By Polikistik böbrek hastalığı (PBH), toplumda gereğince tanınmayan lakin ömür kalitesini önemli biçimde etkileyebilen, genetik kaynaklı bir böbrek rahatsızlığıdır. Böbreklerde çok sayıda sıvı dolu kist oluşumuyla karakterize edilen hastalık, vakitle organın büyümesine ve fonksiyon kaybına yol açabiliyor. Bireye özel tedavi ve yeni jenerasyon ilaçlarla hastalık artık daha yönetilebilir hale geliyor.
GENETİK kaynaklı böbrek hastalığı olan polikistik böbrek hastalığının seyri birçok vakit sessiz olsa da karın ve yan ağrısı, yüksek tansiyon, kanlı idrar, sık idrara çıkma, idrar yolu enfeksiyonları ve karında dolgunluk hissi üzere belirtilerle kendini gösterebiliyor. Kimi bireylerde halsizlik, baş ağrısı ve böbrek taşı oluşumu da görülebiliyor ve ilerlemiş hadiselerde diyaliz ya da böbrek nakli üzere ömrü sürdürücü tedavi seçeneklerine başvurulması gerekiyor.
Diyalize giden yolu yavaşlatmak hayati kıymet taşıyor
Hastalığın en büyük riski, böbrek işlevlerinin kaybı ve buna bağlı olarak diyalize duyulan gereksinimdir. Fakat diyaliz tedavisi her ne kadar ömrü sürdürse de hayli zorlayıcı. Hastaların haftada birkaç gün hastaneye yahut diyaliz merkezine gitmesini gerektirir, her seans saatlerce sürer ve günlük ömrü değerli ölçüde kısıtlıyor. Ayrıyeten enfeksiyon riski, damar yolu sorunları, tansiyon düzensizlikleri, kas krampları ve beslenme problemleri üzere çeşitli komplikasyonlar da yaygın formda görülüyor. Bu nedenle diyalizi mümkün olduğunca geciktirmek hem fizikî hem de ruhsal açıdan hastalar için kıymetli bir çıkar.
Hastalığın seyrini genetik yapı belirliyor
Polikistik böbrek hastalığı çoğunlukla otozomal dominant kalıtımla jenerasyondan nesile geçiyor. Hasta bir ebeveynin çocuğuna hastalığı aktarma mümkünlüğü %50. Bu nedenle ailesinde PBH hikayesi bulunan bireylerin erken yaşlardan itibaren nizamlı doktor kontrolü yaptırması büyük değer taşıyor. Hastalığın seyrini belirleyen temel faktörlerden biri de genetik mutasyonlar. PBH çoklukla PKD1 ya da PKD2 genlerindeki mutasyonlarla bağlantılı. PKD1 mutasyonu taşıyan bireylerde hastalık daha erken yaşta ortaya çıkıp ve daha süratli ilerlerken, PKD2 mutasyonu olanlarda süreç çoklukla daha yavaş seyrediyor. Genetik testler sayesinde mutasyon tipi belirlenerek şahsa özel tedavi planları oluşturulabilir.
Yeni tedavi seçenekleriyle hayat kalitesinde artış mümkün
Tıp dünyasındaki ilerlemeler sayesinde PBH ile yaşamak artık daha yönetilebilir hale geliyor. Gelişen görüntüleme teknolojileri, genetik tahlil imkanları ve yeni ilaçlar sayesinde hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabiliyor. Bilhassa birtakım ilaçlarla diyaliz ya da böbrek nakli gereksinimi ortalama 7 yıl ertelenebiliyor. Bu gelişme hem hastaların umutlarını artırıyor hem de ömür kalitelerini kıymetli ölçüde güzelleştiriyor.
PBH sırf fizikî olarak değil, ruhsal taraftan de yıpratıcı bir hastalık. Hastalar ve yakınları, sürecin belirsizliğiyle başa çıkarken duygusal takviye gereksinimi duyabiliyor. Bu nedenle hastalığın idaresinde tıbbi tedavilerin yanı sıra psikososyal takviyelerin de yer aldığı bütüncül bir yaklaşım tercih edilmeli.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
