By Günümüzde global bir sıhhat tehdidi haline gelen ilaca dirençli enfeksiyonlarla çabada yapay zeka, umut vadeden tahliller sunuyor.
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Tulane Üniversitesi’nden bilim insanları, Mycobacterium tuberculosis ve Staphylococcus aureus bakterilerinde antibiyotik direncine yol açan genetik mutasyonların tespitini büyük ölçüde düzgünleştiren yapay zeka tabanlı yeni bir sistem geliştirdi.
Bu çığır açan teknik, Nature Communications mecmuasında yayımlanarak bilim dünyasına duyuruldu ve ilaca dirençli enfeksiyonların tedavisi konusunda kıymetli bir adım olarak bedellendiriliyor.
Bu tıp enfeksiyonlar, tedavi süreçlerinin zorluğu ve yüksek mevt oranları nedeniyle dünya genelinde önemli bir sıhhat meselesine yol açmaya devam ediyor.
YENİLİKÇİ KÜME İLİŞKİLENDİRME MODELİ (GAM)
Araştırmacılar, geliştirdikleri bu yeni yolda makine tahsili tabanlı bir Küme İlişkilendirme Modeli (GAM) kullanıyor.
GAM’ın temel hedefi, ilaç direnciyle irtibatlı olan genetik mutasyonları yüksek bir doğrulukla saptamak. Klâsik yolların tersine, GAM direnç düzeneklerine dair mevcut bilgilere bağımlı olmadığı için çok daha esnek bir yapıya sahip.
Bilim insanları, GAM modelini yedi binden fazla Mycobacterium tuberculosis suşu ve yaklaşık dört bin Staphylococcus aureus suşu üzerinde test ederek, dirençle bağlı temel mutasyonları muvaffakiyetle belirledi.
Yapılan mukayeseli tahliller, GAM modelinin Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) direnç bilgi tabanının doğruluk oranına eşit olduğunu ve hatta birtakım durumlarda bu oranı aştığını gösterdi.
Özellikle yanlış olumlu sonuçların sayısında değerli bir azalma sağlandı. Yanlış olumlu sonuçlar, aslında dirençli olmayan bakterilerin dirençli olarak tanımlanmasına ve hasebiyle gereksiz yahut yanlış tedavilere yol açabiliyor.
Çalışmanın baş muharriri Julian Saliba, geliştirilen yolun hangi mutasyonların nitekim dirence neden olduğu konusunda daha net bir tablo çizdiğini ve bu sayede yanlış teşhislerin ve gereksiz tedavi değişikliklerinin önüne geçildiğini söz etti.
Bu yenilikçi yapay zeka tabanlı yaklaşım, ilaca dirençli enfeksiyonlarla gayrette kıymetli bir dönüm noktası olabilir.
