By
TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu Başkanı AK Partili Fatih Dönmez, “Raporumuzda, ‘Yapay zeka teknolojilerinin genel görünümü’, ‘Yapay zekanın kazanımları’, ‘Yapay zekanın riskleri’, ‘Yapay zekanın tüzel çerçevesi ve mevzuat’ başlıklarının yanı sıra sonuç kısmında geleceğe yönelik vizyonu da ele almak isteğindeyiz. Bu rapor yalnızca mevcut durumun bir fotoğrafı değil, birebir vakitte Türkiye’nin yapay zeka siyasetlerine taraf verecek yol haritasının temeli olacaktır” dedi.
TBMM Yapay Zeka Araştırma Kurulu, 4 aylık çalışma mühletinin tamamlanmasının akabinde hazırlanacak komite raporu ile ilgili AK Parti Eskişehir Milletvekili Fatih Dönmez başkanlığında toplandı. Komite toplantısının açılışında konuşan Dönmez, kurulun vazife mühletinin yarın sona ereceğini belirterek, “Komisyon toplantılarında sırf teknik problemler değil, birebir vakitte yapay zekanın toplumsal, hukuksal ve etik boyutları da kapsamlı bir biçimde ele alınmıştır. Bunun yanı sıra, tarım, hukuk, eğitim, sıhhat, iktisat, bağlantı, sanat, istihdam ve daha pek çok alanda yapay zekanın tesirleri değerlendirilmiş, Türkiye’nin bu alandaki potansiyelini nasıl en güzel formda kullanabileceğine dair projeksiyonlar ortaya konulmuştur. Komitemizin çalışmalarında ve rapor yazımında katkı sağlamak üzere görevlendirdiğimiz kıymetli akademisyenlerimiz ve uzmanlarımızla birlikte rapor yazım çalışmalarımız devam etmektedir. Raporumuzda, ‘Yapay zeka teknolojilerinin genel görünümü’, ‘Yapay zekanın kazanımları’, ‘Yapay zekanın riskleri’, ‘Yapay zekanın hukuksal çerçevesi ve mevzuat’ başlıklarının yanı sıra sonuç kısmında geleceğe yönelik vizyonu da ele almak dileğindeyiz. Bu rapor yalnızca mevcut durumun bir fotoğrafı değil, tıpkı vakitte Türkiye’nin yapay zeka siyasetlerine istikamet verecek yol haritasının temeli olacaktır” sözlerini kullandı.
‘TÜM YURTTAŞLARIN FERDÎ DATA HAKKINI ANAYASAL TEMİNAT ALTINA ALMAK GEREKİYOR’
Ardından Dönmez, rapor ile ilgili milletvekillerine söz verdi. DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, “Algoritimik şeffaflık çok değerli, bu yasal mecburilik haline gelmeli. Yapay zekaya dayalı karar alma süreçlerinde insani kontrolü kesinlikle öncelikli olarak konumlandırmak gerekiyor. Tüm yurttaşların ferdî bilgi hakkını anayasal garanti altına almak gerekiyor. Etik kontrol heyetlerini oluşturmak çok değerli ve de alışılmış ki sık sık medya okuryazarlığı diyoruz ancak bir de yapay zeka okuryazarlığı eğitimi var; bunun da ortaöğretimden, tahminen de daha okul eğitiminin birinci yıllarından itibaren eğitime dahil edilmesi gerekiyor. Yapay zeka okuryazarlığı hem gençlerin, çocukların güvenliği hem genel olarak toplumun sağlıklı bir yapay zeka kullanma marifetine sahip olmalı” diye konuştu.
‘ÜST HEYET EKSİKLİĞİ VAR’
Yeni Yol Partisi Denizli Milletvekili Sema Silkin Üs ise komite çalışmalarından bahsetti ve yapay zeka ile ilgili, “Bunun ile ilgili bir üst heyet eksikliği var. Çok farklı kurumlar birbirinden bağımsız çalışmalar yürütüyorlar, bu biraz kaynak israfı manasına da geliyor. Bizim teklifimiz, bunun bir bakanlığa evrilmesi, tahminen ileride bu da olacak. Bence komitemizde buna yer verelim, kurul olarak biz söylemiş olalım. Muhtemelen ileride bu bakanlık kurulmuş olacak fakat birinci etapta, en azından o bakanlığın altlığını oluşturulabilmesi için bir üst şuraya karar verilmesi ve hem üniversitelerin hem kamunun hatta özel bölümün çalışmalarının buradan koordineli ilerlemesi uygun. Gördüğümüz öteki problem bütçe sıkıntısı. Olağan daha elzem bir muhtaçlıklar olduğu için tahminen şu an buraya kaynak ayrılması çok düşünülemiyor fakat bu da bizim bu işte çok gecikmemize neden oluyor” dedi.
‘BU TEKNOLOJİYİ GELİŞTİRMEK İÇİN BİR BANKA ÜZERE BİR ALTYAPI GEREKİYOR’
CHP Bursa Milletvekili Hasan Öztürk de yapay zeka ile ilgili bir üst şuraya muhtaçlık olduğunu kaydetti ve yapay zeka çalışmalarına daha fazla kaynak ayrılması gerektiğini aktararak, “Bu teknolojiyi geliştirmek için fonlama yahut bir banka üzere bir altyapı, finansmanı yüksek teknolojiye, yapay zeka yatırımlarına kaymasını, yani Türkiye’deki özel bölümün de buna ilgi duymasını artıracak, bu fonlamanın tıpkı vakitte klâsik ekonomimizin de içerisinde olan, stratejik gördüğümüz kıymetli bölümleri de kapsayarak, yapay zeka ve dijital dönüşümle birlikte o dallarda de güçlü olmamızı ve kalıcı olmamızı kolaylaştıracak, birebir vakitte da o kesimlerle birlikte elde edeceğimiz yapay zeka tahlillerini de öbür dünya ülkelerini sunabileceğimiz ve güçlü olabileceğimiz eserler elde edeceğimizi de açıkçası düşünüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
‘YAPAY ZEKA İLE İLGİLİ KALICI BİR KOMİTEYE GEREKSİNİM OLDUĞU DÜŞÜNCESİNDEYİM’
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer ise yapay zeka ile ilgili Meclis’in çalışmalarına işaret ederek, “Ben Meclisimizin bu vazife müddeti sona eren Yapay Zeka Komitesine emsal bir kurula gereksinim olduğunu düşünüyorum. Dijital Mecralar Kurulu var lakin bu aslında bunu karşılamıyor. Yani ikisi birleştirilip yeni bir komite mu olur, yoksa yapay zekayı öne alan bilimsel teknolojiler mi olması lazım, birlikte de tartışabiliriz ya da Meclis tartışır” sözlerini kullandı.
‘YAPAY ZEKA YANLIŞLARINA DAİR İNSANİ KORUYUCU ÖNLEM ALINMALI’
AK Parti Kayseri Milletvekili Ayşe Böhürler ise yapay zeka ile ilgili önlemlerin komite raporunda ayrıntılı bir biçimde yazılması gerektiğini vurgulayarak, “Yapay zekanın yaşlılara, engellilere, bayanlara karşı ön yargılı olduğuna dair pek çok şeyi biz de sunumlarda dinledik. Bu nedenle, yapay zeka üretim gruplarının içinde bir yaşlı, bayan kotası kurulmasından yanayım ya da en azından bunun desteklenmesinden yanayım zira özgür teşebbüsleri tahminen desteklemek sıkıntı olabilir. Önyargıları, mevcut önyargıları ve eşitsizlikleri ve şiddeti destekleyen pek çok şey uzun vadede karşımıza çıkabilir. Bu çerçevede, yapay zekayla birlikte oluşabilecek yeni hata kategorilerinin tanımlanması gerekiyor. Aslında, burada Adalet Bakanlığıyla birlikte bir çalışmayı çok muhtaçlık var. Mesela, yapay zeka kusur yaptığında, bu savaş teknolojilerinde gördüğümüz işte İsrail’de de gördük. Yüz tarama yanılgı yapıyor ve ya da işte Hollanda kendi bir şeyi bastırmak için kullandığı bir şeyde yanılgı yapıyor, yanlış birilerini amaç alıyor ve yok ediyor vesaire. Bunlara yönelik yapay zeka kusurlarına dair de bir insanı kollayıcı tedbirin alınması gerektiğini düşünüyorum. Makûs niyetli şahıslar tarafından algoritimalarının etkilenmesi nasıl engellenebilir? Kesinlikle baş yorulmalı. Zira sürat ve karar verme düzeneği çok sayıda insanı saniyeler içinde etkilime kapasitesine sahip. Keşke insan kibri, hırsı ve şeyi olmasa ancak bu yapay zekanın berbat niyetli insanların eline geçtiğinde dünyaya vereceği ziyana kesinlikle mani olunmalı” diye konuştu.
