By PKK 12 Mayıs’ta aldığı bir kararla örgütün feshedildiğini açıkladı.
Silah bırakma bundan sonraki kritik etaplardan biri olarak görülüyor.
Peki PKK’nın askeri kapasitesi ve elindeki silahlar hakkında neler biliniyor?
Uzmanlar, 1970’lerin sonunda kurulan PKK ile örgütün bugünkü yapısı ortasında kıymetli farklar olduğunu vurguluyor.
İktisat Dış Siyaset Araştırma Merkezi’nin (EDAM) 2022 tarihli raporuna nazaran PKK’nın son yıllarda elde ettiği füze sistemleri, tank savarlar ve İHA’lar çatışmaları yeni bir düzeye taşındı.
Türkiye tarafından paylaşılan bilgilerde örgütün son periyotta güç kaybettiği vurgulanıyor.
Dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 2017 yılında PKK’ya iştirakin son 30 yılın “en düşük seviyesinde” olduğunu söylemişti.
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler de 2023 yılında “icra ettiğimiz başarılı operasyonlar ile terör örgütüne ağır darbe vuruldu, artık, örgütün hareket kabiliyeti bitme noktasına getirildi” demişti.
Işık Üniversitesi’nde Türkiye’nin dış ve güvenlik siyasetleri alanında uzman olan Prof. Dr. Özlem Kayhan Pusane ise PKK’nın askeri varlığının ötesinde bir yapılanma haline geldiğine dikkat çekiyor.
Prof. Pusane, BBC Türkçe‘ye yaptığı değerlendirmede PKK’yı, Suriye ve Irak’ta varlık gösteren, memleketler arası irtibatlarının yanı sıra “sivil toplum görünümlü yapılardan lojistiğe” farklı yapılanmaları olan “oldukça kapsamlı bir örgüt” olarak tanımlıyor.
PKK’nın elinde hangi silahlar var?
PKK’nın elindeki silahlara dair en kıymetli kaynaklardan biri Ulusal Savunma Bakanlığı’nın (MSB) ele geçirdiği cephaneliklerle ilgili paylaştığı bilgi ve görseller.
Bunun yanında örgüte yakın yayıncıların haberleri de PKK’nın sahip olduğu silahlara dair fikir verebiliyor.
Açık kaynak bilgileri tarayarak dünya çapında silahlı çatışmalara dair yayın yapan MilitanWire yayınının kurucu ortağı Tom Lord, BBC Türkçe‘ye yaptığı değerlendirmede PKK’nın geniş bir askeri kapasitesinin olduğunu söylüyor.
Lord’a nazaran PKK’nın prosedürleri ortasında küçük ve hafif silahların kullanıldığı çatışmaların yanı sıra, kentlerde şiddet hareketleri, el üretimi patlayıcıların kullanıldığı pusular ve vur-kaç taktikleri de yer alıyor.
MilitantWire’ın BBC Türkçe ile paylaştığı bilgilere nazaran PKK’nın cephaneliğinin büyük bir kısmı, Sovyet devrine ilişkin silahların yanı sıra NATO ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nden ele geçirilen silahlardan oluşuyor.
Bunlar ortasında AK platformlu tüfekler, M16/M4 tüfekler, lokal üretim Zagros (12,7 mm) keskin nişancı tüfekleri, el bombaları, Türk imali MKE MPT-55 akın tüfeği ve MPT-55K piyade tüfeği üzere silahlar var.
Lord’a nazaran RPG ve 9M111/9M113 tanksavar füzeleri ve patlayıcılarla donatılmış birinci şahıs görüşlü (FPV) insansız hava araçları örgütün son vakitlerde kullandığı söylenen daha ileri seviye silahlar ortasında.
Lord, PKK’nın silah envanterindeki değerli atılımların ticari dört pervaneli insansız hava araçları, termal görüntüleme özelliği olan tüfekler üzere teknolojiler yoluyla yaşandığını söylüyor.
Lord, Suriye ile Ukrayna üzere çatışmalarda öğrenilen taktiklerin de uyarlanmasının da bu atılıma katkıda bulunduğunu söylüyor.
PKK envanterinde Irak ve Suriye’nin tesiri ne oldu?
EDAM’ın 2022’de yayımladığı rapora nazaran PKK’nın cephanesinin gelişmesindeki değerli kırılımlardan biri 1990’ların başında Birinci Körfez Savaşının ardından dönemin Irak lideri Saddam Hüseyin’in ordu üzerinde denetimi kaybetmesiydi.
Bu devir PKK dahil silahlı kümelerin muharebe kapasitesinde değerli bir artış yaşandı.
Rapora nazaran PKK, 1990’lardan itibaren MANPAD füze sistemlerini kullanmaya başladı.
Daha gelişmiş ikinci ve üçüncü jenerasyon MANPAD sistemlerinin 2011’de patlak veren Suriye iç savaşının akabinde erişim sağlandı.
Prof. Pusane, Suriye’deki gelişmelerin PKK’nın hem büyük yapı olarak hem de askeri olarak farklı boyutlar kazanmasında kıymetli bir bir rol oynadığını söylüyor.
Kayhan Pusane, “İç savaş ortamında edinilen maharetler, edinilen silahlar, ekipmanlar, mühimmatlar PKK’yı güçlendirdi” diyor.
Türkiye’nin güvenlik siyasetleri üzerine uzman olan Pusane’ye nazaran, 2013’te başlayan tahlil sürecinin 2015 prestijiyle sona ermesinde, örgütün Suriye’de elde ettiği maharetler doğrultusunda daha fazlasını kazanabileceği beklentisi de tesirliydi.
İnsansız hava araçları
Türkiye’nin PKK’ya karşı operasyonları son yıllarda ülkenin güneydoğusundan Irak’ın ve Suriye’nin kuzeyine kaydı.
Bu periyotta PKK’nın elindeki silahlar da çeşitlendi.
Örneğin MSB, Kasım 2021’de Irak’ın kuzeyinde Metina ve Avaşin-Basyan bölgelerinde PKK’ya ilişkin, Zu-23/35 makineli uçaksavar topu, tanksavar, tanksavar mühimmatı, RPG-7 roketatar silahı, Doçka uçaksavar, makineli uçaksavar topu üzere birtakım ağır silahlar ele geçirdiğini duyurmuştu.
Diğer yandan Türkiye’nin SİHA teknolojisinde sağladığı ilerlemenin de katkısıyla hava çatışmaları değerli bir çatışma alanı olarak belirdi.
PKK’nın birinci şahıs görüşlü (FPV) insansız hava araçlarını (İHA) daha fazla kullanmaya başladığına dair haberler de basında yer aldı.
Ortadoğu’ya odaklı Middle East Eye’ın Temmuz 2024 tarihli haberine nazaran PKK, yalnızca Haziran 2024’te Türkiye’ye en az 17 defa İHA saldırısı düzenledi.
NTV’nin Haziran 2024 tarihli haberine göre Milli Savunma Bakanlığı (MSB) PKK’nın artan İHA ve kamikaze İHA ataklarına karşı Türkiye Irak’ın kuzeyindeki üs bölgelerine Korkut ismi verilen hava savunma sistemini konuşlandırdı.
MSB Kasım 2024’te bu sistemlerin Irak’ın kuzeyinde havadaki gayeleri vurduğunu gösteren bir görüntü paylaştı.
Türkiye’nin Irak’ın kuzeyine düzenlediği askeri harekatlar hala sürüyor.
Ancak son devirde yaşanan gelişmeler iki taraf açısından çatışma dinamiklerini büyük ölçüde değiştirdi.
BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtlayan Milletlerarası Kriz Kümesi Türkiye Kıdemli Analisti Berkay Mandıracı, “Türkiye, son on yıldaki ağır askeri operasyonları, Esad’ın düşmesinden sonra Suriye’deki güçlenen pozisyonu ve ABD’nin kuzeydoğudan çekilme mümkünlüğünün artmasıyla birlikte küme üzerindeki baskıyı yoğunlaştırdı” diyor.
“PKK artık gayrete devam etmenin savunulamaz olduğu sonucuna varmış üzere görünüyor. Lakin bundan sonra ne olacağı, Ankara’nın nasıl bir karşılık vereceğine ve PKK’nın kelamlarının aksiyona dönüşüp dönüşmeyeceğine bağlı” diye ekliyor.
