By Dünyanın bir milyardan fazla Katoliğin önderini seçme süreci, esaslı bir tarihe, geleneğe ve sıkı bir saklılığa dayanmaktadır. Bir Papa vefat ettiğinde yahut görevinden ayrıldığında, yeni lideri seçme sorumluluğu, Papalık Konklavı olarak bilinen önemli bir toplantıda bir ortaya gelen Kardinaller Koleji’ne düşer.
“Konklav” sözü, “anahtarla kilitli” manasına gelen Latince “cum clave” tabirinden gelir; bu, kardinal seçmenlerin dış tesirleri önlemek ve kararı hızlandırmak hedefiyle dış dünyadan kilit altında tutulmasının tarihi bir uygulamasına göndermedir. Günümüzde Konklav, Vatikan sonları içinde, yüklü olarak Sistina Şapeli’nde gerçekleşir.
Kimler Oy Kullanabilir?
Sadece, Papalık makamının boşaldığı anda 80 yaşından küçük olan kardinallerin oy kullanma hakkı bulunur. Kardinal seçmenler olarak bilinen bu şahıslar, global Katolik Kilisesi’nin karşılaştığı zorluklar ve geleceği hakkında farklı bakış açıları sunarak dünyanın çeşitli bölgelerini temsil ederler. Tüm kardinal seçmenlerin, sıhhat yahut diğer önemli nedenler engellemediği sürece Konklav’a katılması beklenir.
Tecrit ve İstişare Süreci
Ön hazırlık toplantılarının akabinde kardinaller Konklav’a resmi olarak girerler. Kıymetli anlardan biri “Extra omnes!” (Herkes dışarı!) buyruğunun verilmesidir; bu buyruktan sonra seçime dahil olmayan herkes Sistina Şapeli’ni ve etrafındaki alanları terk eder ve bu alanlar mühürlenir. Kardinaller, Konklav içinde olup biten hiçbir şeyi açıklamayacaklarına dair önemli bir zımnilik yemini ederler. Bu müddet zarfında kardinallerin dış dünyayla irtibat kurması katiyen yasaktır. Konklav içindeki günler dua, tefekkür ve çok sayıda oylama cinsiyle geçer.
Oylama Süreci
Oylama, bâtın oylama formülüyle yapılır. Birinci gün çoklukla bir tıp oylama yapılır. Sonraki günlerde ise ekseriyetle günde dört cins oylama gerçekleştirilir – ikisi sabah, ikisi öğlenden sonra. Her kardinal seçmen, seçtiği adayın ismini oy pusulasına muharrir. Pusulalar daha sonra toplanır, sayılır ve belirlenmiş kardinaller tarafından doğrulanır.
Üçte İki Çoğunluk ve Duman Sinyalleri
Bir adayın Papa seçilebilmesi için, mevcut kardinal seçmenlerin oylarının üçte iki çoğunluğunu alması gerekir. Bu kural, yüzyıllardır Papalık seçimlerinin temel taşlarından biridir.
Her oylama tipinden sonra, oy pusulaları, Aziz Petrus Meydanı’ndan görülebilen bir bacaya bağlı özel bir sobanın içinde yakılır. Dumanın rengi, sonucun ne olduğunu gösterir:
Siyah Duman: Şayet hiçbir aday gerekli üçte iki çoğunluğu sağlayamazsa, yakılan pusulalara kimyasallar eklenerek siyah duman çıkması sağlanır; bu, şimdi bir Papa seçilmediğini belirtir.
Beyaz Duman: Bir aday muvaffakiyetle gerekli oyları aldığında ve seçimi kabul ettiğinde, pusulalar beyaz duman çıkaracak formda yakılır. Aziz Petrus Bazilikası’nın çanlarının çalması ekseriyetle beyaz dumana eşlik ederek bekleyen kalabalığa net bir işaret verir.
Kabul ve Duyuru
Bir kardinal üçte iki çoğunluğu elde ettiğinde, Kardinaller Koleji Dekanı tarafından resmi olarak “Yüce Papalık makamına seçilmenizi kabul ediyor musunuz?” diye sorulur. Şayet kabul ederse, hangi Papalık ismini almak istediği sorulur. O andan itibaren resmi olarak Katolik Kilisesi’nin yeni lideri olur.
Yeni seçilen Papa daha sonra Papalık cübbesini giyer. Kısa bir müddet sonra, kıdemli kardinal diyakoz Aziz Petrus Bazilikası’nın orta balkonuna çıkarak dünyaya tarihi duyuruyu yapar: “Habemus Papam!” (Bir Papamız Var!) diyerek yeni Papa’nın ismini ve seçtiği Papalık ismini ilan eder. Akabinde yeni Papa ekseriyetle birinci “Urbi et Orbi” (Şehre ve Dünyaya) kutsamasını verir.
Tüm bu süreç, esaslı gelenek ve maddelere göre bir sonraki lideri belirlemek için tasarlanmış derin bir ruhsal ve lojistik faaliyettir.
