By 2 Nisan’da Washington’un birçok ticaret ortağından ithal edilen eserlere en az yüzde 10 ek vergi uygulayacağı açıklaması, global ticaret savaşlarını daha da derinleştireceği telaşlarına yol açtı. Bu açıklama, petrol piyasalarında da aşağı taraflı baskı oluşturdu. Birebir hafta Brent petrolün varil fiyatı, yüzde 9,1 düşerek 65,74 dolara geriledi ve Ağustos 2021’den bu yana en düşük haftalık kapanışı yaşandı. Batı Teksas çeşidi (WTI) ham petrol de yüzde 9,8 düşerek 62,10 dolara indi.
Trump’ın bu yeni tarifelere Çin’in verdiği karşılıkla birlikte, 9 Nisan’da Brent petrol fiyatı 58,22 dolara kadar inerek Şubat 2021’den bu yana en düşük seviyeyi gördü. Fakat ABD idaresi birtakım ülkeler için ek vergileri 90 gün boyunca askıya alacağını duyurduktan sonra, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 6,7 yükselerek 65,47 dolara çıktı. Yeniden de haftayı yüzde 2,2 kayıpla 64,26 dolardan tamamladı.
Böylece, 2 Nisan’dan itibaren Brent petrol, yaklaşık 4 yılın akabinde birinci defa haftayı 65 doların altında kapatmış oldu. WTI ham petrolün varil fiyatı da yüzde 1,8 azalarak 60,97 dolara geriledi.
Trump’ın İran’a yönelik yaptırımlarının eksiksiz uygulanacağı açıklamaları ve artan arz telaşlarıyla, Brent petrol bir sonraki hafta yüzde 4,2 artışla 66,96 dolara yükseldi. Fakat 21 Nisan haftasında, İran ile yapılan müzakerelerin olumlu istikamette ilerlediği ve ABD-Çin ticaret tansiyonunun global talebi zayıflatacağı kaygılarıyla, Brent petrol yüzde 1,6 düşerek 65,87 dolara indi. Tıpkı periyotta WTI ham petrol de yüzde 1,2 azalarak 62,93 dolara geriledi.
Sonuç olarak, 2 Nisan’dan itibaren Brent petrol yüzde 10,5 düşerek 7,8 dolar, WTI ham petrol ise yüzde 10,7 gerileyerek 7,6 dolar paha kaybetti.
FİYAT DÜŞÜŞÜ, TÜRKİYE İÇİN FIRSAT OLABİLİR
Viyana Enerji Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Fereydoun Barkeshli, petrol fiyatlarındaki düşüşün Türkiye üzere net güç ithalatçısı ülkeler için kıymetli fırsatlar sunduğunu belirtti:
Petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye’nin güç faturasında azalmaya yol açabilir. Lakin Trump’ın uyguladığı tarifeler nedeniyle yaşanacak global ekonomik yavaşlama, Türkiye’nin büyüme beklentilerine olumsuz yansıyabilir.
Barkeshli, ABD-Çin ticaret savaşlarının global iktisat için yeni bir nizamın habercisi olduğunu ve Türkiye’nin şu an için “görece güvende” olduğunu tabir etti. Uzun vadede, bölgesel ekonomik işbirliklerinin ön plana çıkacağını, Avrasya’da yeni hür ticaret bölgelerinin kurulmasının, dolardan uzaklaşma eğilimlerinin ve bölgesel para ünitelerinin gelişmesinin gündeme gelebileceğini belirtti.
DOLARIN ZAYIFLAMASI VE GLOBAL MALİYETLER
Uluslararası data analitik şirketi Kpler’in Kıdemli Petrol Uzmanı Homayoun Falakshahi, petrol fiyatlarındaki düşüşün global büyüme beklentilerindeki yavaşlamayla alakalı olduğunu belirtti:
ABD için büyüme iddiamızı yüzde 2’den yüzde 0,8’e düşürdük. Bu yüzden Brent petrol için 12 aylık fiyat iddiamızı varil başına 71 dolardan 66 dolara revize ettik.
Falakshahi, Türkiye’nin yılbaşından itibaren günlük ortalama 58 bin varil ham petrol ithal ettiğini belirterek, fiyatlardaki düşüşün Türkiye üzere ülkelerin güç maliyetlerini azalttığını tabir etti. Bunun yanı sıra, doların global ölçekteki zayıflığının da maliyetleri düşüren bir öteki etken olduğunu söyledi. Lakin, Türk lirasının dolar karşısında kıymet kaybetmesinin, bu avantajı değerli ölçüde azalttığını belirtti.
KAYA PETROLÜ ÜZERİNDEKİ BASKI ARTIYOR
Falakshahi, Trump’ın gümrük tarifelerinin global ekonomik büyümeyi olumsuz etkilediğini ve petrol eserlerine olan talebin zayıfladığını tabir etti:
Petrol eserlerine yönelik talep artışı iddiamızı günlük 750 bin varilden 500 bin varile çektik. Bu revizyon bilhassa ABD ve Çin’de dizel ve nafta kullanımındaki düşüşten kaynaklanıyor.
Petrol fiyatlarının mevcut düzeylerde devam etmesinin, ABD’deki kaya petrolü üretimini baskılayacağına dikkat çeken Falakshahi, şunları söyledi:
Yeni petrol kuyularının çıkar sağlamaya başlaması için WTI bazında yaklaşık 65 dolar düzeyinde bir fiyat gerekiyor. Fiyatlar 60 dolar civarında kalırsa, üretimde yıl sonuna kadar günlük 300 bin varillik bir azalma yaşanabilir.
Fiyatların 55 dolara gerilemesi durumunda ise günlük üretim kaybının 600 bin varile ulaşabileceğini belirtti.
