planlamaya verdiği değeri gösteriyor. Hububat alanlarında ÇKS kayıtlarına nazaran; bir evvelki yıla nazaran 2,7 milyon dekar artış ve tüm tarım alanlarında 4 milyon dekar artış iddia ediyoruz. 3 yıllık açıkladığımız üretim planlaması sonunda ise hububat üretiminde yüzde 13’lük artış bekliyoruz. Önümüzdeki ay iklimle ilgili rastgele bir olumsuzluk olmazsa hububatta hasat dönemine başlayacağız. Kesimdeki fiyat istikrarını sağlamak için; dünya ve ülke piyasalarını takip ederek, en hakikat enstrümanlarla, en gerçek vakitlerde, piyasa refleksini tahlil ederek, çalışmalarımızı yapıyoruz” dedi.
‘TMO HAZIRLIKLARINI TAMAMLADI’
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) geçen eylül ayından bu vakte 10,5 milyon ton üzere rekor düzeyde eser satışı gerçekleştirdiğini tabir eden Bakan Yumaklı, “TMO alımlarının yüzde 50’si lisanslı depolar üzerinden elektronik eser senedi yoluyla yapılmıştır. Bu yıl da lisanslı depolar üzerinden alımlarımız devam edecek. 2025 yılı alım kampanyası hazırlıklarımız sürüyor. Bu kapsamda ekiliş, rekolte ve üretim maliyetinin belirlenmesi çalışmalarımız devam ediyor. Öbür yandan 2025 yılı alımları için alınan eserin depolanması konusunda gerekli ön hazırlıklar ve revizyon çalışmaları ile arz edilecek eserlerin tamamını satın alacak halde TMO hazırlıklarını tamamladı. Hasat döneminin şimdiden üreticilerimiz için güzel, bereketli olmasını diliyorum. ‘Türkiye Yüzyılı’ rahmetin yüzyılı olacak inşallah” diye konuştu.
