By Zonguldak’ta ilkokul mezuniyeti sonrasında demir ustasının yanında çırak olarak mesleğe adım atan 69 yaşındaki İsmail Oktay; demir ocağının başında 55 yıldır kazma, balta ve kürek üzere aletler üreterek geçimini sağlıyor. Gelişen teknoloji ve azalan ilgiye karşın; ilçede tek başına mesleğini yaşatmaya çalışan Oktay, çırak yetişmemesinden kaygı duyduğunu lisana getirdi.
Karadeniz Ereğli ilçesinde yaşayan, üç çocuk ve yedi torun sahibi İsmail Oktay, 12 yaşında demirci atölyesinde çıraklığa başladı. Ocağında ısıttığı demire tokmakla demire form vermeyi öğrenen Oktay, o gün bugündür mesleğini sürdürüyor. Tarımın makineleşmesiyle birlikte demircilik mesleğinin de büyük değişime uğradığını belirten Oktay, geçmişle bugünü şöyle kıyasladı:
“Biz evvelce saban demirinin önüne pulluk demiri yapardık. Pullukları öküzler çeker, arttan nadas yaparak toprağı havalandırır, buğday, mısır, yulaf üzere eserler ekilirdi. Lakin artık makineler var, ilkel tarım neredeyse yok oldu. O yüzden bizim meslek de bitme noktasına geldi. Ereğli’de şu anda pak çalışan tek demirci benim.”
“İki yıl boyunca çıraklar kaynak makinesine dokunamazdı”
Mesleğe başladığında ustaların çıraklara çabucak kaynak makinesi vermediğini anlatan Oktay, evvel metali tanıması gerektiğini öğrendiğini anlattı. Oktay, “11-12 yaşlarındaydım ben buraya başladığımda. Örs nedir bilmezdim. Vakitle öğrendik. Evvelden ustalar çıraklarının eline iki yıl boyunca kaynak makinesi vermezdi. Bana ‘Önce metali tanıyacaksın’ derlerdi. Sarı, tutya, bakır, çinko üzere metalleri öğrenmeden kaynak yapamazdık. Evvel metalleri tanıdım, sonra elektrotla kaynak yapmanın aslında ne kadar kolay olduğunu fark ettim. İki yıldan evvel çıraklar kaynak yapamazdı. Ben bir yılın sonunda kaynak makinesini elime aldım ve devam ettim” diye konuştu.
“Askerde bile demircilik yaptım”
Demircilik mesleğinin hayatının bir modülü olduğunu söz eden Oktay, askerde bile bu mesleği yapmaya devam ettiğini belirtti. Mevzi kazma çapalarını onardığını anlatan Oktay, “Daha sonra demirci ocağına girdim, demir dövmeye başladım. O günden bugüne hala demir dövüyorum. Askere gittiğimde bile demircilik yaptım. Mevzi kazma çapalarının ağızlarını açıyor, temizleyip tekrar kullanıma hazır hale getiriyordum. Hayatım daima bu türlü geçti” sözlerini kullandı.
“Köylerde insan kalmadı, çırak yetişmiyor”
Gençlerin artık fabrikalarda çalışmayı tercih ettiğini anlatan Oktay, el emeğine olan ilginin azaldığını belirterek “Toprak yok, herkes dışarıda. Köylerde insan kalmadı, gençler artık fabrikalarda çalışıyor. Eskisi üzere tarım da yapılmıyor. Küçük bir kesim demiri ocağa atarsın, kafanda tasarladığın şeyi ortaya çıkarırsın. Fakat bu o denli kolay bir şey değil. Tavlayarak, döve döve bir şeyler üretirsin. El emeği güç bir iş lakin artık kimse uğraşmak istemiyor” dedi.
“Gelip öğrensinler, para istemem, kâfi ki meslek devam etsin”
Demircilik mesleğinin bitmemesi için çırak yetiştirmeye istekli olduğunu söyleyen Oktay, “Şimdi çırak yetişmiyor. Gelsinler, hiçbir fiyat talep etmiyorum. Hobi olarak bile öğretmeye hazırım. Kâfi ki meslek devam etsin. Fakat kimse gelmiyor. Benim en büyük tasam bu. Bizimle birlikte bu meslek de yok olacak. Zira kimse öğrenmek istemiyor. Öğrenenler bile öbür işlere yöneliyor. Metal işlerinin içinde en sıkıntı iş sıcak demirciliktir, o yüzden pek tercih edilmiyor” biçiminde konuştu.
“Sonuna kadar çalışacağım”
Yaşı ilerlemesine karşın mesleğini bırakmayı düşünmeyen Oktay, sıhhati el verdiği sürece çalışmaya devam edeceğini söyleyerek “Demircilik mesleğini çok sevdim. Sevdiğim için de şu ana kadar bırakmadım. Gelen köylülerin işlerini yapıyorum, şu anda bir kazmayı tamir edip sahibine göndereceğim. Sıhhatim el verdiği sürece çalışmaya devam edeceğim. Ancak benden sonra ne olur, Allah bilir. Allah kerimdir” diye belirtti. – ZONGULDAK
