By
EGE Üniversitesi (EÜ) Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve Sürece Teknolojisi Kısmı Sürece Teknolojisi Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Tolga Dinçer, kültür balıklarının yüksek besin bedeline sahip olmasının yanı sıra en muteber besinler ortasında yer aldığını belirtip, “Dünyada deniz ya da kültür balığı ortasında bir ayrım yok. Besin kıymeti ve besleyici içeriği emsal olan avlanan ve yetiştirilen çeşitlere karşı, olumsuz algıların ortadan kaldırılması gerekiyor” dedi.
EÜ Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve Sürece Teknolojisi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Tolga Dinçer, kültür balıklarının yüksek besin pahasına sahip olmasının yanı sıra en emniyetli besinler ortasında yer aldığını söyledi. Türkiye’de kişi başına su eserleri tüketiminin 7,2 kilogramla Avrupa ortalamasının epey altında kaldığını belirten Prof. Dr. Dinçer, “Avcılıkla elde edilen ya da kültür ortamında yetiştirilen balıkların besleyici içerikleri birbirine çok yakın. Lakin halkımızda kültür balıklarına yönelik olumsuz bir algı var. Halbuki bu eserler hem sıkı kontrollerden geçiyor hem de ihraç edildiği 100 ülkede itimatla tüketiliyor. Dünyada deniz ya da kültür balığı ortasında bir ayrım yok. Besin kıymeti ve besleyici içeriği benzeri olan avlanan ve yetiştirilen cinslere karşı, olumsuz algıların ortadan kaldırılması gerekiyor. Bilhassa çocuk ve gelişme çağında olan gençlerin haftada en az 2 kez balık tüketimi çok önemli” diye konuştu.
Yetiştiricilikle üretilen çipura, levrek ve Türk somonunun 2024 ihracat amacı olan 2 milyar doları yakaladığını, 2025 yılı için maksadın 2,5 milyar dolar olduğunu söz eden Prof. Dr. Dinçer, “Yetiştiricilik dalında, 18-24 ay sürecinde kıyıdan uzak aralıklarda emek harcanarak üretilen ve sayısız kontrolünden geçen balıklarımıza hak ettiği kıymeti sıhhatimiz için vermemiz gerekiyor” tabirlerini kullandı.
‘KÜÇÜK ÖLÇEKLİ BALIKÇILIK FAALİYETLERİ DEVAM EDİYOR’
Büyük ölçekli gırgır ve trol avcılığında 15 Nisan-1 Eylül tarihleri ortasında av yasağı uygulamasının stokların korunması için kıymetli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Dinçer, “Sürdürülebilirlik açısından küçük ölçekli balıkçılık faaliyetleri devam ediyor. Tüm bunların yanında ise 12 ay boyunca daima üretim yapan dev bir su eserleri yetiştiricilik kesimi var. 100 ülkeye ihraç edilen balıklarımız ile ilgili hala ülkemiz tüketicilerinde tereddütler yaşanıyor” dedi. Kamu, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşlarının birlikte çalışarak balık tüketimini artıracak bir idare planı oluşturması gerektiğini vurgulayan Dinçer, “Örneğin; ilkokul çağından başlayarak adım adım bu alışkanlıkların edinilmesi çok kıymetli. 2023 yılında Türkiye’de 1 milyon 7 bin ton toplam üretim gerçekleşti. Bu üretimin 553 bin tonu yetiştiricilik üretimi olarak kayıtlara girdi. Halkımız ise 614 bin ton balık tüketti. Bu tüketimin 454 bin tonunun avcılık ile elde ettiğimiz eserden olduğunu düşündüğümüzde geri kalan ölçünün yetiştiricilik eseri balıklarımızdan ve ithal ettiğimiz eserlerden olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu da yetiştirilen ve avlanan balıklar ortasındaki tüketim oranlarımızın FAO’nun 2030 yılı için gaye olarak belirttiği yetiştiricilik yüklü tüketim oranına yakın olmadığımızı ortaya koymaktadır” diye konuştu.
Prof. Dr. Dinçer ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından organize edilen 4. Tarım Şurası’nda kendisinin de uzman olarak misyon aldığını belirtip, su eserleri tüketimi konusunun değerine bu raporlarda da yer verildiğine dikkat çekti.
‘OMEGA 3 EN ÇOK GÖÇ EDEN BALIKLARDA BULUNUR’
Bir balığın taze olup olmadığını ayırt etmek için iyot kaynaklı deniz kokusunun aranması gerektiğini belirten Prof. Dr. Dinçer, “Balığın gözlerinin canlı yapısı, kokmayan, kırmızı solungaçların olması, genel görünümde ise deri ve pul yapısının bütünlüğüne dikkat edilmesi gerekiyor, bunlar varsa taze esere ulaşılabilir ve itimatla tüketebilir. Balık kızartmak yerine buğulama ya da fırında tüketildiğinde çok daha fazla besleyici içeriğinden faydalanabiliriz. Ayrıyeten her balıkta yüksek Omega 3 aranmasının hakikat değil. Yüksek Omega 3 hamsi, sardalya, palamut üzere balıklarda bulunur. Su eserleri tüketiminin Omega 3 alımından çok daha fazla yararı olduğuna dikkat çekmekte yarar var” diye konuştu.
