By ABD Başkanı Donald Trump’ın 13-16 Mayıs tarihlerinde sırasıyla Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne gerçekleştirdiği resmi ziyaretler, İsrail kamuoyunda Tel Aviv-Washington çizgisindeki bağın geleceğine dair önemli soru işaretleri doğurdu. Bilhassa İran’la yürütülen nükleer müzakereler, Yemen’de Husilerle sağlanan ateşkes ve Suriye yaptırımlarının kaldırılacağı istikametindeki iletiler, Trump idaresinin İsrail’i bölgede yalnız bırakmaya başladığı yorumlarına neden oldu.
İsrail basınında yer alan değerlendirmelere nazaran, Trump’ın bölgeye gelişmiş Amerikan silahları satmaya yönelik yeşil ışık yakması, Tel Aviv’in yıllardır koruduğu “askeri niteliksel üstünlük” prensibini zedeliyor. Tel Aviv’in dışlandığı bir güvenlik denklemine işaret eden gelişmeler, ABD-İsrail bağlantılarında yeni bir devrin başlangıcı olarak görülüyor.
“WASHINGTON’A GİDEN YOL, ARTIK TEL AVIVDEN DEĞİL, KÖRFEZ’DEN GEÇİYOR”
Walla haber sitesinde yayımlanan tahlilinde gazeteci Ben Caspit, Trump’ın bölgesel cinsini “İsrail’in masadan kalktığı bir Orta Doğu resmi” olarak tanımlıyor. Caspit’e nazaran, bir periyot Washington’un kapısına çıkan yolun ön koşulu İsrail ile düzgün ilgiler kurmaktı, lakin bu denklem artık değişti. “Bugün Washington’a giden yol Riyad, Doha, Abu Dabi ve Ankara’dan geçiyor. İsrail ise dışarıda kaldı, duvara bakıyor” ifadeleriyle tabloyu çarpıcı biçimde özetleyen Caspit, Netanyahu periyodunda bu stratejik ittifakın büyük yara aldığını vurguladı.
Caspit ayrıyeten, ABD’nin bölgedeki müttefiklerine F-35 savaş uçakları ve orta menzilli füze sistemleri üzere gelişmiş silahları sunmasının, Tel Aviv’in güvenlik doktrinini temelden sarstığını belirtti.
TRUMP’TAN NETANYAHU’YA ÜSTÜ KAPALI İLETİ: “ARTIK BİZİMLE DEĞİLSİN”
Haaretz gazetesi müellifi Yossi Verter ise Trump’ın bu ziyaretinin, Tel Aviv’e açık bir ihtar niteliği taşıdığını lisana getiriyor. Verter, Netanyahu’nun iç siyasette yolsuzluk evraklarıyla boğuştuğu bir devirde, Trump’ın bölge önderleriyle stratejik iştirakler kurarak İsrail’i “en beğenilen müttefik” pozisyonundan uzaklaştırdığına dikkat çekti. Trump’ın, Gazze’deki gelişmeler bağlamında İsrail’i bypass ederek direkt Hamas’la esir takası görüşmeleri yürütmesi, Verter’e nazaran diplomatik manada Netanyahu’ya “kovuldun” iletisi niteliğinde.
THE JERUSALEM POST: “NETANYAHU’NUN ABD ÜZERİNDEKİ TESİRİ SONA ERDİ”
The Jerusalem Post müellifi Amotz Asa-el de, Trump’ın ikinci başkanlık periyodunda Netanyahu’nun üzerindeki tesirinin artık sembolik seviyede kaldığını öne sürüyor. ABD’nin İran’la müzakere masasına dönmesi, İsrail’in Yemen’deki askeri operasyonlarına karşın Husilerle ateşkes sağlanması ve Türkiye’ye F-35 satışının yine gündeme gelmesi, Asa-el’e nazaran Netanyahu’nun ABD üzerindeki kaldıraç gücünü yitirdiğini gösteriyor.
“İSRAİL ARTIK TESELLİ MÜKAFATINA BİLE LAYIK GÖRÜLMİYOR”
Yedioth Ahronoth gazetesinden Avi Askhenazi ise ABD-İsrail münasebetlerinde bir dönüm noktasında olunduğunu savunuyor. Askhenazi’ye nazaran, ABD Lider Yardımcısı JD Vance’in Vatikan ziyaretinden sonra İsrail’i ziyaret etmemesi ihtimali bile, Washington’un Tel Aviv’e “önemsiz bir partner” muamelesi yaptığını gösteriyor. “Amerikalılar İsrail’e jest yapmaya bile istekli değil” diyen Askhenazi, Netanyahu hükümetinin memleketler arası arenada giderek yalnızlaştığını tabir etti.
