By 
Temiz enerjide global rekabet sürat kazanırken, bu yarışın perde gerisinde kirli oyunlar da devreye girmiş olabilir. ABD’nin yenilenebilir güç altyapısında büyük ölçüde Çin imali kesimlere bel bağlaması, ülkeyi potansiyel bir güvenlik krizinin eşiğine getirdi. Reuters tarafından yürütülen kapsamlı bir araştırma, ABD’de kullanılan kimi güneş enerjisi sistemlerinde gizli irtibat cihazları bulunduğunu ortaya çıkardı. Bu aygıtların, Çin merkezli üreticiler tarafından şuurlu biçimde yerleştirilmiş olabileceği ihtimali, güç güvenliği açısından önemli telaşlara yol açıyor. Gizli bağlantı aygıtları tespit edildi
İddiaya nazaran, Çinli şirketlerin ürettiği birtakım güneş invertörleri ve batarya sistemlerinde, dokümanlarda yer almayan hücresel bağlantı ekipmanları tespit edildi. Bu modüller, güneş panellerini şebekeye bağlayan ve enerjiyi depolayan sistemlerin temel bileşenlerini oluşturuyor.
Uzmanlar, bu saklı aygıtların uzaktan müdahale ile invertörleri devre dışı bırakmak yahut enerji arzını kesintiye uğratmak maksadıyla kullanılabileceği konusunda uyarıyor. En makus senaryoda, bu müdahaleler geniş çaplı elektrik kesintilerine neden olabilir. Reuters’ın haberine nazaran, Kasım 2024’te kimi invertörlerin Çin’den gelen sinyallerle uzaktan kapatıldığına dair hadiseler yaşandı. Bu olayların tam tesiri şimdi belirlenemese de yetkililer ortasında telaş yarattı.
Kasıtlı olarak gizlenmişler
Güneş gücü sistemlerinde uzaktan güncelleme ve performans takibi için irtibat özelliklerinin olması aslında alışılmadık bir durum değil, hatta artık doğal. Fakat Reuters’ın ortaya çıkardığına nazaran, sorun bu bileşenlerin belgelenmemiş olması. Öbür bir deyişle, aygıtların içine kasıtlı olarak gizlenmişler. ABD Enerji Bakanlığı sözcüsü verdiği demeçte, “Bu fonksiyonellik berbat niyetli olmayabilir, fakat satın alanların aldıkları eserlerin özelliklerini tam olarak anlamaları çok önemlidir” dedi.
Cihazlardaki irtibat sistemleri eser evraklarında açıkça belirtildiğinde, çoklukla güvenlik duvarları ve siber güvenlik protokolleriyle uygulanabiliyor. Lakin kelam konusu bileşenler evraklarda yer almadığında, bu cins tedbirler devreye alınmıyor. Bu da, sistemlerin dış müdahalelere ve makûs niyetli erişimlere karşı savunmasız kalmasına neden oluyor.
Çin argümanları reddetti
Bununla birlikte birden fazla Çinli üreticinin bu olayda ismi geçtiği fakat etkilenen kesim yahut sistemlerin sayısının şimdi netleşmediği belirtiliyor. ABD’li yetkililer, olayın kapsamını belirlemek ve muhtemel tehditleri bertaraf etmek için soruşturmalarını sürdürüyor. Öte yandan Çin idaresi tezleri kesin bir lisanla reddetti. Çin’in Washington Büyükelçiliği, “Ulusal güvenlik kavramının genelleştirilmesine, Çin’in altyapı muvaffakiyetlerinin çarpıtılmasına ve karalanmasına” karşı çıktıklarını belirtti.
Çinli firmalar hâlihazırda ABD güneş gücü altyapısında kıymetli bir hisseye sahip. Güç danışmanlık firması Wood Mackenzie’nin datalarına nazaran, dünya genelindeki güneş invertörlerinin yaklaşık yüzde 78’i Çin menşeli. Ayrıyeten, ABD’deki güneş paneli üretim kapasitesinin yüzde 39’u da Çin şirketlerine ilişkin.
Bu derin güç bağlılığı göz önüne alındığında -endişelerin hakikat olduğu kabul edilirse- aslında riskin çok yüksek olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Çünkü kelam konusu sistemler sadece stokta beklemiyor; ülke çapında konutlara, iş yerlerine ve kamu altyapısına entegre edilmiş durumda. ABD Enerji Bakanlığı henüz resmi bir alarm durumu ilan etmese de, gelişmeleri yakından izliyor.
