By 
Hollanda merkezli yarı iletken üreticileri ASML ve NXP, büyük bir casusluk olayıyla sarsıldı. Hollanda istihbarat raporlarına nazaran, 43 yaşındaki Rus mühendis German A., ASML ve NXP’den hassas teknik bilgileri Rusya’ya sızdırmakla suçlanıyor. Ele geçirilen evraklar, Rusya‘da 28nm üretim teknolojisine sahip bir çip fabrikası kurmak için kritik bilgiler içeriyor. Çok yıllı ve geniş bir casusluk
Almanya, Belçika ve Hollanda’da uzun yıllar çip üretim dalında çalışan German A., ASML, GlobalFoundries, NXP ve TSMC üzere dev şirketlerden saklı dokümanlar temin etti. Yapılan soruşturmalara nazaran, 105 ASML iç dokümanı ve 88 TSMC belgesi çalındı.
Belgelerin tam teşekküllü bir üretim tesisini kurmak için kâfi olmadığı belirtilse de, çip üretim süreçlerine dair kritik bilgilerin Rusya’ya ulaştırıldığı düşünülüyor. German A.’nın bulut depolama hizmetleri, iletileşme uygulamaları ve USB bellek aracılığıyla bu dataları Moskova’ya aktardığı belirtiliyor. Bu operasyon karşılığında yaklaşık 40.000 avro kazandığı kestirim ediliyor.
Casusluk faaliyeti, Batı’nın yaptırımları nedeniyle Rusya’nın çağdaş çip üretimine erişiminin kısıtlandığı bir devirde gerçekleşti. 28nm teknolojisi, günümüzün en ileri seviye çip teknolojisi olmasa da, askeri ve endüstriyel uygulamalar için yeterli düzeyde kabul ediliyor.
Uzmanlar, German A.’nın tek başına bir fabrika kuracak teknik bilgiye sahip olmadığını, lakin bir casus ağıyla birlikte çalışarak Rusya’nın yarı iletken üretimini geliştirme uğraşlarına katkı sağladığını düşünüyor.
Harika bir “kariyer”
German A., 2008 yılında Belçika’daki Imec araştırma merkezinde staj yaptı, akabinde Yunanistan’daki bir araştırma enstitüsünde çalıştı. Daha sonra Almanya’daki GlobalFoundries fabrikasına katıldı ve 2015 yılında Hollanda’da yarı iletken alanında faaliyet gösteren Mapper isimli teşebbüste çalışmaya başladı. Mapper, 2018’de iflas ettiğinde ASML, şirketin varlıklarını devralarak German A. ve öteki mühendisleri kendi bünyesine kattı. Aktarılanlara nazaran German A., 2020 yılında ASML’de çalışırken erişim yetkisi olmayan kimi evrakları açtığı tespit edildi. O periyotta şirketin güvenlik sistemleri bu hareketleri tespit edemedi. Kontratının 2021’de sona ermesiyle ASML’den ayrıldı. 2022 yılında NXP’de süreksiz bir iş bulan German A., birebir yıl bir kimyasal buhar biriktirme (CVD) aracı satın almaya çalıştı. Bu çeşit ekipmanlar, çip üretim tesislerinde kullanılan kritik araçlardan biri olarak biliniyor. Birinci olarak Almanya’ya gönderilmesi planlanan aygıtın daha sonra İsrail’e yönlendirildiği fakat teslim edilmediği belirlendi.
Eski eşinin tabirlerine nazaran, 2023 yılı sonlarında Rus araştırmacılarla irtibata geçen German A., Rusya’da 28nm üretim kapasitesine sahip bir fabrika kurma planlarına dahil oldu. Ağustos 2024’te Hollanda istihbaratının raporuyla tutuklanan German A., 18 ila 32 ay ortasında hapis cezasıyla karşı karşıya. ASML ve NXP, eski çalışanlarına karşı hukuki süreç başlatmış durumda.
