By Çalışma hayatı ve ekonomik koşullar içinde yaşama biçimi süratle ilerlerken; bağlantıda olduğumuz şahıslar, sorumluluklarımız ve zorunluluklarımızla birlikte kendi fikirlerimizle de ağır bir tempo içindeyiz. Bu fikir yoğunluğunu yönetmek ve en yüksekmotivasyonda tutmak zihin sıhhatimizi korumakla başlıyor. Zira zihin sıhhati memnunluğu, memnunluk da hayatla ilgili hoşlukları bize sunuyor.
Zihinsel sıhhat, fizikî sıhhat kadar değerli ancak birçok vakit göz gerisi edilen bir mevzu. Mental Sıhhat Haftası kapsamında, Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Psikiyatri Ana Bilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Oya Bozkurt ile zihinsel sıhhat üzerine konuştuk. Hocamızın teklifleri mental sıhhat ve memnunluk konusunda bize bedelli bilgiler kattı.
Zihinsel sıhhat nedir ve neden kıymetlidir?
Zihinsel sıhhat, kişinin düşünme, hissetme ve davranış biçimlerini etkileyen, hayat kalitesini belirleyen düzgün olma halidir. Ruh sıhhati güzel olan bireyler, gerilimle daha âlâ başa çıkabilir, üretken olabilir ve toplumda daha sağlıklı ilgiler kurabilir. Bu da onların ömür biçimlerini, kendilerine ve etraflarına katkılarını takviyeler. Münasebetiyle hem iş hem de ilgiler manasında daha başarılı ve özgüvenli olurlar.
Mental sıhhatimizi en çok neler bozuyor?
Aşırı gerilim, uykusuzluk, toplumsal izolasyon, dijital bağımlılık ve ağır telaş seviyeleri en yaygın etkenler olarak biliniyor. Günlük rutin oluşturmak, kâfi uyumak ve toplumsal bağları canlı tutmak çok değerli. Özcesi kendinden ve etrafından sorumlu olduğu şuurunda olmak devamlılığı zihinsel ve duygusal gücümüzü etkin tutacaktır. Bananecilik, umursamazlık, kararsızlık, erteleme öteleme içgüdüleri ve her bahiste olumsuz mazeret üreten fikir biçimleri mental sıhhatimizi bozar.
Bahar aylarında neden kendimizi yorgun ve isteksiz hissediyoruz mental olarak neler yapmalıyız ?
Mevsim geçişleri hormonal istikrarları tesirler. Melatonin ve serotonin düzeylerindeki değişim, ruh halimizi direkt etkileyebilir. Kişinin kendi ilgi alanlarına nazaran kendini motive edeceği, keyifli olacağı şeyleri tespit ederek yapma çabasında olması tesirli olacaktır. Tabiat yürüyüşleri, hobilere vakit ayırma, dostlarla buluşma, aile yahut toplumsal etkinliklere iştirak vb. aktiviteler ülkü örnekler olabilir.
Gençlerde anksiyete ve depresyon artıyor. Aileler ne yapmalı?
Özellikle ergenlik devri bireylerinde toplumsal baskı, imtihan tasası ve kimlik arayışı nedeniyle ruhsal meselelerde artış var. Ailelerin empati kurması, açık irtibat sağlaması ve destekleyici bir ortam oluşturması değerlidir. Dinlemek, yargılamadan takviye olmak ve davranış değişikliklerini dikkatle izlemek gerekir. Gençler, baskı değil anlayış ister. Her devrin yaş kriteri içinde bulunduğu toplumsal sistem ve istikrar değişkendir. Bunu bilmek, anlamak ve ona nazaran davranış içinde dengeli olmak kıymetli. ‘Ben senin yaşındayken..’ diye başlayan cümleler ‘Bence..diye devam eden teklifler gençlerde daha fazla gerilime ve aksini yapmaya yönlendirici olabiliyor. Bu sebeple ailelerin hem kabul etmesi hem de kendilerini geliştirerek takviye ve yol alması daha âlâ olacaktır.
Sosyal medya zihinsel sıhhati nasıl etkiliyor?
Sanal ortamdaki bilgi kirliliği telaş ve kaygı getiriyor bilhassa sıhhatle ilgili olan paylaşımlar insanları ürkütebiliyor. Bunun dışında toplumsal hayatların paylaşımı, bireylerin kendilerini karşılaştırma ve ‘Neden ben o denli değilim, ben de o denli olursam hürmet ve sevgi görürüm’ üzere fikirlerle onay arayışını arttırarak duygusal dayanıklılığı zayıflatıyor. Dijital detoks diye bahsedilen ve sanal ortamlardan dönemsel olarak uzaklaşılan gerçek bağlantılar hep yararlıdır.
Profesyonel yardım alma vakti nasıl anlaşılır?
Günlük fonksiyonellikte önemli bozulma, uyku bozuklukları, ümitsizlik hissi üzere belirtiler varsa yardım almak gerekir. Bu yardımların profesyonel uzman şahıslardan olması son derece kıymetlidir. Sağlanan katkı kişinin bugününü ve gelecek maksatlarını olumlu istikamette kıymetli biçimde etkileyecektir.
Pandemi sonrası toplumda mental sorunlar oldu mu?
Kaygı bozukluklarında önemli artış oldu diyebiliriz. Bilhassa yalnızlık, sözel ve görsel bağlantı yerine sanal bağlantı bu süreçte çok tesirli oldu. Beşerler daha yalnız, inançsız ve duygusal olarak yoruldu. Ancak bunu kabul edip teslim olmak yanlış, değiştirip dönüştürmek için kesinlikle dayanak alınması gerekir. Hayat devam ediyor ve güzelleştirip keyif almak bizim elimizde.
Toplumsal takviye ve empati mental sıhhati takviyeler mi?
İyileşme kişisel olduğu kadar toplumsal bir süreçtir. Anlayışlı bir etraf, güzelleşmeyi hızlandırır. Her birimiz toplumun bir kesimi olduğumuza nazaran, beklentilerimizi beklenenler üzerinden düşünerek kurgulayarak davranmaya itina göstermeliyiz. ‘Ben olsaydım bu bana güzel gelirdi, ben de bu türlü yapmalıyım’ cümlesi niyet biçimimize uygularken yapan taraf verebilir.
Stresle başa çıkmanın sağlıklı yolları neler olabilir?
Nefes antrenmanları, yürüyüş, sanatsal uğraşlar, günlük tutmak, vakit idaresi teknikleri ve gerektiğinde ruhsal takviye almak. En değerlisi ise hisleri bastırmak yerine, onları tanımak ve söz ederek ‘Ne yapabilirim, ne yaparsam daha uygun olur?’ sorularına yanıtlar bulmak olacaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
