By
MUĞLA Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, Marmara’da büyüklüğü 7’nin altındaki bir zelzelede önemli tsunamik tesir beklenmediğini söyledi. Doç. Dr. Özçelik, Marmara’nın sınırlı su kütlesi ve yatay atımlı fay karakteristiği nedeniyle tsunami tesirinin düşük olduğunu da vurguladı.
Marmara Denizi’nin Silivri açıklarında dün 6.2 büyüklüğünde zelzele meydana geldi. Marmara Bölgesi’nde muhtemel sarsıntının akabinde tsunami riski de gündeme geldi. Mevzuya ait açıklama yapan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Coğrafik Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Merkezi (CBS-UZAL) Müdürü Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, Marmara’daki fay yapısının yanal atımlı olduğunu belirterek, bu tip fayların, düşey atımlı faylara nazaran tsunami üretme potansiyelinin daha düşük olduğunu söz etti.
‘GEÇMİŞTE YÜKSEK DALGA RAPORLARI, TIRMANMA TESİRİYLE AÇIKLANABİLİR’
Doç. Dr. Özçelik, tarihi kayıtlarda Marmara Denizi’nde 10 metreyi bulan tsunami dalgalarının görüldüğü istikametinde bilgiler bulunduğunu lisana getirerek, “Bu yükseklikler çoğunlukla kıyıdaki tırmanma tesirinden kaynaklı. Tsunamilerin şiddeti, fay çeşidi, zelzelenin büyüklüğü ve hareketin müddetine bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor. Lakin kıyı yapısı, batimetri (deniz tabanı topoğrafyası) ve yerleşim tertibi de tesirli oluyor. 1999 yılında meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki İzmit Depremi’nde İzmit Körfezi’nde yer yer 2,5 metreye kadar ulaşan dalga yükselmeleri gözlemlendi. Bu durum bilhassa taban kayması ve deniz tabanı çökmesi üzere tesirlerden kaynaklandı. Global bilgilere göre, Marmara Denizi üzere küçük ve kapalı havzalarda, 7 büyüklüğünün altındaki zelzelelerde tsunami dalgaları ekseriyetle 2 metrenin altında kaldı” dedi.
‘KIYIDAKİLER İÇİN SANİYELER, ÖTEKİ KIYILAR İÇİN 10 DAKİKA’
Doç. Dr. Özçelik, tsunami riski taşıyan bir zelzele durumunda İzmit Körfezi etrafındaki yerleşimlerin saniyeler içinde reaksiyon vermesi gerektiğini, Marmara Denizi’nin kuzey ve güney kıyılarında ise bu mühletin yaklaşık 10 dakikaya kadar çıkabileceğini, balıkçılık, turizm ve su sporları üzere kıyı faaliyetleriyle uğraşanların da muhtemel tsunami riskine karşı daha dikkatli ve şuurlu hareket etmeleri gerektiğini tabir etti. Tsunami dalgalarının klasik deniz dalgalarından farklı olduğunu belirten Doç. Dr. Özçelik, bunların deniz tabanından yüzeye gerçek yükselen ve kıyıya tek istikametli ilerleyen büyük su kütleleri olduğunu, bu dalgaların, düz kıyı bölgelerinde yüzlerce metre içeriye kadar ulaşabileceğini, birinci gelen dalganın her vakit en büyük dalga olmayabileceğini anlattı.
