By Her geçen gün daha ulaşılabilir hale gelmesiyle “8. kıta” olarak isimlendirilen Ay’a duyulan ilgi süratle artıyor. 10 yıl içinde gerçekleştirilecek 60’tan fazla vazifeyle Ay’da faal olan ülkelerin sayısının artması bekleniyor. Bu gelişmeler, Ay’daki ekonomik faaliyetlerin büyük bir ivme kazanmasına yol açacak.
2020’lerin sonunda Ay’da oluşturulacak Dünya-Ay ekonomik bölgesinin, 2040 yılına kadar yaklaşık 150 milyar dolarlık bir pazar büyüklüğüne ulaşması öngörülüyor. Bu amaç doğrultusunda, Ay’da sürdürülebilir varlık sağlamak ve ekonomik gücünü artırmak isteyen aktörler, ARTEMIS, Lunar Gateway ve ILRS üzere kapsamlı programlarla paydaşlıklar kurmayı planlıyor.
Ay’ın, bilhassa yakıt ikmali açısından bir üs olarak kullanılması, Dünya-Ay-derin uzay lojistiğini daha verimli hale getirmeyi amaçlayan bu projelerin başında yer alıyor.
TÜRKİYE’NİN AY MAKSATLARI VE UZAYDA BAĞIMSIZLIK YOLU
Türkiye, uzaya bağımsız erişim sağlama yolunda değerli adımlar atıyor. Ulusal Uzay Programı kapsamında, 2028 yılına kadar Ay’a birinci vazifesini gerçekleştirmeyi planlayan Türkiye, bu süreçte derin uzaya erişim deneyimini kazanmaya odaklanıyor. Bunun yanı sıra, Ay araştırmalarında Türkiye’yi öncü ülkeler ortasına sokacak ve bilimsel kapasitesini artıracak çalıştaylar da düzenleniyor.
Ülke, Ay’a kendi mühendisleri ve bilim insanları tarafından tasarlanan uzay aracıyla gitmeyi hedefliyor. Ay Programı, bir dizi gelişmiş teknolojinin üzerinde çalışıldığı bir alan haline gelmiş durumda. Bu kapsamda Ay teleskobu, Ay yüzeyini ayrıntılı inceleyecek yüksek çözünürlüklü görüntü kameralar, radyasyon dozimetreleri üzere değerli aygıtların geliştirilmesi sürüyor.
Ay vazifesinin bilimsel maksatları de son derece stratejik. Ay’daki suyun kökenlerini anlamak, lokal manyetosferlerin yapısını araştırmak, sıcaklık dağılımını incelemek ve Ay ile Dünya ortasındaki radyasyon ortamını karakterize etmek, bu misyonların en önemli öncelikleri ortasında yer alıyor. Bu bilimsel bulgular, gelecekteki Ay vazifelerinin planlamasında belirleyici rol oynayacak.
AY İKTİSADININ TEMELLERİ VE TÜRKİYE’NİN ROLÜ
Ay iktisadının inşası, sırf uzay sanayisinin eforlarıyla mümkün olmayacak. Bu büyüyen pazarın inşasında otomotiv, inşaat, robotik, haberleşme, güç, madencilik, sıhhat ve ulaştırma üzere pek çok dalın de katkı sağlaması bekleniyor. Ay’a yönelik altyapı suramı, ulaşım, bilgi üretimi ve kaynaklar üzere üç temel ögesi kapsayan bu iktisat, Türkiye’nin de dahil olduğu küresel bir iş birliği gerektiriyor.
Milli Uzay Programı’nda yer alan Ay Programı, Türkiye’nin uzay dışındaki dallarla oluşturacağı ekosistemle Ay iktisadının üç temel alanına katkı sağlayabilir. Ay’a ulaşım, Ay’a özel data üretimi ve Ay kaynaklarının çıkarılması üzere ögelerde Türkiye, sahip olduğu potansiyel ile bu pazarın kıymetli bir oyuncusu olmayı hedefliyor.
AY İKTİSADININ BÜYÜYEN PAZAR HACMİ
2040 yılına kadar, Ay’a ulaşım ve operasyonel takviye üzere faaliyetlerle ilgili pazarın 79 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu pazar, uydu fırlatmaları, iniş araçları, keşif araçları ve data sürece üzere ögeleri kapsıyor.
Ayrıca, Ay’a özel bilgi üretimi pazarının da 2040’ta 8,3 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Bu pazar, Ay yörüngesinden data toplama, sürece ve tahlil etme üzere faaliyetleri içeriyor.
Ay kaynakları pazarının ise 2040’ta 64 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu alandaki çalışmalar, kaynakların keşfi, çıkarılması, işlenmesi ve kesin eserlerin pazara sunulmasını kapsıyor.
