By Neredeyse 12 bin 500 yıl evvel kuşağı tükenen bir kurt çeşidi, yine hayata döndürüldü.
ABD Dallas merkezli biyoteknoloji şirketi Colossal Biosciences, ilkel ulukurtların “başarıyla hayata döndürülmüş birinci kuşağı tükenen tür” olduğunu açıkladı.
Colossal Biosciences, üç ilkel gri kurt oluşturmayı başardı.
GENLERLE OYNANDI
Bilim insanları, antik DNA’ları gen düzenleme ve klonlama teknolojilerini kullanarak ulukurtların günümüzde yaşayan en yakın akrabaları olan gri kurtların genine ekledi.
Bu teknoloji sonrası ortaya çıkan kurtlar, tam olarak ilkel versiyonlarının birebiri olmasa da neredeyse birebiri üzere görünüyor.
GAME OF THRONES’A DA İLHAM VERMİŞTİ
HBO’nun ‘Game of Thrones’ dizisindeki korkutucu kurtların ilham kaynağı olan Aenocyon dirus yani ulukurt, bir vakitler Kuzey Amerika’da yaşayan en büyük yırtıcılardan biriydi.
Ulukurtlar, gri kurtlardan daha büyük yapılıydı; biraz daha geniş başları, kalın açık renkli kürkleri ve daha güçlü çeneleri vardı.
2021’den bu yana mamut, dodo ve Tazmanya kaplanını yine hayata döndürmek için çalışmalar yürüten Colossal isimli şirket, bugüne kadar ulukurtlarla ilgili projelerini kamuoyuyla paylaşmamıştı.
Şirketin kurucu ortağı ve CEO’su Ben Lamm bir basın bülteninde, “Bu büyük dönüm noktası, uçtan uca yok olmuş tipleri geri getirme teknolojimizin işe yaradığını gösteren birinci örneklerden yalnızca biri. Üç bin yıllık bir dişten ve 72 bin yıllık bir kafatasından elde edilen DNA ile sağlıklı ulukurt yavruları ürettik.” açıklamasını yaptı.
FOSİLLER VE ANTİK DNA
Bilim insanları, iki fosilden aldıkları DNA’yı iki başarılı genom ve genetik bilgi setine muvaffakiyetle dönüştürdüklerini açıkladı.
Bu gen setlerini tilkiler, çakallar ve kurtlar üzere çeşidin yaşayan üyeleriyle kıyaslayan Colossal çalışanları, beyaz kürk, kalın tüyler üzere özellikleri aradılar.
Şirketin açıklamasına nazaran, genetik tahlillerden elde edilen bilgiler kullanılarak gri kurt hücreleri üzerinde çalışıldı; 14 farklı gen üzerinde 20 düzenleme yapıldı. Akabinde en umut verici hücre sınırları klonlandı ve bu hücreler bağışçı yumurtalara aktarıldı.
Colossal yaptığı açıklamada, “Sağlıklı biçimde gelişen embriyolar çeşitler ortası gebelik için taşıyıcı annelere transfer edildi.” dedi.
Bu süreç sonunda üç hamilelik gerçekleşti ve tarihteki birinci ‘yeniden canlandırılmış’ tiplerin doğumu sağlandı.
Colossal Biosciences’a nazaran, iki erkek ulukurt yavrusu 1 Ekim 2024’te, bir dişi yavru ise 30 Ocak 2025’te dünyaya geldi.
“BU ASLINDA FELSEFİ BİR MESELE”
Stockholm Üniversitesi’ndeki Paleogenetik Merkezi’nde evrimsel genomik profesörü olan ve şirkete danışmanlık yapan Love Dalen’e nazaran Colossal’ın gayeye ulaşmak için izlediği yol, gri kurt genlerindeki kimi varyantları kesip ulukurtlara has özelliklerle değiştirmek gayesiyle CRISPR teknolojisinin kullanılmasıydı.
Dalen, “Açık konuşmak gerekirse bu canlıların genomunun yüzde 99,9’u gri kurda ilişkin. Bilim dünyasında bir canlının ulukurt sayılabilmesi için kaç genin değiştirilmesi gerektiği tartışılacaktır ancak bu aslında felsefi bir sorun.” dedi.
Dalen açıklamasına “Bu yavrular, ulukurt genlerini taşıyor ve bu genler onları son 13 bin yılda gördüğümüz hiçbir şeye benzemeyecek kadar ulukurda benzetiyor. Bu hakikaten çok etkileyici.” tabirleriyle devam etti.
Girişimci Ben Lamm ile Harvard Üniversitesi genetikçisi George Church’ün Eylül 2021’de Colossal’ı kurmasından bu yana şirket, en az 435 milyon dolar yatırım aldı.
İlk olarak mamutu yine hayata döndürme planlarını açıklayan şirket, bu projede başlangıçta öngörülen takvimin gerisinde kalmış olsa da 2028’de birinci yünlü mamut yavrularını tanıtmayı planladığını açıkladı.
BÜTÇE VE TEKNOLOJİ TENKİT DE ALIYOR
Yok olan tipleri tekrar hayata döndürme projelerine yönelik tenkitlerin başında, bu çalışmalara harcanan büyük meblağların öbür alanlarda daha verimli kullanılabileceği görüşü geliyor.
Ayrıca, melez canlıların yetiştirilmesinde taşıyıcı olarak kullanılan hayvanların refahının tehlikeye atılabileceği de vurgulanıyor.
Ancak Montana Üniversitesi’nde etraf ideolojisi profesörü olan Christopher Preston, Colossal’ın hayvan refahı konusuna ihtimam gösterdiğini ve Amerikan Hayvanları Muhafaza Derneği’nin takviyesiyle kurulan büyük tesisin bu yaklaşımı yansıttığını belirtiyor.
Preston, birebir vakitte vahim kurtların ekosistemde bir rol üstlenmesinin sıkıntı olduğunu söylüyor.
