By Sırrı Süreyya Başkan, kalp krizi geçirdi.
Sık sık birtakım rahatsızlıklarla uğraş ettiğini söyleyen Başkan, 12 saat süren yüksek riskli bir ameliyat geçirdi.
Bu ameliyattan sonra ağır bakımda tedavisi süren Sırrı Süreyya Lider, şimdi uyanmadı.
Sırrı Süreyya Başkan’ın tabibi Prof. Dr. Ertan Sağbaş, uygulanan tedavi ve gelinen kademeye dair ayrıntılı açıklamalarda bulundu.
Tedavi süreci boyunca yaşananları anlatan Sağbaş, “Şu hale gelmesi büyük mucize. Kurtulma ihtimali zayıf da olsa umudumuz var” dedi.
Önder’e günlerdir uyutucu ilaç verilmediğini lakin buna rağmen uyanmadığını da söyleyen Sağbaş, “Bunun sebebi ne? Ödem. İnşallah ödemdir. (Beyin) Oksijensiz de kalmış olabilir. Şu an beynindeki hadise net budur diyemiyoruz. Daha doğrusu nörologlar diyemiyor” ifadelerini kullandı.
“HASTANIN KİM OLDUĞUNA DAİR BİLGİM YOKTU”
O gün olağan mesaimizi tamamlamıştık. Ameliyatım vardı. Ameliyatımı tamamladım. Çıkmadan evvel yeniden acil bir hasta çıktı. Aort (Atardamar) damarında yırtık vardı. Onu endostent (Yırtık olan aort bölgesine içerden stent yerleştirilme) yaptık. Gerisinden da bir hastamızın kalp tamponadı (Sıvı toplanması) gelişmişti.
Ona da müdahale ettik. Saat 21.30 üzere hastaneden çıkıp konuta gittim. Tam dinlenirken uzman bir doktor arkadaşımız arayarak, ‘Diseksiyon (arot yırtığı) olan bir hastanın olduğunu ve resüsite (kalp masajı) yaptıklarını söyledi. Evvel şuurunun yerinde olup olmadığını sordum. Şuuru kapalı cevabı aldım.
Ama tıpkı vakitte resüsitasyon birinci andan itibaren hiç kesilmeden devam ettirilmiş. Münasebetiyle beyinle ilgili daha optimist bir tablo çizildi. Takımın toplanmasını istedim ve hastaneye yanlışsız yolla çıktım. Yaklaşık 20-25 dakikada hastaneye vardım.
Hastanın kim olduğuna dair de hiçbir fikrim yoktu. Yolda iken hastanın Sırrı Süreyya Bey olduğunu öğrendim. Özel hocalar toplandı diye birtakım spekülasyonlar oldu. Bundan herkes emin olsun; hastanın kim olduğunu bilmiyordum ve bir öteki hasta da olsaydı tıpkı grup çıkacaktık ve bu ameliyatı gerçekleştirecektik.
“NÖROLOJİK AÇIDAN OLUMSUZ DURUM DAHA FAZLA”
Soluk alma refleksi oluşmuyor. Uyutucu almadığı halde uyanmıyor ve gözünü açmıyor. Nörolojik açıdan olumsuz durum daha fazla üzere duruyor. Bu benim öngörüm değil, nörologların öngörüsü. O işin profesyoneli nörologlardır.
Gelişinin 5’inci ya da 10’uncu dakikasında kalbi bir orta çalışmaya başlamış. O müddet zarfında arkadaşlar EKO (Kalp ultrasonu) yapmışlar. EKO’da aort kısmında diseksiyon flebini (yırtık emareleri) görmüşler. Yani burada aortun katları içerisinde kanama olur. En iç katmanı merkeze gerçek iter o ortaya kan girince orada bir septum üzere bir yapı gözükür.
Bu EKO da patognomiktir (belirleyici). Yani bunu gördüğünüz vakit buna diseksiyon dersiniz. Münasebetiyle da teşhisi netti. Müdahale için o çok kıymetliydi. O EKO’yu yapıp onun ismini koyması çok değerli oldu. Hiç vakit geçirmeden direkt hasta yakınlarıyla görüşüp onaylarını alıp direkt ameliyathaneye resüsitasyonla indirdik.
“KALBİNİ GÜNLERDİR DİNLİYORUZ”
Kalp masajıyla ameliyat masasına aldık. Kalp masajıyla evvel kasık, atar damar ve toplar damarından kalp akciğer makinesine geçtik. Sirkülasyonu rahatlattık. Sonra kalp masajını bıraktık. Sonra göğsünü açıp aort anevrizmasını ve diseksiyonunu düzelttik.
Sağ koroneri, yani kalp vesilenin 3 tane koroner damar sistemi vardır. Bunlardan sağda olanı diseksiyon sınırının içerisinde kalmış. O diseksiyonun yalancı lümenindeki kan akımı bu sağ koroner ağzını kollabe (kapatmak) etmiş. Yani içe gerçek bu türlü büzüştürür üzere yapıp ağzını tıkamış. Bu da kalp adalesine kan gidişini engellemiş. Ve kalp krizi oluşmaya da başlamış. Yani hastamızda hem diseksiyon vardı hem de kalp krizi vardı.
İki ağır pataloji vardı. Bu durumu görünce bypass kararı aldım. Ayağından damar çıkardık ve oraya bypassını da yaptık ve patolojiyi büsbütün düzelttik. Sonra kalbi biraz dinlendirdik. Zira kalp çok hırpalanmış ve yorulmuştu. Sonra kalp akciğer makinesinden çıkmayı denedik fakat çıkamadık. Bunu kestirim ettiğimiz için ECMO’yu (Akciğer ve kalbin yerini tutan yapay sirkülasyon cihaz) da hazırlamıştık.
ECMO dayanağından çıktık. Kasık damarından atar damar toplar damarla kalp akciğer makinesine geçtik. Bir nevi kalp akciğer makinesi üzere. Yani bedendeki kan deveranı sağlıyor. Bu hem akciğerin hem de kalbin yerini tutabiliyor. Münasebetiyle o sırada kalp dinleniyor.
Günlerdir kalbi dinlendiriyoruz. Asıl beden sirkülasyonunu sağlayan ECMO’dur. ECMO dayanağıyla çıktık. Yalnızca cilt altı kapattık. Kalp ödemli olduğu için kemiği de birleştirmedik. Bu halde çıktık.
“SAĞ KALP KENDİSİNİ TOPARLASIN, KASILSIN İSTİYORDUK”
Ameliyattan sonra 2-3 gün bekledik. Sonra tekrar ameliyata aldık. Bu sefer hem içerisini temizledik hem de kalbe bakıp gözlemledik. Birinci ameliyatta kasılmayan sağ tarafın kasılmaya başladığını gördük. Bu çok âlâ bir şey. Bu amaçladığımız bir şeydi. Yani kalbi dinlendirelim, sağ kalp kendini toparlasın ve kasılmaya başlasın istiyorduk. İstediğimiz buydu. O bizi çok sevindirdi.
“BEYİN İLE İLGİLİ BELİRSİZLİK VAR”
Aslında bu bir stunning durumudur. Stunning yani dokuların oksijensiz kalması nedeniyle oluşan bir durum. Stunning olağanda beş altı gün sonra açılmaya başlar. Üçüncü günde açılmaya başlamasa bizi çok sevindirdi.
Fakat burada şöyle de bir şey var; Göğsü kapattık fakat beyin ile ilgili belirsizlik birinci günden itibaren vardı. 1 saat kadar kalp masajı yapılan bir insanın beyni oksijensiz kaldı mı kalmadı mı sorusunun karşılığı çok değerlidir.
Bu ortada patoloji olarak biz yırtığı gördüğümüzde düzelttiğimizi söz etmiştik. Bu yırtığın birebir vakitte sağ şah damarına yanlışsız ilerlediğini de gördük. Yani kalp masajı yapılırken bu yırtıktan ötürü beyin kanlanmamış da olabilir. Lakin net bir şey bilmiyoruz. Bu türlü de bir belirsizlik de var.
“BEYİN İLE İLGİLİ GÖRÜNTÜLEME YAPTIK”
ECMO takviyesine devam ediyoruz. Göğsünü kapattık. Beyinle ilgili bir görüntüleme yapabildik ve tomografi çektik.
Bu daha yenidir. 3 gün evvel akşam saatlerinde yapabildik. Orada ağır bir beyin ödemi var. Nörologlar ödemin açılması gerektiğini söylüyor. Lakin bizler de o vakit net konuşabiliriz. O belirsizliğini hala koruyor. Soluk alma refleksi oluşmuyor. Uyutucu almadığı halde uyanmıyor ve gözünü açmıyor.
Nörolojik açıdan olumsuz durum daha fazla üzere duruyor. Bu benim öngörüm değil, nörologların öngörüsü. O işin profesyoneli nörologlardır.
“VÜCUTTAN SIVI ÇEKİP, ÖDEMİ AZALTMAYA ÇALIŞIYORUZ”
Hemen birinci andan itibaren antiödem tedavisine başladık. Beynin ödemlendiğini kestirim ediyorduk. Bu durum kalp masajıyla resüsitasyon yapılan hastalardaki en büyük sorunlardan biridir bu. Nörolog arkadaşlarımızın da teklifiyle birinci andan itibaren antiödem tedaviye başladık. Artık de devam ettiriyoruz.
Bu tomografideki durumu görünce yanlışsız yolda olduğumuzu gördük. Zira çok ağır ödem var. Artı bedenden sıvı çekiyoruz. Böylelikle ödemi azaltmaya çalışıyoruz. Sıvı çekerek artı damar içi onkotik basınç dediğimiz durumu arttırıp damar içerisindeki protein yoğunluğunu daha fazla hale getirerek dokulardan ve beyinden sıvı çekmeye çalışıyoruz.
Yani ilaç tedavisi ve antiödem tedavisine devam ediyoruz. Beklentimiz ödemin bir an evvel giderilmesidir ve şu anda azaldı diyebiliriz. Alttan ne çıkacak ve nasıl bir şey çıkacak onu görmeyi bekleyeceğiz.
“ZAMAN BİLDİREMEYİZ”
Zaman bildiremeyiz. Bize bunu çok soruyorlar. Ne gün teneffüsten ayrılır? Ne gün uyanır? Ne gün kalbi düzelir? Ne gün ECMO’dan çıkar? Daima bu türlü bir mühlet vermemiz isteniyor. Ancak bu türlü hastalarda kısa, orta ve uzun vade bir şey söylememiz mümkün değil. Bu ödem ne vakit dağılır? Bunu söylememiz mümkün değil. Ne vakit uyanır? Ne vakit ECMO’dan ayırırız? Ne vakit kalp kendini toparlar? Bunu söyleyebilmek güçtür.
Sırrı Beyin durumunda hastalık yok. Hasta var. Yani hem diseksiyon hem de kalp krizi vardı. Onun için standart bir şey yok. Anlık datalarla tedaviyi düzenleyerek bir yol haritası çizmeye çalışıyoruz.
Tabii. Mesela günlük sıvı istikrarı olarak negatifte kalıyoruz. Bunun ölçümünü yapıyoruz. Yani bedene giren sıvı, çıkan sıvı ölçüsünü devamlı ölçüyoruz. Ödemi azaltıyoruz. Günbegün azaltıyoruz. Yani emelimize yanlışsız sonuçlar alıyoruz diyebiliriz. Lakin hala çok fazla ödem var.
“DAHA EVVEL TEŞHİSİ KONULMUŞ BİR AORT ANEVRİZMASI VARMIŞ”
Bunu da araştırdık. Aslında daha öncesinden teşhisi konulmuş bir aort anevrizması varmış. 4,6 santimlik bir anevrizma var (45-46 milim). 45-46 milim o uzunluktaki bir insan için takip kararı gerektiren bir anevrizmadır lakin müdahale gerekliliği yok.
Ancak şöyle de bir şey var; Kolaylaştırıcı olarak aortit yani vaskulit de varmış. Konnektif doku hastalığı nedeniyle aortun dayanıklığı azalmış. Net neden anevrizma ve genişlemedir. Bu genişlemeyi yırtılmaya götüren bir durum var. O nedenle biz aort anevrizmalarında orayı değiştiririz, yapay damar takarız.
İstatistiksel olarak 45 milimlik bir damarın yıllık yırtılma ihtimali yüzde 1-2 civarındadır. Fakat aortit bunu biraz kolaylaştırmış. Tahminen bu durum da istatistiksel yüzdeyi arttırmış olabilir.
Ama bu yırtılma yüzde 50 milimin üzerine çıktığı vakit istatistiksel olarak yırtılma riski ameliyat riskinin üzerine çıkar. Mesela yıllık yırtılma oranı yüzde 5 ve yüzde 10’lar olur. O vakit da hastaya ameliyat olmasını öneririz. Zira ameliyatın riski yüzde 2.
UYGULANAN TEDAVİYE DAİR
Bu çok taraflı bir tedavidir. Kalbi destekleyici ilaç ve nitrik oksit veriyoruz. Aslında akciğer damar yatağındaki basıncı düşürmek ve kalbin önündeki yükü azaltmak için bu ilaçları veriyoruz. Aortitten ötürü aorta da tekrar bir sorun olmasın diye kortizon veriliyor. Yeniden beyin ödemini azaltmak için kortizon veriyoruz.
Geniş spektrumda enfeksiyon çıkmasın diye antibiyotik veriyoruz. En çok korktuğumuz şeylerden biri de enfeksiyondur. Kan dolanım âlâ sağlansın diye kan sulandırıcı ilcalar veriyoruz. Yani bu bu türlü çok ayaklı, çok parametreli bir tedavi. Birçok arkadaşımız bu tedaviye katılıyor ve üstleniyor. Bir grup çalışması biçiminde götürüyoruz.
NE VAKİT UYANDIRILACAK
Şu an uyutucu hiçbir hiç bir ilaç almıyor. Günlerdir uyutucu bir şey almıyor ancak uyanmıyor. Bunun sebebi ne? Ödem. İnşallah ödemdir. Oksijensiz de kalmış olabilir. Anoksik beyin diyoruz.
Bu resüsüstasyon sırasında o da olabilir. Bunun ismini şu an koyamıyoruz. Şu an beynindeki hadise net budur diyemiyoruz. Daha doğrusu nörologlar diyemiyor.
Aslında şanslı zira şu hale gelmesi büyük mucizedir. Biz de bir mucizenin peşine düştük gidiyoruz. Bu mucizeyi gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Çok istikrarlı olmamız lazım. Umudumuz devam ediyor. Kurtulma ihtimali zayıf da olsa umudumuz var.
